70 yıl önce 12 bin insanın ölümüne yol açan gizemli olay: 'Öldüren sis...'

Fotoğraf: AP ÖZETİ| / TopFoto

"Öldüren sis" olarak bilinen bu dumanlı sis, İngiltere'nin tarihinde gizemli bir şekilde durmaya devam ediyor. Yoğun ve sarı görüntüsü nedeniyle bezelye çorbasına benzetilen sisler, 19. yüzyıl Londrası'nın karakteristik bir özelliği haline gelmişti. 

TAM 5 GÜN SÜRDÜ

Fakat 1952 yılının aralık ayında, beş gün boyunca şehri kaplayan duman ve sis karışımı perde alışılagelmiş sislerden oldukça farklıydı. 

Oluşan sis, görüş mesafesini o kadar düşürmüştü ki, araç trafiği neredeyse durmuş ve insanlar evlerini bulmak için çitler boyunca el yordamıyla yürümek zorunda kalmıştı. Ve bu, beraberinde beklenmedik bir felaketi getirecekti.

WebTekno'nun, Evrim Ağacı'ndan derlediği habere göre; sisin kaynağı esasen hava kirliliğiydi ve bu kirliliği yaratan şey Londra’daki fabrikalardı. Tabii ki asıl faktör bu değildi; o sene Londra’da, hava normalin çok çok altında bir sıcaklıktaydı. Yani bu soğuk havalar nedeniyle, fabrikalar ve elektrik santralleri üretimlerini sağlayabilmek için çok fazla kömür tüketti. 

'ÖLÜMÜ GETİREN KÖMÜR POLİTİKASI'

1952 İngiltere’sinde o dönem uygulanan kömür politikası, kar odaklı bir anlayışa dayanıyordu. Yani kalitesi yüksek kömürler ihraç edilir, şehir halkı ise kalitesi düşük kömür kullanırdı. Böylece kalitesi düşük olan kömürler yakıldığında açığa çıkan kükürt dioksit, kimyasal olarak sülfürik aside dönüştüğü için hava kirliliği meydana geliyordu.

Olayın fitilini ateşleyen ayrıntı ise o dönemde hiç rüzgâr esmemesi oldu ve böylelikle kirli hava atmosfere yayılmadığı için bulunduğu ortamda sıkışıp kaldı. 

Üstüne üstlük elektrikli tramvaylar o dönemde aşamalı olarak kaldırılmaya, insanlar dizel motorlu otobüs kullanmaya başladı. Sonrasında ise tüm şehir birden ölümcül bir sisle kaplandı.

HAYATTA KALAN İNSANLAR, ÇOK SAYIDA SAĞLIK SORUNU YAŞADI

İnsanları hayatından eden bu sis, nihayet esen rüzgarlarla birlikte Londra’dan Kuzey Denizi'ne doğru ilerleyerek sona erdiğinde, ardında bıraktığı enkaz çok ciddi boyuttaydı. İngiliz Sağlık Bakanlığı, solunum yolu hastalıkları nedeniyle başvuru yapanların bu dönemde sayısının çoğaldığını belirtti.

Hatta bronşit ve solunum yolu enfeksiyonları gibi farklı akciğer hastalıklarının neden olduğu, 6 bin ölüm de bakanlık tarafından kayıtlara geçirildi. Olayın ardından yapılan araştırmalar ise bu sayının, 12 bine çıktığından bahsediyor.

Olay, her anlamda döneminin oldukça ses getiren olaylarından birisiydi.

'TEMİZ HAVA YASASI' ÖNLEMİ

Bu olay nedeniyle 1956 yılında hazırlanan hava kirliliğinin azaltılması adına tanımlanan ve çeşitli tedbirleri kapsayan, Temiz Hava Yasası ortaya çıktı. 

Yasa, 1968 yılında, çeşitli yangınlardan kaynaklanan, kum, toz ve dumanın yanı sıra ticari ve endüstriyel nedenlerin ortaya çıkardığı hava kirliliğini sınırlandırılan birincil bir mevzuata dönüştü.