
En ÖZETİ| temel haliyle algı, düşünce, davranış ve ruh halinde önemli değişikliklerle ifade edilen şizofreniye, tüm tıp tarihi göz önüne alındığında doğuştan kör olan bir tek kişinin bile yakalanmadığı tespit edilmiş ve bu sonuçlar bilim insanlarını bir hayli şaşırtmış ve heyecandırmıştır.
Araştırmacılar bu konu üzerinde %100 olarak her ne kadar kesin bir noktaya varamamış olsalar da; doğuştan kör olan kişileri, şizofreni rahatsızlığı noktasında ayırt edici kılan hipotezler nedir daha yakından bakalım.
Åžizofreni, insanlarda %0.3 ila %0.7 oranında teÅŸhisi koyulabilen zihinsel bir bozukluktur.Â
Åžizofreni tanısı koyulan bir kiÅŸi ağırlıklı olarak halüsinasyonlar, düzensiz konuÅŸma, motivasyon eksikliÄŸi ve düşünme güçlüğünden muzdariptir. Kadınlardan ziyade erkeklerde daha ağırlıklı ve erken yaÅŸlarda görülebilen bu bozukluÄŸun semptomları, çeÅŸitli tedavilerle bir bakıma azaltılabilse de tamamen ortadan kaldırılması noktasında kesin bir sonuç vadetmez.Â
Kişinin beynine hükmeden şizofreni, en kapsamlı haliyle beynin karar verme mekanizmasının devre dışı kaldığı bir durumdur. Beynin spesifik olarak algı ve yorum bölgelerindeki bağlantıların kopmasına yol açar ve kişi gerçek ile gerçek dışı olanı ayırt edemez.
Åžizofreni hastalığına kesin olarak hangi sebeplerin yol açtığının gizemi çözülmeye çalışıldığı kadar, doÄŸuÅŸtan kör kiÅŸilerin de bu hastalığa nasıl yakalanmadığı bir hayli merak konusu.Â
Geçen yüzyılın ortalarından beri araştırmalar devam etse de bu anlamda gerçekleştirilen büyük ölçekli bir çalışma doğuştan görme engelli kişilerin şizofreni olamayacağı konusunda kesin bulgulara ulaştı.
Araştırmacılar, 1980 ile 2001 yılları arasında Batı Avustralya’da doğan 467.945 çocuğun verilerini analiz etti ve 1870’inde şizofreni tespit edildi ancak doğuştan görme engelli olduğu tespit edilen 66 çocuğun hiçbirine şizofreni teşhisi koyulmadı.
Bu şaşırtıcı bulgular ışığında bilim insanları, şizofreninin tam anlamıyla nasıl işlediğine dair çok daha kapsamlı çalışmalar yapma noktasında fikir birliğine varmış durumda.
AraÅŸtırmacıların deyiÅŸiyle ÅŸizofreni, beynin çevredeki varlıkların modelini çıkarma ve ne olacağını tahmin etme yetilerinde bir hayli probleme davetiye çıkarıyor. Bu noktada doÄŸuÅŸtan görme engelli kiÅŸilerin içsel dünya dengelerinin iÅŸleyiÅŸinin çok daha farklı olduÄŸu tahmin ediliyor.Â
Peki doğuştan görme engelli olmak şizofreniye karşı nasıl bir koruyuculuk sağlıyor?
Bilim insanları bu konuda %100 emin olamasa da bir hipoteze göre kör doÄŸmak, bazı beyin iÅŸlevlerinin normalin dışında seyrettiÄŸi ÅŸizofreni vakalarında ses algısı, dikkat ve hafızada beklenenin aksine olumlu geliÅŸmelere yol açıyor.Â
Kısaca görme engelli olarak doğan kişilerin duyuları çok daha gelişmiş yönlere sahip oluyor ve bu durum, şizofreniyi teğet geçiyor.
Beyne hükmeden bu rahatsızlığın, hangi sebeplerle görme yetisi olmayan kişilerde görülmediğine dair bir hipotez daha var.
Öte yandan bilim insanları tahmin edilebilecek en temel sebeplerden biri olarak, doÄŸuÅŸtan kör olan kiÅŸilerin çevrelerindeki dünya hakkında bilgileri olmadığı için halüsinasyonlar geliÅŸtiremeyeceÄŸini ve bu yolla ÅŸizofreniyle tanışma ihtimallerinin olmadığını ifade ediyor.Â
Aksine hayatının bir bölümüne kadar görebilen ancak daha sonra kör olan insanların, şizofreni geliştirme olasılığı ise normal insanlara göre bir hayli yüksek.
DoÄŸuÅŸtan görme engelli kiÅŸileri, ÅŸizofreniden koruyan ÅŸeyin ne olduÄŸunun tespiti konusunda araÅŸtırmalar devam ediyor ve bizde olmayıp, görme engellilerinin sahip olduÄŸu unsur net bir ÅŸekilde tespit edilebilirse, genel anlamda ÅŸizofreni hastalığı tarihe karışabilir.Â
Kaynaklar: American Psychiatric Association, Neo Scope, Science Direct, Neuro Science News
Editor : Åžerif SENCER