Astronotlar Yer Çekimi Olmayan Ortamda Nasıl Uyuyor?

Yer ÖZETİ| çekimsiz ortamda işler sandığımızdan biraz daha karmaşık ve özel ekipmanlar kullanıyorlar.

Yemesi içmesi, tuvaleti duşu derken astronotların nasıl uyuduğuna da bakmadan olmaz dedik.

Yer çekimsiz ortamda uyku düzeni nasıl oluyor?

Hâl böyle olunca tabii ki astronotların uyku düzeni Dünya’dakinden oldukça farklı. Astronotlar, Uluslararası Uzay İstasyonu gibi ortamlarda genellikle kendilerine ayrılan küçük uyku bölümlerinde uyuyorlar.

Bazıları yerde ya da tavanda uyumayı tercih etse de genellikle bu bölmeler, onların uyku alanı oluyor. Hem kişisel eşyalarını saklayabilecekleri hem de biraz mahremiyet sağlayan kabinlerin duvarında bir uyku tulumu bulunuyor.

Astronotlar uyurken bu uyku tulumların içine giriyorlar ve duvara sabit hâle geliyorlar. Böylece uyku sırasında istasyon içinde süzülmelerinin önüne geçiliyor.

Rahatsız bir pozisyon değil mi?

Yer çekimsiz ortamda "yukarı" ya da "aşağı" kavramları olmadığı için astronotlar istedikleri pozisyonda uyuyabiliyorlar ancak vücutları serbestçe süzüldüğünde, kolları genellikle önlerinde duruyor ve bu durum alışık olmayanlar için oldukça garip gelebiliyor.

Başlarını sabit tutmalarına gerek yok, sadece rahatlamaları ve kendilerini serbest bırakmaları yeterli.

Uyku düzenleri ve süreleri nasıl?

İstasyonlar, Dünya etrafında hızlı tur attıkları için günde 15-16 kez güneşin doğuşunu ve batışını görüyorlar. Sürekli değişen ışık döngüsü vücudun biyolojik saatini de etkilediğinden uyku programları Dünya’daki 24 saatlik döngüye göre ayarlanıyor.

Pencerelerde perdeler olsa bile uzaydaki güneş ışınlarının parlak olması ve içeri sızmasından dolayı birçok astronot yüz maskesi takıyor. Gürültüyle mücadele etmek için ise kulak tıkaçları devreye giriyor.

Tüm bunların yanı sıra astronotların aldığı en yaygın ikinci ilaç, uyku ilaçları oluyor. Uykusuz mücadelesinde uyku ilaçları ile destek sağlanırken aynı zamanda rahatlama teknikleri ve uyku hijyeni de sağlanıyor. Tüm bunlar olsa da yine de astronotlar, Dünya’daki evlerinden 30 ila 60 dakika daha az uyuyabiliyorlar.

Hava sirkülasyonuna da dikkat etmek gerekiyor.

Yer çekimsiz ortamda nefes alıp verme sırasında ortaya çıkan karbondioksit, astronotun yüzü etrafında birikebiliyor ve bu da tehlikeli hâl alabiliyor. Bu yüzden de uyku bölmelerinde vantilatörler var ve bunlar, kirli havayı filtrelere doğru yönlendirerek temizliyor ve astronotun temiz hava solumasını sağlıyor.

Sonuç olarak dikkatleri dağılmadan, görevlerini en doğru şekilde yerine getirmeleri için uzayda da uyku oldukça önemli. Şartlar ne olursa olsun istasyonlar astronotların konforu ve sağlığı için düzenleniyor.

İnceleyebileceğiniz diğer içeriklerimiz: