Instagram, ÖZETİ| TikTok gibi sosyal medya platformlarında sıklıkla ilginç paylaşımlara denk geliyoruz. Ters çevrilmiş bir fotoğrafta düzgün gördüğünüz ancak düz çevrildiğinde oldukça farklı ve ürpertici görünen yüzlere de bu paylaşımlarda denk gelmiş olabilirsiniz.
Bu yüzleri normal bir şekilde görmemizin asıl sebebi ise; Thatcher etkisi. Peki bu yanılsama nasıl oluyor da normal olmayan bir yüzü düzgün algılamamıza sebep oluyor? Bugünkü yazımızda sizlerle bu yüzlerin nasıl oluşturulduğuna ve bunun ilk ortaya çıkışına birlikte bakacağız.
Sanılanın aksine Thatcher yanılsaması yeni ortaya çıkan bir şey değil.
İlk kez 1980 yılında ‘geliştirilen’ bu yanılsama, aslında bir akademik çalışmanın sonucu olarak ortaya çıktı. York Üniversitesinden Peter Thompson ve ekibinin ortaya çıkardığı bu etki, beynimizin tüm parçaları ayrı ayrı birleştirdiğinin en büyük kanıtı olarak kabul edildi.
Thatcher etkisi, adını o dönemin İngiltere Başbakanı olan Margaret Thatcher’dan alıyor. Bunun sebebi de etkinin test edildiği ilk fotoğrafın Margaret Thatcher’a ait olması. Ancak şimdilerde bu etkiyi hemen her yerde, farklı fotoğraflarda görebiliyoruz.
Peki beynimiz bu yüzleri neden normal algılıyor?
Beynimizde buna sebep olan sinirler tam olarak keşfedilmiş değil. Uzun yıllar süren araştırmalar sonrası bu durumun beynimizdeki psikolojik bilişsel modüllerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Yani beynimiz bu görüntüleri ayrı ayrı algılayıp daha sonrasında da normal bir yüz gibi algılamamıza sebep oluyor. Nitekim buna benzer bir etkiyi, eksik harflerle yazılmış cümleyi beynimizin otomatik olarak tamamlamasında da görebiliyoruz. Tabii ki Thatcher etkisinde bu durum bir miktar daha farklı işliyor.
Thatcher etkisine sahip bir görseli oluşturmak oldukça basit.
Bu etkiye sahip bir görsel oluşturmak için yapılması gerekenler oldukça basit. Aslında dikkatli baktığınızda yukarıdaki görsellerde de farkı çok net anlayabilirsiniz. İhtiyacımız olan şey ise çok basit; bir adet insan yüzü.
Elimizdeki insan fotoğrafını bu etkiyle değiştirmek için ise yalnızca gözleri ve ağız kısmını ters çevirmemiz yeterli olacaktır. “Burnu ya da kulakları neden ters çevirmiyoruz?” diye soracak olursanız; bunun ters bir görüntü olduğu hissi, burnu veya kulakları ters çevirdiğimizde kaybolacaktır ve beynimiz bir anormali olduğunu fark edecektir. Ancak diğer organlar düzken gözlerin ve ağzın ters olması beynimiz tarafından otomatik olarak düzeltilir.
Kaynaklar: York Üniversitesi araştırma makalesi, Scientific American, The Guardian, Independent
Editor : Şerif SENCER
