“Bir kişinin deprem önlemi alabilmesi için aylığının en az 40 bin TL olması gerekir. Oysa yüzde 75’in geliri 8 bin 500 TL altında. Önce tüketim ekonomisinden üretim ekonomisine geçmek gerek. Deprem yoksulun sorunudur.”
Deprem profesörü Övgün Ahmet Ercan’ın sosyal medyadaki paylaşımında yer alan bu sözler, deprem kuşağındaki Türkiye’de yurttaşın büyük bölümünün “çaresizliğini” tüm açıklığıyla ortaya seriyor.
Uzmanlar, İstanbul depremine gün sayıyor. Depreme hazırlanmak isteyen yurttaş öncelikle binasının riskli olup olmadığını kontrol ettirecek. Bina riskli ise ya güçlendirecek ya da yıktırıp yeniden yapılacak. Bunların maliyetleri şöyle:
- Bina için risk analizi testi yapmak ortalama 4-5 bin TL civarında, ancak 10 bin TL’yi de bulabiliyor.
- Eğer bina riskli çıkarsa güçlendirmek için daire başı 300 bin TL gerekli.
- Binayı yıkıp yeniden yapmak için ise 1 milyon TL gerekiyor.
TAVAN FİYAT ŞART
Risk analizi testi konusunda uzman kurumlardan Yapı Denetim Kuruluşları Birliği Başkanı Tayfun Gücenmez, bina risk ölçümlerinde bir fiyat düzenlemesi bulunmadığını belirtiyor. Gücenmez, şunları söylüyor:
“Ekonomik ve hızlı bir yöntem için daire başı 1.500-2 bin lira ödenmelidir. Daha detaylı analiz için ise 4-5 bin TL gerekebiliyor. İnsanlar 10 bin TL fiyat aldıklarını söylüyorlar olabilir, doğrudur. Bir taban ve tavan fiyat olmalı ki hem işin kalitesi net olsun.”
Güçlendirme çalışmalarının daire başı ortalama 300 bin TL’ye mal olduğunu söyleyen Gücenmez, “Bu maliyet, yıkıp yapma maliyetini yüzde 30 aşarsa biz genelde yıkımı öneriyoruz. Kentsel dönüşüm yasamız da aslında temelinde riskli binayı olabildiğince çabuk yıkmaya dayalı. Ama o aşamada gerçekten ciddi maliyetler giriyor devreye” diyor.
İNŞAAT MALİYETLERİ ARTIYOR
Bu rakamların durmak bilmeyen maliyetler karşısında her geçen gün arttığını söyleyen Anadolu Yakası İnşaatçılar Derneği Başkanı Melih Tavukçuoğlu da “Kentsel dönüşüme girmek veya yeni binalara taşınmak isteyenler elini çabuk tutsun. Bugün 1 milyon lira olan bina yapım maliyeti, 1.5 milyona çıkıyor” diyor ve şöyle devam ediyor: “İstanbul’da depreme dayanıklı binada kirada yaşamak için 40 bin TL bile yetmeyebilir. İnşaat maliyetleri sürekli artıyor. Şimdi döviz de hareketlendi. Yenilenme nedeniyle malzemeye talep artacak. Bir de seçim var. Bu da inşaat maliyetleri daha da artacak demektir.”