Finans ÖZETİ| piyasalarında bozulan çarklar, son dönemde tıkanmaya da başladı. İktidarın faiz ısrarıyla artan dolar kurunu tutmak için bankalara getirilen döviz satım limitleri ve alınan diğer makro ihtiyari tedbirler dövizde paralel piyasalar yarattı.
Merkez Bankası’nın ilan ettiği dolar/TL 19.41’ken Kapalıçarşı’da zaman zaman 20.60’ı geçti. Bankadan döviz almak isteyen yurttaş 20.60 TL ödemek zorundayken dövizini bankaya satmak isteyene 19.09 TL teklif ediliyor. Oysa Kapalıçarşı’da bu rakamlar 20.40-20.60’ta. Bu durum yüksek miktarda alım satımlar için hem iş dünyasını hem yurttaşları Kapalıçarşı’ya yönlendirdi.
Bu durumun bankacılık sisteminden çıkışı getireceğini belirten ekonomist Uğur Gürses şuna dikkat çekti: “Dolarda paralel piyasa oluştu. Fiyattan ziyade malı bulabildiğiniz yer karaborsa oldu. Serbest kambiyo rejimine geçilen 1989 sonrasında, yüzde 6’ya yakın fiyat farklı paralel piyasakaraborsaya ilk defa tanık oluyoruz. Siz parayı rahatlıkla bankalardan alamıyorsanız kapalıçarşıdan alabiliyorsanız fiyat orada oluşur. Bu durum kısa vadede bankacılık sisteminden çıkış getirir.”
"DÖRT FARKLI FİYAT VAR"
Dr. Mahfi Eğilmez de blog’unda paylaştığı yazıda “Piyasada arz ve talebe göre oluşması gereken fiyatlara müdahale edildiğinde karaborsa fiyatı denilen bir olgu ortaya çıkar. Aslında karaborsa fiyatı denilen fiyat, piyasa fiyatıdır” ifadelerine yer verdi. Eğilmez yanlış faiz politikasına dikkat çekti.
Şirketlere ve tüzel kişilere getirilen döviz alım miktarı kısıtlamasını hatırlatan Doç. Dr. Evren Bolgün ise “Saat 13’ten sonra fiyat verilmiyordu bankalardan. Bunun sonucu olarak Merkez Bankası’nın açıkladığı fiyat, bankalardan verilen fiyat, mobil bankacılıkta gösterilen fiyat ve Kapalıçarşı’daki fiyat olmak üzere 4 farklı döviz fiyatı oldu piyasada. Nisan ayının başından beri Türkiye’de çoklu kur sistemine geçildi” dedi. Ayrıca Merkez Bankası’nın ısrarıyla bankalarda makasın açılmasını değerlendiren Bolgün, bu farkın yüzde 5’i aştığını, seçim süreci olmasa bunun yüzde 10’u bulabileceğini anlattı ve şu yorumu yaptı: “Hem dövizi hem faizi hem piyasayı kontrol etmeye çalışırsan patlarsın.”
Döviz kurlarında artış talebini sık sık dile getiren ihracatçı ve sanayici de makastan rahatsız. Ege İhracatçı Birlikleri Başkanı Jak Eskinazi, “Bugünkü artış genel manada ihracatçının istediği bir kur artışı değil. Merkez Bankası’nın döviz alınmasın diye yaptığı bir makas açımı bu. Biz şu an stoktaki dövizlerimizle işlerimizi döndürüyoruz zaten yeni döviz almıyoruz” dedi.
"MALİYETLE BOĞUŞAN SANAYİCİYE DARBE"
CHP Ekonomi Masası Üyesi Özgür Karabat, sosyal medyadan “AKP giderayak sanayiciyi batırmak için elinden geleni yapıyor. İhracat gelirlerinin yüzde 40’ına el konuyor. TCMB bu parayla dövizdeki yükselişi frenlemeye çalışıyor ama nafile... Hammadde ve ara malı ithal ederek üretime devam edecek olan ihracatçı ise 19.40’a sattığı doları 20.10 TL’ye almak zorunda kalıyor. Yüksek maliyetlerle başa çıkamayan sanayici bir de kur zararı ediyor” diye konuştu.
"BİZİM İÇİN ZOR OLACAK"
Cumhuriyet’in sorularını yanıtlayan Karton Ambalaj Sanayicileri Derneği Başkanı Alican Duran şöyle konuştu:
“Bugün bir şekilde döviz buluyoruz ama bu zorlaşıyor. Bu uzarsa bizim için de zor olacak. İhracatçı kendi dövizini getiriyor ama ihracat yapmayan firmalarımız döviz alırken büyük zarar edecek. Kapalıçarşı’yı kullanmaya başladı iş dünyası. Karaborsaya dönüyor denilebilir. Piyasa çok sıkıştı, bir an önce çözülmeli.”
Editor : Şerif SENCER
