Enstrüman ÖZETİ| türleri, vurmalı, üflemeli, telli, yaylı ve nefesli olmak üzere beş gruba ayrılıyor. Ama öyle bir enstrüman düşünün ki dokunmadan bile çalabiliyorsunuz. Üstelik aşina olduğumuz sesleri çıkarıyor ve hiçbir şekilde temasa ihtiyaç duymuyor.
Léon Theremin tarafından icat edilmesi tamamen şans eseri olan ve mucidiyle aynı ismi taşıyan theremin isimli enstrümanı mercek altına alacağız. Pek çok yerde duyduğumuz sesleri dokunmadan çıkarabilen bu ilginç enstrüman, nasıl çalışıyor?
Öncelikle enstrümanın tarihçesine bir göz atalım.
Léon Theremin isminde bir Rus fizikçi, 1920 yılında Rus hükûmeti için yakınlık sensörleri üzerine araştırmalar yapıyordu. Akabinde bir odadaki gaz yoğunluğunu ölçmek için bir gaz sayacı üzerinde çalışıyordu. Gazın yoğunluğunu ölçen ve elektrik sinyallerini algılayan bir osilatör ile çalışmalarına devam ediyordu.
Ölçüm yapmaya devam ederken sayaca yaklaşınca ilginç seslerin çıktığını fark eden Léon Theremin, cihazdan uzaklaşınca bu seslerin azalarak kaybolduğunu gördü. Bu hareketleri tekrarlarken seslerin birdenbire ortaya çıkıp kaybolduğunu fark eden Léon, cihaza bir ses sinyali eklemeye karar verdi.
Ses sinyallerini ekledikten sonra, vücudun göreceli hareketlerinden etkilenip cihazın daha yüksek sesler çıkardığını gören Léon, dakikalar içerisinde farklı melodiler üretmeye başladı. Ardından büyük bir hevesle cihazı Vladimir Lenin'e gösteren Léon, onun dikkatini çekti ve Lenin onu hem bir müzisyen hem de bir casus olarak Avrupa turuna gönderdi.
Casusluk, mucitlik ve hem de müzisyenlik mi? Léon Theremin ile üçü bir arada.
Lenin, 1922'de Léon'un sahne almasını istedi ve Léon, bunun üzerine Avrupa'da çeşitli yerlerde "Ether-Wave" adı altında konserler verip sahne aldı ve buu ilginç alet, pek çok insanın dikkatini çekti. Çünkü Léon, sanki sihir yapıyormuş gibi ellerini cihazın üzerinde sallıyordu ve ortaya ilginç melodiler çıkıyordu. Abracadabra!
Lenin, sadece Avrupa ile yetinmek istemedi ve Léon'u istihbarat için 1928 yılında Amerika'ya gönderdi. Ancak bu şeytan üçgeninde yaşamak ona pahalıya mal oldu ve o dönemde FBI'ın dikkatini çekti. FBI'ın izleme listesine giren Léon, arkasında hiçbir iz bırakmadan ABD'den kaçıp Rusya'ya geri döndü ve 1993 yılında ise öldü.
Aslında bu icadın yayılmasının arkasında Léon değil, başka bir kahraman yatıyor.