Dünya başıboş köpek sorununa karşı hangi önemleri alıyor? Türkiye'de bir yılda çok sayıda kişi

Alman ÖZETİ| menşeili Statista'nın bir araştırmasında, her yıl dünya genelindeki 35 bin insanın başıboş sokak köpekleri saldırılarında öldüğü ortaya çıktı. (2021)

Raporda sivrisinek, yılan ve insandan sonra bir insan yaşamını en çok tehdit eden 4'üncü varlığın köpek olduğu belirtildi. 

Ölümlerin çoğuna Tosa, Boerboel, Amerikan Bulldog, Presa Canario, Dogo Argentino gibi dövüş köpekler neden olurken, bu türlerin hem Türkiye'de hem de dünya genelinde yasaklandığı biliniyor.

Üstelik 5199 Sayılı Hayvanları Koruma Kanunu'nda 'Hayvanların başka bir hayvanla dövüştürülmesinin yasak olduğu' net bir şekilde ifade ediliyor.

Ancak bu saldırgan türler dışında başıboş sokak köpeklerinin ölüme yol açtığı kayıtlarda mevcut.

Türkiye'de 2021 yılında 300 binden fazla kişi köpek saldırıları nedeniyle hastaneye müracaat etmiş, 25 kişi yaşamını yitirmişti.

Başıboş Köpek Sorunu Platformu'nun araştırmasına göre, 1 Ocak-25 Aralık 2022 tarih aralığında 33 kişi saldırılarda hayatını kaybetti. 

Ölümlerin 13'ü direkt köpek saldırısından, 20'si de saldırı kaynaklı trafik kazalarından meydana geldi.

Direkt köpek saldırılarında 6'sı çocuk, 3'ü kadın toplam 13 kişi; trafik kazalarına yol açan saldırılarda da 3'ü çocuk, 4'ü kadın toplam 20 kişi öldü.

Başıboş Köpek Sorunu Platformu'nun Sorumlusu Sedat Çağırgan, konuya ilişkin olarak Haber7'ye özel açıklamalarda bulundu. İşte, Çağırgan'ın açıklamaları:

'ÖLÜMLER DAHA FAZLA OLABİLİR'

Sedat Çağırgan, köpek saldırıları sonucunda ölümle sonuçlanmış olayların 33'ten daha fazla olabileceğini şu sözlerle anlattı:

"Kendi çabalarımızla yaptığımız çalışmalar var. Basına yansıyandan daha fazla ölüm olduğunu düşünüyoruz. Mesela trafik kazalarının çoğu ‘direksiyon hâkimiyetini kaybetme’ olarak kayıtlara geçiyor. Kazadan kurtulanların ifadesi basına yansıdığı için bunlar basına yansıyabildi. Kaç kişinin öldüğüne dair bir tahmin yürütebilmek çok zor."

GERÇEK RAKAM 13-16 MİLYON

Çağırgan, basındaki 10 milyon başıboş sokak köpeği rakamının geçtiğimiz yıla ait olduğunu, günümüzde bu rakamın yarı yarıya artmış olabileceğini belirtti:

"Türkiye’de 10 milyon başıboş sokak köpeğinin olduğu bilgisi geçen senenin hesaplamasıydı. Köpeklerin yılda iki defa doğurduğu düşünülürse bu sayı 13-16 milyon aralığına çıkmıştır."

'BİZ BUNU İMZALADIK'

Türkiye'nin 'Avrupa Ev Hayvanlarını Koruma Sözleşmesi'ne imza attığını, ama UNESCO Beyannamesi uyarınca hazırlanmış 5199 sayılı kanun nedeniyle uygulanamadığını söyleyen aktivist, sözlerini şu ifadelerle noktaladı:

"İngiltere’nin Hollanda’nın 100-150 yıl yaptığı gibi sistematik bir uygulamada bulunmadık. Eğer yapsaydık popülasyon bu noktaya gelmezdi. ‘Avrupa Ev Hayvanlarını Koruma Sözleşmesi’ diye bir hamle vardı. Biz bunu imzaladık. Burada Avrupa diyor ki ‘Popülasyon artışını kontrol edemiyorsanız, uyutma veya itlaf yapabilirsiniz’. Yani yasalarımızda uyutma var ama UNESCO Beyannamesi temel alınarak çıkarılmış kanun (5199) yüzünden uyutma engelleniyor."

Türkiye'de sayıları 13 milyona yaklaştığı söylenen sokak köpekleri, nüfus olarak İstanbul dışında çoğu şehri geride bıraktı. 6 milyonluk başkent Ankara ve 4.5 milyonluk İzmir, sokak köpeği popülasyonunun gerisinde kaldı. Avrupa'da, ABD'de ve Asya'da durum daha farklı.

ABD'de her yıl 3-4 milyon sokak köpeği bakımevlerinde uyutuluyor. Sokaklarda köpek olmaması uygarlık olarak görülüyor. Federal devletin doğrudan sokak köpeklerine yönelik bir kanunu bulunmazken, eyaletler kendi meclislerinde bu soruna yönelik yasalar çıkarmaktadır. (Cansen, 2017; Tekin, 2017)

Avrupa Birliği'ne üye ülkelerin tamamı, sokak köpeklerini 'sorun' olarak algılayıp uygulamada benzer yöntemlere başvuruyor. (Euronews, 2020)

Almanya, Belçika, Danimarka, Hollanda ve İsveç’te köpekler belirli bir süreliğine bakımevlerine alınıyor. Bu süre ülkeden ülkeye 7 gün, 14 gün veya 1 ay olarak değişebilmekte. Bu zaman diliminde köpeğe yuva bulunmazsa uyutulma yöntemine başvuruluyor. (AB, 2011)

Almanya'daki bakımevlerinin ise finansmanındaki çoğunluk vatandaşa ait. Belediyeler sadece yüzde 25'ini finanse ederken, halk toplanan rakamın yüzde 75'ini bağış olarak iletiyor. (Sivil Düşün, 2021)

Fransa ve İtalya'da ise durum çok daha katı. İdarenin ele geçirdiği sokak köpekleri bakımevlerinde kısa süreliğine tutuluyor. 7 günlük süre zarfında eğer yuva bulunmazsa veterinerlerle uyutulmasının önü açılıyor. Üstelik Fransa'daki bakımevlerinin finansmanını tamamen gönüllüler karşılamakta. İtalya'da ise, bir kişi sahiplendiği hayvanı sokağa salarsa 10 bin Euro para cezasına çarptırılıyor.

Brexit'le AB'ye veda eden İngiltere, 1878 yılında sokak köpeklerinin toplatılmasına yönelik kanun çıkartmıştı.

2005 yılındaki ilave kanunla beraber toplanan köpekler 7 günlüğüne bakımevlerinde tutuluyor. Sürecin sonunda sahiplendirilemezse uyutulmasının yolu açılıyor. (The Sun, 2018)

TÜRKİYE'DEKİ TABLO NASIL?

2006 tarihli Resmi Gazete ilanına göre, Türkiye'deki başıboş köpekler yerel idareler nezdinde toplanıp barınaklara getiriliyor. Köpeğin tüm bakımı yapıldıktan sonra 10 gün boyunca bakımevinde tutuluyor. Bu süreçte gerekli sivil toplum kuruluşlarıyla irtibata geçilip hayvana yuva aranmakta. Yuva bulunamadığı takdirde hayvanın alındığı yere geri bırakılması uygun görülüyor. (Resmi Gazete, 2006)

Adıyaman iline bağlı Besni ilçesindeki 2 köyde kuduz vakası görüldükten sonra 3 köyün karantinaya alınmasına karar verildi. 6 ay boyunca 3 köye hayvan giriş çıkışı yapılmayacak.

Benzer bir durum Bitlis'te de yaşandı. Bitlis'e bağlı Adilcevaz ilçesinde kuduz virüslü köpek tarafından ısırılan 10 yaşındaki çocuk, kaldırıldığı hastanede hayatını kaybetmişti.

Japonya'da onlarca yapımda yer aldıktan sonra kalıcı olarak Türkiye'ye taşınan Japon aktrist Ayumi Takano, sokak köpeklerinin fotoğraflarını çekip sosyal medya hesabı üzerinden şu sözlerle paylaşmıştı:

“Bunlar, övünerek gururla Japonya’ya örnek gösterdiğim, benim sevdiğim Türkiye’nin manzaralarıdır”

Başıboş Köpek Sorunu Platformu ise, Japonya'nın Türkiye'ye yönelik aldığı 'seyahat uyarısı' kararını hatırlatıp şöyle cevap vermişti:

"Ayumi sokaklarda başıboş köpeklerin dolaşmasını, çocuk parçalamasını beğeniyorsa bunu ülkesinden de talep etmelidir. Gerçekte ise Japonya'da başıboş köpeklere izin verilmemekte, Japonya Büyükelçiliği de Türkiye'ye gidecek vatandaşlarına bu konuda seyahat uyarısı yayınlamaktadır” 

Paw Guards adlı bir kuruluş, Beykoz Belediyesi'ne bağlı tesislerde sokak köpeklerinin öldürüldüğünü iddia etmiş, 25 Aralık Pazar günü Yenikapı'da miting yapılacağını açıklamıştı.

Erdoğan'ın açıklamasının ardından peş peşe algı operasyonları! Şimdi de Beykoz hedefte

Beykoz Belediyesi ise, Paw Guards'ın asılsız ithamına kanıtlarla cevap vermişti. 

Beykoz Belediyesi, bahsi geçen görüntülerin araba çarpması sonucunda ölmüş köpeklere ait olduğunu belirterek şu paylaşımı yapmıştı:

"Bu hayvanlar, morga gönderilmeden önce mevzuat gereği fotoğraflanmakta ve bu fotoğraflar rapora koyulmaktadır. Ardından hayvanlar toplu olarak yasanın emrettiği şekilde gömülmektedir."