Haber7 ÖZETİ| - ÖZEL
Büyük ve güçlü Türkiye’nin inşasının dış politika ayağında özellikle 22 yıllık AK Parti iktidarında tarihi hamleler gerçekleştirildi. AK Parti’nin gelecek önerisi olan Türkiye Yüzyılı vizyonunun en önemli sacayağını oluşturan dış politikada ülkemiz dünyanın sayılı ülkeleri arasında yer alıyor. Bölgesel güç konumundaki Türkiye’nin hinterlandında çok sayıda dost ve müttefik ülke bulunuyor. Mavi Vatan doktriniyle deniz hudutlarındaki hakkını dünyaya ilan eden Türkiye, başarılı hudut ötesi operasyonlarıyla dosta güven düşmana korku salıyor.
İşte AK Parti hükümetleri döneminde Türkiye hariciyesinde yaşanan tarihi hadiselerin öne çıkanları...
Türkiye, dünyada diplomatik ağı en geniş 3. ülke oldu. Türkiye’nin 2002’de 163 olan faal dış temsilcilik sayısı 2024 itibarıyla 261’e yükseldi.
Vizesiz seyahat edilen ülke sayısı 2002’de 42 iken 2024’te 115’e yükseltildi.
Türkiye’de eğitim alan yabancı diplomat sayısı 398’den 22 yılda 3 bin 636’ya ulaştı.
IRAK SAVAŞINDA HAYATİ SINAV
Türkiye, AK Parti iktidarının ilk ciddi dış politika sınavı olan 2003’teki ABD-Irak Savaşı’na doğrudan müdahil olmama kararı alarak uluslararası ilişkilerde bağımsız bir politika izleme ve bölgesel dengeleri koruma amacını dünyaya ilan etti.
NATO’DA SÖZ SAHİBİ ÜLKE
NATO’nun en önemli bileşeni olan Türkiye, İsveç ve Finlandiya’nın üyeliğine itiraz konusunda başat aktör oldu. Bu iki ülkenin NATO’ya kabul edilmesi için mutlak onayı gereken Türkiye, uzun süre direnerek taleplerini her iki ülkeye de kabul ettirdi.
DOĞU AKDENİZ’DE SONDAJ
Akdeniz’deki arama ve sondaj faaliyetlerini, egemenliğindeki alanlarda gerçekleştiren Türkiye kimseden izin veya onay almaksızın hidrokarbon arama çalışmalarını sürdürüyor. Yakın zamana kadar Akdeniz’de 9 sondaj yaptı. Türkiye’nin 4. sondaj gemisi Abdülhamid Han, Doğu Akdeniz’de petrol ve doğal gaz sondajı görevinde bulunuyor. Türkiye’nin araştırma gemilerine savaş gemileri de eşlik ediyor.
LİBYA İLE STRATEJİK ADIMLAR
Türkiye ve Libya, Akdeniz’deki kıta sahanlıkları üzerindeki haklarını belirlemek amacıyla anlaşma imzaladı. Bu anlaşma, enerji kaynakları ve deniz yetki alanları konusundaki uluslararası anlaşmazlıkları düzenlemeyi hedefledi. 2019 yılında Libya ile imzalanan deniz yetki alanlarının sınırlandırılmasına dair Mutabakat Zaptı’nın ardından, 18 Mart 2020 tarihinde Birleşmiş Milletler’e yapılan bildirimle, Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığının dış sınırları BM nezdinde kayda geçirildi.
Türkiye, 2022 yılından itibaren Libya'da çeşitli altyapı projeleri üstlendi. Bu projeler, yollar, köprüler ve sağlık tesislerini kapsadı.
Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikasının ikinci boyutu, Kıbrıs Türkleri’nin Ada’nın açık deniz kaynakları üzerindeki haklarının korunmasını hedefliyor.
KÖRFEZ’DE TARİHİ İLİŞKİLER
Türkiye, Suudi Arabistan Katar ile ilişkilerini güçlendirdi. Birleşik Arap Emirlikleri, Kuveyt gibi körfez ülkeleriyle ekonomik ve stratejik iş birlikleri kuruldu. Enerji ve güvenlik konularında ortaklıklar geliştirildi.
'TERÖRİSTAN'A DARBE İNDİREN HAREKATLAR
2016 Fırat Kalkanı Operasyonu: Türkiye, Suriye'nin kuzeyinde DEAŞ ve PYD hedeflerine karşı askeri operasyon başlattı.
2018 Zeytin Dalı Harekatı: Türkiye, Afrin’deki PKK/PYD’li teröristlere karşı büyük bir askeri operasyon düzenledi.
2019 Barış Pınarı Harekatı: Suriye’nin kuzeydoğusunda, Türkiye’nin güvenliğini sağlamak ve teröristleri temizlemek amacıyla gerçekleştirildi.
Pençe-Kilit Operasyonları: Kuzey Irak'ın terörist unsurlarından temizlenmesini hedefleyen kapsamlı askeri harekat 2022'den bu yana devam ediyor. Operasyonlar, hava ve kara unsurlarının koordineli çalışmasıyla yürütülürken, teröristlerin sığınakları, silah depoları ve lojistik destek noktaları hedef alınıyor.
YENİ DAVOS ANTALYA
Türkiye, 2021 yılından bu yana Antalya Diplomasi Forumu (ADF) düzenliyor. Forum, dünya çapında birçok ülkenin liderlerini ve diplomatlarını bir araya getiriyor ve Türkiye’nin uluslararası diplomasiye katkı sağlama çabasını gösteriyor.
AFRİKA AÇILIMI
Yıllar boyunca Fransa ve diğer Batılı ülkelerin boyunduruğu altında sömürülen Afrika ülkelerine dost elini uzatan Türkiye, kara kıtaya ciddi kazanımlar sağladı. Türkiye, Afrika kıtasında birçok ülkeyle diplomatik ve ekonomik ilişkilerini güçlendirdi. Türkiye-Afrika İşbirliği Zirvesi, Türkiye-Afrika Ekonomi ve İş Forumu, Türk-Afrika Strateji Belgesi, Türkiye-Afrika Gençlik ve Spor Forumu gibi etkinliklerle, kıtadaki ekonomik ve ticari ilişkiler artırıldı. Afrika’nın çeşitli ülkelerinde Türk Kültür Merkezleri açılarak kültürel diplomasi faaliyetleri artırıldı. Afrika’dan gelen öğrencilere yönelik burs programları ve eğitim fırsatları sunuldu.
Afrika’daki sağlık ve eğitim projelerine destek verildi. Bu projeler kapsamında hastane ve okul inşaatları gerçekleştirildi. Afrika’nın kırsal bölgelerinde kalkınma projeleri başlatılarak tarım, altyapı ve su kaynakları gibi alanlarda destek sağlandı. Afrika’da enerji ve altyapı projelerine yatırım yapıldı. Bu projeler, elektrik santralleri ve yollar gibi büyük ölçekli altyapı yatırımlarını kapsadı. Afrika’daki çeşitli ülkelerle güvenlik işbirliklerini güçlendirdi. Bu işbirlikleri, terörle mücadele ve güvenlik alanında ortak projeleri içine aldı.
Afrika ülkeleri ile toplam ticaret hacmi 40 milyar doları aştı.
Türkiye’nin Afrika’da üstlendiği proje sayısı 1.800’e ulaştı.
Proje tutarı 82 milyar doların üzerine çıktı.
SEVAKİN İÇİN 100 YILLIK ANLAŞMA
Türkiye, 2022’de Sudan ile Sevakin Adası’nın modernizasyonu ve yeniden inşası konusunda 100 yıllık anlaşma imzaladı. Bu anlaşma, Türkiye'nin Afrika’daki stratejik varlığını ve deniz yollarındaki etkinliğini artırmayı amaçladı.
İşte Sevakin Adası'yla ilgili bilinmeyen gerçek
SOMALİ İLE TARİHİ İMZA
Türkiye, Somali ile deniz yetki alanları ve doğal gaz arama konularında anlaşma imzaladı. Bu anlaşma, Türkiye’nin Afrika’daki enerji arayışını ve stratejik iş birliklerini güçlendirdi.
SİHA'LARLA GÜÇBİRLİĞİ
AK Parti iktidarındaki yerli ve milli atılımların en bariz göstergesi savunma sanayiinde yer alırken, ülkemizde üretilen insansız hava araçları (İHA) ve silahlı insansız hava araçları (SİHA) birçok dünya ülkesine ihraç ediliyor. Afrika’dan Asya’ya, Körfez’den Avrupa’ya kadar geniş bir coğrafyada Türk SİHA’ları görevde.
BAYKAR, Bayraktar TB2 SİHA için 33 ülkeyle, Bayraktar AKINCI TİHA için ise şimdiye kadar 9 ülke ile olmak üzere toplam 34 ülkeyle ihracat anlaşması imzalandı. TUSAŞ ise ANKA ve AKSUNGUR ürünlerini ihraç etmiş durumda. Türkiye’nin nihai aşamada SİHA ihraç ettiği ülke sayısı 40’ı geride bıraktı.
GÖZBEBEĞİMİZ KIBRIS
AK Parti iktidarı döneminde KKTC’nin uluslar arası tanınması ve saygınlığının artırılması için çalışmalar sürüdürülürken, bölgeye ciddi yatırımlar gerçekleştirildi.
KKTC, Türk Devletleri Teşkilatı toplantısında gözlemci üye yapıldı.
KKTC Geçitkale’de S/İHA üssü kuruldu.
KKTC’nin su ihtiyacını karşılamak amacıyla, Türkiye tarafından finansmanı sağlanan su boru hattı projesi gibi önemli altyapı projeleri hayata geçirildi. 2015 yılında tamamlanan Kıbrıs Su Temin Projesi ile KKTC’nin içme ve sulama suyu ihtiyacı karşılandı.
Türkiye tarafından finanse edilen Lefkoşa-Güzelyurt Yolu, KKTC’nin ulaşım altyapısını önemli ölçüde geliştirdi. KKTC’nin elektrik altyapısının güçlendirilmesi amacıyla Türkiye tarafından desteklenen projelerle elektrik şebekesi modernize edildi.
Türkiye, KKTC’de kültürel ve sosyal etkinliklere destek verdi. Tarihi ve kültürel mirasın korunması için çeşitli projeler ve restorasyon çalışmaları yapıldı. Girne Amerikan Üniversitesi'nin altyapı geliştirmeleri bu destekle gerçekleştirildi. Lefkoşa’daki Selimiye Camii’nin restorasyonu Türkiye tarafından desteklendi.
Türkiye, KKTC’ye eğitim ve sağlık alanında destek verdi. KKTC’ye burslu öğrenci gönderilmesi, sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi ve sağlık altyapısının iyileştirilmesi için çeşitli projeler gerçekleştirildi. Dr. Burhan Nalbantoğlu Hastanesi’nin modernizasyonu ve yeni sağlık ekipmanlarının temin edilmesi için Türkiye tarafından destek sağlandı.
TÜRK COĞRAFYASINA ÖZEL İLGİ
Türkiye, Orta Asya ülkeleriyle ekonomik ve kültürel ilişkilerini güçlendirdi, Türk Konseyi’ni kurarak bölgedeki tesirini artırdı. Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkmenistan’ın üye olduğu Türk Konseyi’nin toplantıları düzenlendi. Bu toplantılarda, Orta Asya’daki Türk devletleri arasında ekonomik ve kültürel işbirliklerinin artırılması konuşuldu.
Orta Asya Türk Cumhuriyetleri’nde Türk eğitim kurumları açıldı. Türkiye'nin desteğiyle Kırgızistan, Kazakistan ve Türkmenistan’da Maarif Vakfı öncülüğünde Türk okulları ve üniversiteleri kuruldu.
Orta Asya’daki enerji kaynaklarının değerlendirilmesi ve enerji altyapısının güçlendirilmesi için çeşitli işbirlikleri yapıldı. Türkiye, bu ülkelerde enerji projelerinde ortaklıklar ve yatırımlar gerçekleştirdi.
Türkiye, Kırgızistan’a çeşitli ekonomik yardımlar sağladı. 2019 yılında, Türkiye’nin finansmanı ile Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te 22 kilometrelik bir ulaşım yolu projesi tamamlandı. Kazakistan’da Almatı Metro Projesi’ni Türk müteahhitlik firmaları üstlendi.
2019 yılında, Türkiye'nin desteklediği Kırgızistan’daki Manas Üniversitesi’nin kampüs genişletme projeleri gerçekleştirildi. Ayrıca, Kırgızistanlı öğrencilere Türkiye'de burslu eğitim imkanı sağlandı.
Türkiye ve Türkmenistan arasında enerji işbirliklerini güçlendirmek amacıyla Türkmenistan’ın Galkynyş Gaz Sahası'ndan doğalgaz alımı konusunda anlaşmalar yapıldı.
Türkiye ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri arasındaki ticaret hacmi artırıldı. Türkiye’nin Orta Asya ülkelerine ihracatı, yıllık bazda sürekli olarak artış gösterdi.
TİKA HER YERDE
Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı (TİKA), Afrika’da çeşitli kalkınma projeleri ve insani yardım çalışmalarına imza attı. Bu projeler eğitim, sağlık ve altyapı alanlarında gerçekleştirildi. 1992'de kurulan TİKA, bugüne kadar 30 binin üzerinde proje ve faaliyet yürütürken, projelerinin yüzde 93’ünü AK Parti iktidarı döneminde hayata geçirdi.
İNSANİ YARDIMDA DÜNYANIN İNSANLIK ADASIYIZ
Türkiye, 2008 yılındaki Rusya-Gürcistan savaşının ardından insani yardım operasyonları başlatarak, bölgedeki krizden etkilenen insanlara destek verdi.
Yemen’de 2019’daki insani krize müdahale edilerek, gıda ve sağlık yardımları sağlandı.
Ukrayna’da 2022’de patlak veren savaş nedeniyle büyük bir insani yardım operasyonu başlatılarak savaş mağdurlarına yardım aktarıldı.
Pakistan’daki sel felaketi sonrası ülkeye 15 uçak ve 13 tren yardım malzemesi gönderildi.
Afganistan’a 7 bin 200 tondna fazla insani yardım ulaştırıldı.
Türkiye, COVID-19 pandemisi sırasında birçok ülkeye sağlık yardımı ve aşı desteği sağladı. Bu yardımlar, Türkiye'nin uluslararası arenada insani yardım ve diplomasi alanındaki rolünü güçlendirdi.
Afrika ülkelerine 4,5 milyon doz koronavirüs aşısı hibe edildi.
Son yılların en büyük insanlık trajedisinin yaşandığı Suriye iç savaşında Türkiye, savaştan kaçan mültecilere yönelik kapsamlı güvenlik ve insani yardım programları uygulayarak, bölgedeki krizle başa çıkmaya çalıştı.
TÜRKİYE’NİN YANINDA YER ALDIĞI ÜLKELER BAŞARDI
DAĞLIK KARABAĞ’DA TARİHİ DEĞİŞTİREN HAMLE: Azerbaycan’ın Ermenistan işgalindeki İkinci Dağlık Karabağ’a yönelik harekatında Türkiye ciddi rol üstlendi. Türkiye, Azerbaycan'a İHA ve SİHA desteği verdi. Bu araçlar Azerbaycan'ın operasyonel kapasitesini artırdı ve savaşın seyrini etkiledi. Türkiye, savaş sırasında Azerbaycanlı askerlere eğitim ve danışmanlık sağladı. 27 Eylül 2020’de başlayıp 10 Kasım 2020’de ateşkes anlaşmasıyla sona eren savaşta Dağlık Karabağ’daki işgal 30 yıl sonra sona erdi.
LİBYA UÇURUMUN EŞİĞİNDEN DÖNDÜ: Türkiye, Libya'daki iç savaşta Ulusal Mutabakat Hükümeti'ne (UMH) askeri destek sağladı. 2020 yılındaki bu destek, Libya’daki askeri dengeyi değiştirdi.
VENEZUELA’DA ‘HİLAL’ ETKİSİ: Güney Amerika ülkesi Venezuela’da 2019’da ABD ve Batılı ülkeler tarafından gerçekleştirilmek istenen darbede mevcut hükümetin yanında yer aldı. Devlet Başkanı Maduro, ABD destekli darbe girişiminden başarıyla çıktı. Maduro, Türkiye’nin Venezuela’yı her şartta desteklediğini, yardım için her zaman Venezuela halkının yanında olduğunu söyledi.
KATAR’DA TÜRKİYE FAKTÖRÜ: Katar Emiri’ni devirip yerine Londra’daki yeğenini getirmek için bazı Körfez ülkelerinin 2017’de başlattığı ambargo ile darbe girişimi Türkiye’nin faal desteğiyle püskürtüldü. Hükümet merkezini korumaya alan Türk birlikleri, askeri darbeye mani oldu.
RUSYA UKRAYNA SAVAŞINDA AKILCI TAVIR
Türkiye, son yıllardaki en kritik harpler arasında yer alan Rusya-Ukrayna savaşında taraf tutmayan nadir ülkeler arasında yer aldı. Bu sayede iki ülke ile lider düzeyinde doğrudan iletişim kurabilen ender ülkelerden oldu. Bu durum, savaşın başlangıç aşamasında taraflar arasında doğrudan müzakerelere ev sahipliği yapılmasına imkan sağladı.
Ukrayna’dan 18 bin Türk ve diğer ülkelerden vatandaşların tahliyesi gerçekleştirildi.
Dünya gıda arzı için hayati önem taşıyan Tahıl Koridoru anlaşması imzalandı.
Rusya ile Ukrayna arasında 200’den fazla savaş esirinin mübadele edilmesi sağlandı.
TARİHİ TAKASA MİT DAMGASI
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) arabulucuğunda ABD dahil 7 ülke ile Rusya arasında rehine takası gerçekleştirildi. Ankara’da gerçekleşen operasyon kapsamında, ABD’den iki, Almanya, Polonya, Slovenya, Norveç ve Rusya'dan birer uçak olmak üzere yedi uçak ile 26 kişi Türkiye’ye nakledildi. Operasyon kapsamında, ikisi çocuk 10 rehinenin Rusya’ya, 13 rehinenin Almanya'ya, üç rehinenin de ABD’ye nakli sağlandı. Operasyon, 2. Dünya Savaşı sonrası en büyük takas olarak tarihe geçti.
İSRAİL TERÖRÜNE KARŞI GÜÇLÜ DURUŞ
Terör devleti İsrail’in, Filistin’de gerçekleştirdiği soykırım saldırılarına karşı Türkiye mazlumların yanında yer alıyor. İsrail’in 7 Ekim 2023’ten beri saldırdığı Gazze Şeridi’ne en çok insani yardım ulaştıran ülke Türkiye. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Gazze’deki soykırımın son bulması için yoğun diplomasi faaliyeti yürütüyor. Saldırıların ilk 1 ayında yaklaşık 30 liderle temas kuran Erdoğan, soykırıma karşı ısrarla dünya kamuoyuna çağrılar yapıyor. BM Genel Kurulu’nda alınan acil ateşkes kararında Türkiye kritik rol üstlendi. Türkiye, İsrail’in Uluslararası Adalet Divanı’nda yargılandığı soykırım davasına müdahil oldu.
Soykırıma dikkat çekmek için İstanbul’da Büyük Filistin Mitingi düzenlendi.
Gazze’de istiklal savaşı veren Hamas’ı “mücahitler grubu” olarak nitelendiren Cumhurbaşkanı Erdoğan, Filistin davasını savunan küresel çaptaki en önemli siyasi aktör konumunda.
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, TBMM'de ağırlandı. Dünyanın takip ettiği konuşma ile Abbas, TBMM'de Filistin'deki İsrail zulmünü anlattı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsrail’e yönelik askeri müdahaleye dair sarf ettiği, “Biz nasıl Karabağ’a, Libya’ya girdiysek bunun benzerini aynen onlara da yaparız.” şeklindeki sözleri, soykırımcı Siyonistlerde büyük paniğe neden olmuş durumda.
DÜNYA 5’TEN BÜYÜKTÜR
Cumhurbaşkanı Erdoğan liderliğindeki Türkiye, adalete değil güce dayanan mevcut küresel düzenin değişmesi için güçlü ses yükseltiyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Dünya 5’ten büyüktür” mottosuyla Türkiye, BM’nin 5 daimi üye ülkesinin veto ettiği hiçbir kararın alınamaması gibi çarpık uygulamaların değişmesi gerektiğini dünya kamuoyuna haykırıyor.
Editor : Şerif SENCER
