Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in iki yıldır süren kira zamlarındaki yüzde 25 sınırının dezenflasyon ortamına girilmeye başlaması sebebiyle bu yıldan itibaren kalkabileceğini bildirmesi sonrası zam oranlarının 2024 Temmuz ayından itibaren enflasyona göre belirlenmesi sistemi devreye girecek. Temmuz ayının enflasyon oranının ise yüzde 60’lar seviyesinde olacağı tahmin ediliyor.
Ev sahipleri ise mevcut enflasyon oranını az buluyor. Ancak kira sözleşmelerinde yıllık enflasyonun baz alınması gerektiğini belirten hukukçular “Bunun üzerinde bir talepte kiracıya mahkeme yolu açıktır” uyarısı yapıyor.
“KİMSE %25’E UYMADI”
Ev sahiplerinin Türkiye İstatistik Kurumunun (TÜİK) açıkladığı yüzde 60’ları az bulduğunu söyleyen Yuvam Emlak sahibi Ersin Çetin “Zaten piyasada bu oranlara uyanların sayısı oldukça azdı. Ara bulucuya dahi gidilse iki taraf ortalama yüzde 50-60’da buluşuyordu. Karşılıklı iyi niyetli yapılan zamlarda da ortalama oran yüzde 70-80’ler bandındaydı.
Şimdi temmuz sonrası ev sahipleri, sanki serbest piyasaya geçilecekmiş gibi davranıyorlar. Ve yüksek zam talepleri gelmeye başladı. Ancak sınır kalksa bile yapılan zam, yıllık enflasyon oranında olacak. Bu da ortalama yüzde 60’a tekabül edecek.
Bunun üstündeki zam yasal değil. Bu sebeple kiracının ev sahibini dava etme hakkı var. Yani zam sınırı kalktı; ama ucu açık değil. Bu yüzden kiracıya çık baskısı yapılıyor” diye konuştu.
“ÇIK BASKISI YAPILIYOR”
Bazı ev sahiplerinin tahminî yüzde 60’ları bulan rakama razı olduğunu dile getiren Çetin “Şimdi de yüzde 60’a takılmamak için 6 aylık kısa dönem kontrat imzalatmak isteniyor. Bu da yılda çift zam demek. Temmuzda girdiniz, ocak ayına kadar ödediniz. Ocakta yeni fiyattan temmuza kadar bir sözleşme daha yapılıyor. Aslında bu yasal değil; ancak bu şartlarla ev verenler var. Ev sahipleri sanki iki yılın acısını çıkarır gibi davranıyor” ifadelerine yer verdi.
KİRACIYA DAVA YOLU AÇIK
Hukukçular, temmuzdan sonra kira zam oranlarında serbest piyasanın değil “enflasyon oranı”nın belirleyici olacağını bildiriyor. Avukat Sibel Aslan “Zam sınırı kalkıyor diye kiracılar tüm haklarını kaybetti diye bir durum yok. Enflasyonun üstünde zam için dava yolu açık. Yine yüzde 25 zam sınırında olduğu gibi enflasyon rakamı artışı belirleyecek. Anlaşamama durumunda ise ara bulucular devreye girecek” dedi.
BEŞ YILDA DURUM FARKLI
Beş yıllık kiracılar için durumun biraz daha farklı olduğunu ifade eden Aslan “Burada da yeni değerleme ortaya çıkıyor. Şayet kiracı beş yıl ve üstünde aynı evde oturuyorsa ev sahibi emsal fiyat belirleyebilir. Yine ara bulucularla ortak bir fiyat biçiliyor” dedi.