Dünya'daki ÖZETİ| tatlı suyun %70’ini oluşturan buzullarla kaplı bu kıta, aslında tüm insanlık için oldukça büyük bir öneme sahip. Çünkü bu buz tabakalarının erimesi halinde başımıza gelecekleri hayal etmek oldukça güç.
Peki böyle bir tehlike var mı ve henüz tamamıyla keşfedilememiş bu bölgede neler saklı?
Son birkaç yılda yapılan bilimsel araştırmalara göre, Antarktika’nın Wenddell Denizi’ndeki buzulların altında tamı tamına 460 kilometre uzunluğa sahip bir nehirle karşılaşıldı. Peki bu nehir nasıl oluştu?
Buzul katmanlarının altında biriken sular, zeminin kayganlaşmasına sebep olarak aslında bu buzulların, daha hızlı bir biçimde okyanuslara karışmasına katkı sağlar. Bu noktada Antarktika’daki buzulların akıbetini belirleyen en önemli ayrıntılardan biri, buzulların altında neler olup bittiğini keşfetmek.
Buzulların altında birikme eğilimi gösteren su birikintileri, iki farklı yolla oluşabilir.
İlki; yüzeydeki erime sebebiyle ortaya çıkan suların, buzullardaki yarıklardan aşağıya doğru akmasıyla gerçekleşir. Örneğin Grönland’daki buzullarda yaz aylarında eriyen sular, "muoulin" ismi verilen yarıklar oluşturarak derinlere doğru akar.
Bir diÄŸer yol ise karanın üzerinde hareket eden ve yerkürede yayılan buzun arasında meydana gelen sürtünmenin açığa çıkardığı ısıdır. Ancak mevzubahis Antarktika olduÄŸunda, buzulların üzerindeki erime oranı pek bir önem teÅŸkil etmez.Â
Çünkü Antarktika’da gerçekleşen yazlar, örneğin Grönland’da olduğu gibi, buzullarda moulin oluşumlarına yol açacak derecede sıcaklıklarla geçmez. Böylelikle yalnızca yerküreden yayılan sürtünme ve ısı sebebiyle buzulların altına su birikebileceğini söylemek mümkündür.
Aslında Antarktika buzullarının altında bir göl oluÅŸturacak kadar suyun olduÄŸu öngörülüyordu ancak birkaç sene öncesine kadar, bu suların birbiriyle baÄŸlantılı olup olmadığı kafaları karıştırmaktaydı.Â
Fakat bir grup araÅŸtırmacı yakın zamanda yaptıkları çalışmanın sonucu olarak aktardıkları bir makalede, Antarktika’daki buzulların altında karmaşık akarsu aÄŸları olduÄŸunu ifade etti.Â
AraÅŸtırmacıların radar verilerinden yararlanarak gerçekleÅŸtirdiÄŸi bu çalışmaya göre, Weddell Denizi bölgesindeki buzulun altında kolları aÄŸaç dallarını anımsatan, ortalama 460 kilometre uzunluÄŸunda bir nehir bulunmakta. Ancak bu durum, Antarktika buzulları için pek hayra alamet deÄŸil.Â
Karadan denizlere uzanan bir yüzer buzulun altından, okyanusa doÄŸru akma eÄŸilimi gösteren bu su, buzulların alt kısımlarını aÅŸamalı bir ÅŸekilde eritmekte ve aslında bu durum, buzulların yavaÅŸ yavaÅŸ kaybolduÄŸuna iÅŸaret ediyor.Â
Özetle iklim değişikliğinin buzullar üzerindeki etkisi üzerine yapılan çalışmalarda, bu buz altı nehirlerini dikkate almak bir hayli önemli. Bir diğer yandan buzullar için oldukça önemli olan bu nehir keşfi, bizlere Antarktika hakkında daha öğrenilecek ve keşfedilecek çok fazla şeyin olduğunu gösteriyor.
Kaynaklar:Â Live Science, TÃœBÄ°TAK
Editor : Åžerif SENCER