Boeing'in ÖZETİ| uzay aracında meydana gelen bir arıza nedeniyle aylardır uzayda mahsur kalan iki NASA astronotu, Dünya'ya dönüşlerinin çok daha korkutucu olabileceğini düşünüyor.
Sunita Williams ve Butch Wilmore , 5 Haziran'da Boeing'in Starliner uzay aracıyla fırlatıldıklarında Uluslararası Uzay İstasyonu'nda yalnızca sekiz gün kalmaları gerekiyordu .
Ancak kapsülün iticilerinde aracın uzayda ilerlemesi için kritik öneme sahip bir arıza nedeniyle iki aydan fazla bir süredir orada sıkışıp kaldılar ve NASA, kapsülün önümüzdeki yılın Şubat ayına kadar geri dönmeyebileceğini söylüyor .
Daily Mail'in aktardığına göre, Uzay ajansı şimdi arızalı Starliner ile devam etmek mi yoksa Boeing için büyük bir utanç olacak olan SpaceX'in rakip gemisini kullanarak bir kurtarma görevi başlatmak mı gerektiğine karar verme aşamasında.
ABD ordusunda eski Uzay Sistemleri Komutanı olan Rudy Ridolfi, ilk seçeneği seçmeleri halinde yaşanabilecek üç korkutucu senaryoyu açıkladı; bunlardan en kötüsü, mürettebatın kapsüle yeniden giriş sırasında kapsülün içinde yanmasıydı.
Starliner'ın sorunları, geminin tüm kontrol merkezi gibi olan ve iticileri, gücü, yolcular için su ve oksijeni kontrol eden sistemleri barındıran servis modülünde yatıyor.
Kapsülün alt kısmında bulunan modül, aynı zamanda yeniden giriş öncesinde aracın fırlatılmadan önce hizalanması için de kritik öneme sahip.
Servis modülünün, kapsülü Dünya'ya tekrar girebilmesi için eğik bir irtifaya yerleştirmesi gerekiyor.
Eğer açı yanlışsa, araç atmosferden sekerek NASA'nın onu yörüngeye oturtmak için çabalaması gerekecek.
Açı çok dik olursa, daha fazla sürtünme olur ve atmosferde yanarak yolcuların buharlaşması ihtimali artar.
BİR HATA İLE UZAY BOŞLUĞUNA FIRLATILABİLİRLER
Çok sığ olursa, uzay aracı atmosferden sekerek bir göletin üzerinden fırlatılan bir taş gibi uzaya geri fırlatılabilir.
Ridolfi, 'Kapsül yeniden girişe uygun şekilde hizalandığı sürece her şey yolunda' dedi.
'KAPSÜL HİZALANMAZSA YA YANARLAR YA DA UZAYA GERİ DÖNERLER.'
Ridolfi, 'Eğer Starliner Servis Modülü kapsülü yeniden giriş penceresine çok dik bir şekilde yerleştirirse, kapsülün aşındırma ısı kalkanı muhtemelen başarısız olur' diye ekledi.
Haziran ayında iki astronotun Uluslararası Uzay İstasyonuna (ISS) ulaşmasını sağlayan 24 saatlik yolculuk sırasında beş itici arızalanmıştı.
En büyük endişelerden biri de dönüş yolunda daha fazla iticinin arızalanması ve bunların ISS ile Dünya arasında bir yerde belirsizlik içinde kalması.
DÜNYAYA DÖNMEK İÇİN 96 SAATLERİ KALACAK
Starliner'ın sahip olduğu oksijen miktarı ve güç kapasiteleri göz önüne alındığında mürettebatın iticileri canlandırmak ve Dünya'ya geri inmek için yaklaşık 96 saati olacak.
Hangi iticilerin arızalı olduğunu tespit edip bunları tamir etmeyi ve eve dönüş yolculuğu için birkaç saat harcayabilecek kaynaklara sahip olmayı umuyorlardı.
Ridolfi, iticiler ve helyum sızıntıları devam etmezse aracın bu senaryoda bile Dünya'ya ulaşma ihtimalinin olduğunu ancak bu durumda servis modülünün mükemmel çalışması gerektiğini söyledi.
Ancak en kötü senaryoda NASA, astronotları kurtarmak için Starliner gemisine bir kurtarma aracı göndermek zorunda kalabilir.
İNSANLIK TARİHİNDE SADECE BİR KEZ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Uzaya kenetlenme görevi mümkün olmakla birlikte, insanlık tarihinde yalnızca bir kez gerçekleştirildi ve o da insansız bir aracı kurtarmak için yapıldı.
1966 yılında Gemini VIII, astronotlar Neil Armstrong ve David Scott ile birlikte Agena hedef aracına ilk kenetlenmeyi gerçekleştirmek üzere fırlatıldı .
ABD ordusunda eski Uzay Sistemleri Komutanı olan Rudy Ridolfi, "NASA bunu nasıl yapacağını biliyor ama bu biraz zaman alıyor" dedi.
'Starliner atmosferden sekerek gelirse onu bulmaları gerekir. Nerede olduğuna dair genel bir tahminde bulunabilirsiniz, ancak radar, optik gözlemler almaya başlamanız ve şu anda içinde bulunduğu yörüngeyi hesaplamanız gerekir.
'Bu muhtemelen 180 dakika kadar sürebilir, üç saat diyelim.'
Bu başarı, Starliner'ın kapağına takılacak tünel benzeri bir yapının astronotlara zarar vermeden açılmasını sağlayacak şekilde yerleştirilmesiyle gerçekleştirilecek.
Ancak Ridolfi, Starliner'ın bulunmasının ardından NASA'nın uzaya yerleştirme görevini yerine getirecek başka bir astronot ekibini eğitmesi gerekeceğini söyledi.
NASA SPACEX İLE ORTAK ÇALIŞACAK
Senaryoların mümkün olduğunu belirten Ridolfi, NASA'nın kurtarma görevini SpaceX'le yürüteceğine inandığını söyledi.
BOENİNG İÇİN FACİA BİR SONUÇ
Uzay ajansı Çarşamba günü, Boeing'in arızalı aracının Dünya'ya dönüş yolculuğunu sağlayamayabileceğini kabul ederek tavrını değiştirdi.
Bu duyuru, ticari jetlerinde bir dizi sorunla uğraşan Boeing için bir başka utanç verici darbe oldu.
Boeing'in ticari uçaklarında türbülans, mekanik arızalar ve kuyruk çarpması gibi sorunlar şirkete en az 3 milyar dolara mal oldu.
8 GÜN İÇİN GİTTİLER 60 GÜNDEN FAZLA UZAYDALAR
Salı günü, Starliner mürettebatının uzayda geçirdiği 60. gündü. Bu, planlanan sekiz günlük görevden çok daha uzun bir süre...
NASA ve Boeing, en az beş helyum sızıntısı yaşayan ve 28 iticisinden beşini kaybeden Starliner'ın güvenliğini belirlemek için sorunları yerde test etmek üzere yorulmadan çalışıyor.
Boeing geçen hafta, 'Starliner uzay aracına ve mürettebatla güvenli bir şekilde geri dönme kabiliyetine güvenmeye devam ettiğini' söyledi.
Boeing'in şu ana kadar yaptığı testler, Starliner'a ait dört jetin Haziran ayında aşırı ısınıp otomatik olarak kapanmaları nedeniyle arızalandığını, testler sırasında yeniden ateşlenen diğer iticilerin ise yakıtlarındaki bazı kısıtlamalar nedeniyle normalden zayıf göründüğünü ortaya koydu.
Temmuz ayı sonlarında New Mexico'daki White Sands Füze Sahası'nda yapılan yer testleri, iticilerin aşırı ısınmasının teflon contanın eğrilmesine, iticilerin itici tüplerinin tıkanmasına ve dolayısıyla itme gücünün zayıflamasına neden olduğunu ortaya koydu.
Stich, NASA'nın daha önce muhabirlere böyle bir olasılığı önemsizmiş gibi göstermesinin ardından, şimdi neden Crew Dragon olasılığını tartışmaya daha istekli göründüğünü açıklayarak, 'Bunun rahatsızlık seviyesini artırdığını ve olup bitenin fiziğini tam olarak anlayamadığımızı söyleyebilirim' dedi.
NELER OLMUŞTU?
Starliner, 5 Haziran günü saat 10:52'de Florida'daki Cape Canaveral Uzay Kuvvetleri Üssü'nden havalandı. Fırlatma sırasında yaşanan sızıntı, Mayıs ayında uçuşta bir aksama yaşanmasına neden oldu.
Ekipler, helyum sızdıran bir vana tespit etti ve görevi iptal etti.
Mühendisler sorunun gömlek düğmesi büyüklüğündeki arızalı bir lastik contadan kaynaklandığından şüpheleniyor ve sızıntı daha da kötüleşse bile uçuş sırasında bunun halledilebileceğini söylüyor ve bir sonraki fırlatmayı 1 Haziran'a erteliyor.
Ancak Starliner, kalkışa dakikalar kala kapsülün bilgisayar tarafından iptal edilmesiyle bir kez daha talihsizliklerle karşı karşıya kaldı .
Starliner, 28 manevra iticisinde beş arıza, bu iticilere basınç sağlamak için kullanılan helyum gazının beş kez sızması ve fırlatmadan bu yana çözülmemiş geçmiş sorunların habercisi olan yavaş hareket eden bir itici valfiyle karşılaştı.
Starliner, 6 Haziran'da uzay istasyonunun yakınlarına kenetlenmek üzere vardığında, beş itici arızası, Boeing sorunu giderene kadar uzay aracının yakın bir mesafeden yaklaşmasını engelledi.
Boeing, Starliner'ın uzay istasyonuna varışından önce beş iticinin neden arızalandığını anlamak için son birkaç haftadır yerde ve uzayda itici test ateşlemeleri gerçekleştiriyor.
Bir tanesi hariç hepsi çevrimiçi oldu. Kapsülün tahrik sisteminde helyum sızıntıları da ortaya çıktı...
Editor : Şerif SENCER
