2022 ÖZETÄ°| kripto para piyasaları için oldukça hareketli bir yıl oldu. Piyasa, ABD Merkez Bankası’nın (Fed) sıkılaÅŸma hamleleri ile sarsılırken dev kripto platformlarının çökmesi, kripto ÅŸirketlerinin iflas etmesi gibi geliÅŸmeler piyasayı deyim yerindeyse derinden sarstı.
Bitcoin, Kasım 2021’de tüm zamanların en yüksek seviyesi olan yaklaşık 69 bin dolara ulaÅŸtığından bu yana yaklaşık yüzde 75 deÄŸer kaybetti. Sözcü'den Serkan Ãœstün'ün haberine göre, o günden bu güne tüm kripto para piyasasından 2 trilyon dolar silindi.
Bitcoin’de 2022 başından bu yana deÄŸer kaybı yüzde 64 oldu. Yıla 46 bin dolar seviyesinden baÅŸlayan Bitcoin, 2022 içerisinde en yüksek 55 bin dolar seviyelerini görürken en düşük 15 bin 400 Dolar seviyelerini gördü. Lider kripto para, yılın son haftasında 16 bin dolar seviyelerinde seyretti.
Bitcoin’den sonra piyasada en çok iÅŸlem hacmine sahip olan kripto para Ethereum’da da kayıp büyük oldu. Yıla 3 bin 600 dolar seviyelerinde baÅŸlayan Ethereum bu yıl yatırımcısına yüzde 66’lık bir kayıp yaÅŸattı.
Öte yandan Solana, Dogecoin, Cardano gibi önde gelen kripto paralarda da kayıplar sert oldu. Sene başından bu yana Cardano yüzde 70, Solana yüzde 93, Dogecoin yüzde 58, Ripple ise yüzde 58 değer kaybetti.
KRİPTO PİYASASININ ÇÖKÜŞ NEDENİ
2022’deki kripto çöküşü mayıs ayında ABD dolarına endeksli olması gereken bir ‘sabit coin’ olan Terra’nın çöküşüyle baÅŸladı. Luna topluluÄŸunun sabit coini olan Terra’nın teminatında yaÅŸanan sorunlarla birlikte 1 doların 1 TerraUSD’ye eÅŸitleneceÄŸine iliÅŸkin söz bozulmuÅŸ oldu.
Bunu dünyanın en büyük coinlerinden olan Luna’nın sıfırlanması izledi. Bu çöküş her iki kripto paraya sahip olan yatırımcıların büyük kayıplar yaÅŸamasına sebep oldu.
Luna’daki çöküş bazı ÅŸirketlerin de batmasına sebep oldu. Kripto para fonu 3 Arrows Capital, TerraUSD varlıklarının çökmesi nedeniyle tasfiyeye girdi ve iflas baÅŸvurusunda bulundu. Bu iflası kripto kredi ÅŸirketleri Celsius ve Voyager'in iflasları izledi.
FTX’Ä°N Ä°FLASI
Kasım ayına gelindiÄŸinde ise dünyanın en büyük kripto para borsalarından biri olan FTX’den gelen haberler piyasaya bomba gibi düştü. FTX’in yan kuruluÅŸu olan Alameda Research'ün teminatlarının altının dolu olmadığının ortaya çıkmasıyla baÅŸlayan haberler ÅŸirketin iflası ile sonuçlandı.
ABD Demokratlarının en büyük bağışçılarından olan ve ABD’nin en ünlü isimlerini reklamlarında oynatan FTX kurucusu Sam Bankman Fried bu geliÅŸmelerin ardından dolandırıcılık suçlamasıyla aralık ayında Bahamalar’da tutuklandı ve ABD’ye iadesi bekleniyor.
Tüm bu olaylar yatırımcı güvenini derinden sarstı. Kripto para piyasası günler içerisinde yüz milyarlarca dolarlık kayıp yaşadı.
MAKROEKONOMÄ°K GELÄ°ÅžMELERÄ°N ETKÄ°SÄ°
Yatırımcılar 2022’de kriptoya özgü baÅŸarısızlıkların yanı sıra riskli varlıklar üzerinde baskı oluÅŸturan faiz artışlarıyla da mücadele etmek zorunda kaldı.
Fed, 2022 boyunca yüksek enflasyonla mücadele etmek için agresif ÅŸekilde art arda faiz artışları gerçekleÅŸtirdi. Söz konusu hamle hem ABD’de hem de diÄŸer ülkelerde resesyon endiÅŸesine neden oldu.
Mevcut durumdan Tesla, Amazon ve Microsoft gibi hızlı büyüyen teknoloji devleri de olumsuz etkilendi. Bu ÅŸirketlerin hisseleri borsada ağır kayıplar yaÅŸadı. Teknoloji ağırlıklı Nasdaq endeksi 2022’de yüzde 33 düştü.
Bitcoin’deki dalgalanmalar yılın ilk yarısında ABD hisse senedi endekslerinin fiyat hareketlerine paralel devam etti. Ancak Luna çöküşünün ardından gelen FTX’in feci iflası, kripto piyasasının ABD borsalarından negatif ayrışmasına neden oldu ve Bitcoin liderliÄŸindeki kripto paralar 2022’yi sert bir kayıpla kapatma yoluna girdi.
KRÄ°PTO PÄ°YASASINDA 2023 BEKLENTÄ°LERÄ°
Kayıplarla geçen 2022’nin ardından yatırımcılar gözünü 2023’e dikti ve ‘2023 kripto için nasıl geçecek?’ sorusunun yanıtı aranmaya baÅŸlandı.
Coindesk’in 2023’te dijital varlıklar için yaptığı tahminlerinde 2021’nin bir kripto yılı, 2022’ninse bir çöküş yılı olduÄŸu belirtildi. Kripto ÅŸirketi SPiCE VC’nin kurucusu Tal Elyashiv’in kaleme aldığı yazıda gelecek tahminlerine yer verildi. Makalede sadece iyi yönetile ÅŸirketlerin hayatta kalacağı, bunun da kripto ekosistemi için gerekli olduÄŸu belirtildi.
Analizde ayrıca regülasyon beklentilerine de yer verildi. Yazıda, “Dünyanın dört bir yanındaki ülkeler 2023’te kripto düzenlemesi hakkında kritik kararlar alabilir ancak ABD’de yasal iÅŸlev bozukluÄŸu nedeniyle anlamlı bir düzenleme hareketi gerçekleÅŸmeyecek” ifadeleri kullanıldı.
‘FÄ°YATLARDA ARTIÅž GÖREBÄ°LÄ°RÄ°Z’
Yazıda son olarak ekonomideki endişelerin azalması durumunda piyasada tekrar hareketlilik olabileceği belirtildi. Coindesk analizinde şu ifadelere yer aldı:
“2022’de kriptonun kendi sorunlarının ötesinde, geleneksel piyasa hareketlerine ve genel ekonomiye yakından baÄŸlı olduÄŸunu öğrendik. 2023 için kriptoların performansı yine dünya ekonomisindeki geliÅŸmelere baÄŸlı olacaktır. EndiÅŸeler hafiflerse, dijital varlık piyasasındaki yatırımların yanı sıra kripto fiyatlarında da bir artış görebiliriz”
"DÜŞÜŞ TRENDİ SÜRECEK"
Ãœnlü ekonomi dergisi Forbes’da 2023 kripto görünümü ile ilgili bir yazı kaleme alan Dan Ashmore ise yazısında kripto kışının bir süre daha devam edebileceÄŸi uyarısında bulundu.
FTX krizinin arifesinde yaklaşık 19 bin 500 dolar olan Bitcoin’in yılı 16 bin dolar seviyelerinden kapattığını hatırlatan Ashmore, Bitcoin’in düşecek daha fazla alanı olduÄŸunu savundu. Ashmore, “2022’deki krizler ve skandallarla kriptonun itibarı kötü bir ÅŸekilde zedelenmiÅŸken, 2023’te Bitcoin için 10 bin dolara doÄŸru bir baÅŸka adım o kadar imkansız olmayabilir” dedi.
Ashmore yazısında, “Bitcoin ve Ethereum iyileÅŸene kadar altcoinler de düşüş trendine devam edecek. Ayrıca geçmiÅŸteki ayı döngülerine çok benzer ÅŸekilde birçoÄŸunun varlığı tamamen sona erecek” ifadelerini kullandı.
JPMorgan analistleri de konu ile ilgili hazırladığı bir notta Bitcoin’in tabanının yaklaşık 13 bin dolar olduÄŸunu belirtti.
Editor : Åžerif SENCER
