TOBB ÖZETİ| Türkiye Çimento ve Çimento Ürünleri Meclisi Başkanı Fatih Yücelik "Kömür endeksleri bir haftada 180 dolardan 500 dolar seviyesine çıktı. Sektörümüzde üretim durma noktasına geldi." dedi.
Yaklaşık iki haftası geride kalan Rusya- Ukrayna savaşının tüm dünyaya olduğu gibi Türkiye ekonomisine de negatif etkileri devam ediyor.
BaÅŸta para ve sermaye transferi olmak üzere lojistik ve dış ticarette sıkıntılara yol açan geliÅŸme, önceki gün Türkiye Odalar ve Borsalar BirliÄŸi (TOBB) Türkiye Sektör Meclisleri Müşterek Toplantısı’nda, Ticaret Bakanı Mehmet MuÅŸ ve TOBB Yönetim Kurulu BaÅŸkan Yardımcısı Selçuk Öztürk’ün katılımı ile ele alındı.
Turizmden hazır giyime, müteahhitlikten demir- çeliğe, gıdadan perakendeye kadar savaştan en fazla etkilenen 11 sektörün meclis başkanları ve temsilcileri, hali hazırda yaşanan sorunları ve çözüm önerilerini Bakan Muş ile paylaştı.
Toplantıda perakendeciler kriz masası talebinde bulunurken, demir ve demir dışı metaller Rus limanlarının açık olması ve gemilerin sigortalanabilmesine yönelik talebini iletti. Kömürde ise yüzde 80-90 Rusya’ya baÄŸlı olunduÄŸu belirtilirken ticaretin durması ve fiyatların artması nedeniyle kömür fabrikalarının kapanma noktasına geldiÄŸi belirtildi.
Demirciler gemilere sigorta talep etti
Savaşın en fazla etkilediği alanlardan biri demir çelik sektörü. Önceki gün gerçekleştirilen toplantıya katılan TOBB Demir ve Demir Dışı Metaller Meclisi Başkanı Veysel Yayan, özellikle kullandıkları girdiler olan hurda, cevher, kömür ve pik demiri ile ilgili olarak Rus limanlarının açık olmasını ve gemilerin oraya gidip gelebilmeleri için sigortalanma problemlerinin aşılması konusunda taleplerini ilettiklerini anlattı.
Bakanlığın bu sorunlar üzerinde çalıştığını dile getiren Yayan, öte yandan ABD ve AB’nin uyguladığı koruma tedbirlerinin de Rusya ve Ukrayna olmadığında anlamını yitireceÄŸini belirterek Türkiye’ye karşı uygulanan koruma tedbirlerinin de kaldırılması yönündeki giriÅŸimlerin yoÄŸunlaÅŸtırılması yönünde talepte bulunduklarını dile getirdi.
Kömür fabrikaları durma noktasında
Toplantının oldukça verimli ve yapıcı bir atmosferde geçtiğini anlatan TOBB Türkiye Çimento ve Çimento Ürünleri Meclisi Başkanı Fatih Yücelik, yetkililerin çözüm odaklı yaklaşımı ve toplantı süresince verilen talimatlar ve alınacak önlemlere ilişkin açıklamalarının sektörü oldukça umutlandırdığını anlattı.
Sektör olarak savaşın etkilerini çok ağır ve hızlı ÅŸekilde görmeye baÅŸladıklarını anlatan Yücelik’in verdiÄŸi bilgilere göre, 2021’de gerçekleÅŸen 5,3 milyon ton kömür ithalatının yüzde 80-90’lık bölümü Rusya’dan karşılandı.
Kömür fiyatlarının da bu nedenle son bir haftada yüzde 100’ün üzerinde arttığını belirten Yücelik, “Kömür endeksleri bir haftada 180 dolardan 500 dolar seviyesine çıktı. Fabrikalarımızda kömür tedarikinde zorluk yaÅŸamaya baÅŸladık. Sektörümüzde üretim durma noktasına geldi. 2022 yılı Åžubat ayında petrokok fiyatları geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 500 artış gösterirken, elektrik ve ithal kömür fiyatları sırasıyla yüzde 220 ve yüzde 400 artış gösterdi. Sektörün kömür stokları azaldığı için krizin daha uzun sürmesi durumunda ve alternatif enerji kaynaklarının ivedilikle devreye alınmaması halinde üretimimiz durma noktasına gelecek.
Ä°thal kömür tedarikçileri Rusya’daki kontakları ile iletiÅŸim saÄŸlayamıyor, Karadeniz’deki kriz durumu gerekçe gösterilerek gemiler iptal ediliyor, tedarikçilerin depolarındaki mevcut kömür rezervleri tükeniyor. Kalan az miktardaki kömürü de rekabet ortamının ortadan kalkmasıyla daha yüksek fiyatlardan satmaya çalışmaları, ithal kömür tedarikindeki sıkıntıların temelini oluÅŸturuyor. Öte yandan navlun maliyetlerinde hızla artış yaÅŸandı.
Karadeniz’e gemilerin gitmemesi dolayısıyla ÅŸu anda Akdeniz havzasındaki mevcut gemi bolluÄŸunun aniden kesilmesi bekleniyor. 20-25 gün sürecek bu seyahatler, ihracat konusunda ülke olarak gücümüzü yavaÅŸlatacak. Kömür tedariki güvence altına alınamazsa mecburi olarak fabrikalar durup stok maliyeti yerine operasyonu kesmek durumunda kalacaktır. Bu nedenle çok acil önlemler alınmalı. Bu gerekçeyle kuru bazda kükürt oranının termik santrallere uygulandığı gibi yüzde 3’e yükseltilmesi, alt ısıl deÄŸerin 4.800 kCal/kg’a çekilmesi ve yüzde 36 olan uçucu madde limitinin de yükseltilmesi, baÅŸka kaynaklardan kömür tedarik edilmesine imkan yaratacaktır. Bu olaÄŸan dışı dönem bitene kadar sektörümüze istisna saÄŸlanırsa kömür ithalatında Kolombiya, Endonezya ve Güney Afrika gibi ülkeler alternatif seçenekler arasında olacaktır” dedi.
Uçuşları başlatacak yol bulunamıyor
Ticaret Bakanı Mehmet Muş ile yapılan toplantıda sorunlarını dile getiren turizmciler, yaptırımların sektörün önünü tıkadığını söylediler. Sektör temsilcilerine göre en önemli sorun, yaptırımlar dolayısıyla turizme yönelik uçuşları başlatacak yolun bulunamaması. Edinilen bilgiye göre, turizm sektörünün temsilcileri, karşılaştıkları sorunları şöyle dile getirdiler:
“En ciddi sorun uçak sorunu. ABD ve AB, yaptırımları Rusya’ya karşı koydu ama yaptırımlar Rusya’dan daha çok bu ülkeleri vurmaya baÅŸladı. Turizm ÅŸirketleri karşılıklı olarak bazı çözüm yolları üzerinde uzlaÅŸtılar. Ancak, Ä°ngiltere hükümeti devreye girerek, çözüm yolunu tıkadı. UçuÅŸları sigortalayan ÅŸirketler üzerinde baskı kuruldu. Sigorta ÅŸirketleri öylesine yüksek primler istedi ki, ödenmesi mümkün deÄŸil. Rusya ile bu ülkeler arasında sefer yapacak uçakların THY’ye kiralanması gündeme geldi. Ancak, Ä°ngiliz Hükümeti’nin baskısıyla sigortacılar bu konuda da engel çıkardı. ‘Kiralamanın yaptırımları delmek’ anlamına geleceÄŸini söylüyorlar. Benzer ÅŸekilde Türk ve Rus turizm temsilcilerinin de kendi aralarında geliÅŸtirdikleri formül de, sigorta ÅŸirketlerinin engellemesiyle karşı karşıya. Åžu andaki en büyük sorun, uçuÅŸları baÅŸlatacak bir yolun uygulamaya konulamaması.”
Müteahhitlerde belirsizlik endişesi
Türkiye Müteahhitler BirliÄŸi (TMB) BaÅŸkanı Erdal Eren, toplantıda Ukrayna-Rusya arasındaki krizden nasıl etkilenecekle ri konusunda endiÅŸelerini paylaÅŸtıklarını söyledi. Ticaret Bakanlığıyla 20 Åžubat’ta yaptıkları toplantıda çalışanlara iliÅŸkin endiÅŸelerini dile getirdiklerini aktaran Eren, “Gelecekte mal derdine sonra geleceÄŸimizi söylemiÅŸtik. Yapılan son toplantıda ise sıcak savaÅŸ ortamında henüz hiçbir can kaybı olmadan çalışanlarımızı Türkiye’ye getirme imkanı bulduÄŸumuza sevindiÄŸimizi söyledik. Ama ÅŸimdiden sonra savaşın daha ne kadar süreceÄŸi belli deÄŸil. Dolayısıyla oradaki iÅŸlerin sonucu ve orada kalan makine parklarımız ne olacak. Åžantiyelerimize Libya’da olduÄŸu gibi bir ÅŸey olacak mı gibi muhtemel endiÅŸelerimizi paylaÅŸtık” dedi. Ayrıca Rusya’da henüz ne olacağını bilmediklerini anlatan Eren, “Rusya projelerine devam edecek mi? Yoksa tasarrufa gidip donduracak mı? Dondurmayıp devam ettirirse ödemeleri nasıl yapacak gibi bilinmeyeni çok olan bir durumdayız. Dolayısıyla ÅŸimdi ne olacak diye konuÅŸtuk. Çünkü ne yapacaklarını bilmiyoruz. Ne yapacakları kesinleÅŸtiÄŸinde sorunlar ortaya çıkacak. Åžimdilik bunları anlattık. Bakanımız da kriz masası oluÅŸturduklarını, bütün sektörlerin kendilerine kolaylıkla ulaÅŸtığını ve herhangi bir geliÅŸme olduÄŸunda tedbir alacaklarını, bu nedenle istiÅŸare içinde olacaklarını söyledi” diye konuÅŸtu.
Kriz masası talep ettiler
TOBB Perakende Meclis Ãœyesi Serhan Tınastepe, iki ülke arasında markaların yarattığı iÅŸ hacminin 3 milyar doları bulduÄŸunu, sadece Ukrayna’da bulunan yatırımların deÄŸerinin 1 milyar dolara yaklaÅŸtığını söyledi. Serhan Tınastepe, “Ukrayna’da bulunan 267 maÄŸazanın birçoÄŸu Rusya’nın bombardımanına maruz kaldı.
En büyük perakendecilerden birinin deposu füze saldırısı nedeniyle kullanılamaz hale geldi. Rusya’da ise yabancı markaların ülkeden çekilmesi ve Ruble’nin yüzde 50’ye yakın devalüe olması nedeniyle Türk markaların satışları iki kat arttı.
Ancak ÅŸu anda Rusya ile para, sermaye ve ürün ticaretinin devamlılığı ile ilgili kaygılar var. Bu nedenle STK deÄŸil, kamu öncülüğünde bir kriz masası oluÅŸturulmalı. Kamu ve özel sektör daha yakın çalışırsa buradan Türk markaları için farklı fırsatlar da çıkabilir” dedi.
Tınastepe, ayrıca iç talebin canlandırılması adına gıdada uygulanan ÖTV ve KDV indirimlerinin gıda dışı kategorilerde de devam etmesi ve nakliye tarafında konteyner maliyetlerini düşürecek uygulama değişikliği konusunda da taleplerini ilettiklerini anlattı.
Editor : Haberpanelim
