ÖZETİ| Haber7-ÖZEL
Türkiye tarihinin en ölümcül günü olan 6 Şubat 2023’de Kahramanmaraş merkezli 7,7 ve 7,6 şiddetinde iki depremle sarsıldık. 9 saat arayla meydana gelen çifte depremde 11 şehrimizde 50 bin 537 insanımız can verdi. 107 bin 213 kişi yaralandı.
İlki saat 04:17’de, ikincisi 13:24’te gerçekleşen depremlerde Kahramanmaraş, Adıyaman, Hatay, Gaziantep, Malatya, Şanlıurfa, Elazığ, Kilis, Diyarbakır, Adana ve Osmaniye’de korkunç tahribat meydana geldi. Dondurucu soğukların bütün Türkiye’yi tesiri altına aldığı bir günde meydana gelen felakette, ilk sarsıntının ardından üşümemek için evlerine dönen vatandaşları öğle saatlerinde yakalayan ikinci deprem ciddi yıkımlara sebebiyet verdi.
DÜNYA LİTERATÜRÜNE GEÇTİ
120 bin kilometrekarelik alanda gerçekleşen deprem; 11 il, 124 ilçe, 6 bin 929 köy ve mahalledeki 14 milyon vatandaşı doğrudan etkiledi. Deprem, etki bakımından dünya literatürüne geçti.
Asrın depremi olarak nitelendirilen sarsıntılarda 36 bin 932 bina yıkıldı. Hatay’da 13 bin 883, Kahramanmaraş’ta 7 bin 295, Adıyaman’da 5 bin 826, Malatya’da 4 bin 197, Gaziantep’te ise 3 bin 805 bina deprem anında yıkıldı.
Toplam 872 bin bağımsız bölümden oluşan 311 bin bina, ağır hasarlar nedeniyle kullanılamaz hale geldi.
Afet sonrasında 2 milyondan fazla kişi barınma sorunu yaşadı. 5 milyondan fazla vatandaşımız göç etmek zorunda kaldı. Uluslararası Çalışma Örgütü, depremler sonucunda Türkiye’de 658 bin çalışanın geçim imkanlarını kaybettiğini belirledi.
10 GÜNDE 4 BİN 323 ARTÇI SARSINTI YAŞANDI
AFAD verilerine göre 6 Şubat depremlerinin ardından 10 günde tam 4 bin 323 artçı deprem meydana geldi.
Hükümet, deprem sonrasında 11 ilde 3 ay süren olağanüstü hal (OHAL) ilan etti. Çok ciddi tehlikeye işaret eden 4’üncü seviye deprem alarmının ilan edildiği duyuruldu.
2023 Meclis Deprem Araştırma Komisyonu raporuna göre, depremlerin toplam maliyeti 148 milyar dolar olarak açıklandı.
HIZLI KOORDİNASYON
Devlet depremin ilk anından itibaren tam seferberlik ruhuyla bütün imkanlarıyla felaket bölgelerinde çalışmaya başladı.
6 Şubat sabahı saat 05.45’te, deprem şehirlerindeki mevcut yöneticileri desteklemek için mülki idare amirlerinin deprem bölgesine gitmeleri talimatı verildi. 59 vali, 8 vali mülkiye başmüfettişi, 47 mülkiye müfettişi, 302 kaymakam ve vali yardımcısı, 292 kaymakam adayı olmak üzere toplamda 708 mülki idare amiri deprem bölgesine hareket etti.
Saat 05.45’te bölgeye arama ve kurtarma personeli ile AFAD gönüllüleri ve iş makineleri sevk edilmeye başlandı.
Saat 07.57’de İzmir Adnan Menderes Havalimanı’ndan uçaklar Adana Havalimanı’na arama kurtarma personeli ile ağır tonajlı arama kurtarma araçlarını ulaştırmak için ilk seferini yaptı.
Saat 11.25’te deprem bölgelerinde ilk bireysel çadırlar kuruldu.
Depremin 2’inci gününde Cumhurbaşkanı Erdoğan, Hatay’a ziyaret gerçekleştirerek yaraların sarılacağı mesajı verdi.
Depremin 3’üncü günü ağır hasarlı karayolları ulaşıma açıldı.
Toplamda 650 bin personel bölgede görev yaptı.
142 bini güvenlik personeli, 35 bin 250’si arama kurtarma, 93 ülkeden 11 bin 488’i uluslararası kurtarma personeli faaliyet yürüttü.
Yürütülen çalışmalarda 20 bin araç ve iş makinesi, 141 helikopter, 182 uçak, 23 gemi toplamda 17 bin 500 sorti gerçekleştirdi.
DÜNYANIN EN BÜYÜK İYİLEŞTİRME OPERASYONU YÜRÜTÜLDÜ
Dünyanın en büyük iyileştirme operasyonu yürütüldü. Önce çadırlar kuruldu. Bölgeye 1 milyon çadır sevk edildi. Bir kısmı bireysel olarak dağıtıldı. 350 çadır kent alanında 645 bin çadır kuruldu. Yaklaşık 2.5 milyon afetzedeye çadır kentlerde geçici barınma imkanı sağlandı.
Yakınlarının yanına gitmek isteyen 3 milyon 549 bin afetzede bölgeden tahliye edildi.
Deprem bölgesinde kurulan konteyner kent sayısı 85 bini aştı.
3,5 milyon şahıs barınma hizmeti aldı
Afetzedeler için 806 bin çadır, 85 bin 500 konteyner kuruldu.
İlk bireysel konteyner, depremin 2’inci gününde kuruldu.
20 Şubat itibariyle Kahramanmaraş Karacasu’da ilk konteyner kentte hayat başladı.
KONTEYNER KENTLERDE HER İMKAN MEVCUT
Günümüzde 414 konteyner kentte 215 bin 224 konteyner kurulumu gerçekleşti. Konteyner kentlerde 691 bin afetzede, bütün masrafları devlete ait şekilde barınıyor. Bütün konteynerlerde ısıtıcı, klima, vantilatör, buzdolabı gibi temel ihtiyaç malzemeleri de yer alıyor.
Konteyner kentlerde; eczaneler, sağlık ocakları, ibadethaneler, okullar, kreşler, marketler, oyun parkları, psikososyal destek alanları gibi sosyal donatılar vatandaşların hizmetinde.
349 BİN HANEYE KİRA DESTEĞİ
349 bin haneye toplam 14 milyar 453 milyon TL kira destek ödemesi yapıldı.
Bu kapsamda ev sahiplerine aylık 7 bin 500, kiracılara 5 bin TL kira destek ödemesi yapılıyor.
AFAD’ın başlattığı “Evim Yuvan Olsun” kampanyası ile vatandaşlar hem gönül kapılarını hem de evlerinin kapılarını depremzedelere açtı. İçişleri Bakanlığının himayesinde, AFAD-Kızılay işbirliği ile 69 bin 289 Esen Kart dağıtıldı. Bu kartlara her ay 4 bin 500 TL yüklendi. Toplamda 1 milyar 8 milyon 141 bin TL’lik ödeme gerçekleştirildi.
1 milyon 979 bin haneye 10 bin TL, 557 bin haneye 15 bin TL, 41 bin aileye 100 bin TL vefat yardımı yapıldı.
Deprem bölgesine toplamda 106 milyar 728 milyon TL aktarıldı.
4 MİLYON DEPREMZEDEYE HER GÜN 3 ÖĞÜN YEMEK
4 milyon kişiye her gün üç öğün sıcak yemek hizmeti verildi. 20 milyon gıda kolisi dağıtıldı. Yaklaşık 150 bin yardım tırı bölgeye ulaştırıldı.
Yapılan nakdi ödemelerin toplamı 30 milyar TL’yi buldu. Bunlar; hane desteği, taşınma ve kira yardımı, vefat edenlerin yakınlarına destekler olarak listelendi.
2,4 milyon depremzedeye psikososyal destek verildi.
3 milyon 549 bin afetzedenin bölgeden tahliyesi sağlandı.
THY, 13 bin 701 sefer ile 2 milyonu aşkın yolcu taşıdı.
THY ayrıca 712 kargo seferiyle 32 bin 770 ton yardım malzemesini deprem bölgesine ulaştırdı.
VATANDAŞLIK HAKLARINI KULLANDILAR
Depremzedelerin vatandaşlık hakkını kullanabilmesi için de seferber olundu. 14-28 Mayıs’ta gerçekleşen seçimlerde 993 bin vatandaşın gidiş dönüşü sağlandı.
Yükseköğretime Geçiş Sınavına giren 120 bin öğrencinin seyahat masrafları karşılandı.
478 bin vatandaş KYK yurtlarında, 710 bin vatandaş MEB yurtlarında; 1 milyon 188 bin kişi yurtlarda misafir edildi.
30 MİLYAR TL YARDIM
Deprem bölgesine yapılan ödemelerin toplamı 30 milyar TL’yi aştı.
1 milyon 682 bin 270 kişiye 10 bin liralık destek ödemesi yapıldı.
390 bin 20 aileye toplam 5 milyar 940 milyon 300 bin lira taşınma yardımı yapıldı.
347 bin 657 kişiye yol masraf belgesi düzenlendi.
Türkiye Tek Yürek kampanyasında hayırseverler 128 milyar 949 milyon TL bağış toplandı. 79 milyar 263 milyon TL’si harcandı.
125 bin deprem konutunun inşa süreci başladı.
60 binden fazla konutun temeli atıldı.
Dünyada başka bir örneği olmaksızın; 1 yılda 46 bin konut tamamlanarak hak sahiplerine teslim edildi.
Mart 2024’e kadar 75 bin konutun hak sahiplerine teslimi planlanıyor.
200 bin 401 ağır hasarlı binadan 188 bin 602’sinin enkazı kaldırıldı.
1 yılda enkaz kaldırma işlemlerinin %91’i tamamlandı.
2 milyon 302 bina, 6 milyon 227 bin bağımsız bölümün hasar tespiti yapıldı.
Acil yıkılacak ve yıkık 60 bin 421 binanın enkazı ilk 68 günde kaldırıldı.
110 BİN PERSONELLE GECE GÜNDÜZ
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı 11 şehirde 930 şantiyede, 110 bin 450 personelle gece gündüz demeden çalışmalarını sürdürüyor.
ALTYAPILAR YENİLENİYOR
Depremin zarar verdiği şehirlerin alt yapısı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığının bağlı kuruluşu İLBANK tarafından aktarılan hibeyle yenileniyor.
Altyapı desteği kapsamında; Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı ve Dünya Bankası ile bir kredi anlaşması imzalandı. Bu kapsamda 51 milyar TL finansman desteği sağlanacak.
Karayolları Genel Müdürlüğü'nün alt yapı çalışmaları kapsamında depremden etkilenen yollar için 2023 yılında 6,3 milyar TL'lik yatırım yapıldı.
Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığının raporunda depremin etkilediği 11 ili kapsayan bir zarar tespiti yapıldı. Depremin Türkiye ekonomisi üzerindeki toplam maliyeti 2 trilyon TL olarak hesaplandı. Bu maliyet Türkiye’nin 2023 yılı milli gelirinin yaklaşık %9’una denk geliyor. Depremin tarım sektörüne olan maliyeti ise 24,2 milyar TL.
Editor : Şerif SENCER
