Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası (TCMB) seçim öncesi aldığı kararla kredi kartlarında nakit avansa sınırlama getirmiş, daha sonra bu kararından geri adım atmıştı.
Enflasyonist süreçte gelir artışlarının artan hayat pahalılığı karşısında yetersiz kalması sonucu bireysel borçlanmanın, yılbaşından bu yana hızlı bir artış gösterdiği, son bir yılda ise neredeyse ikiye katlandığı belirlendi.
Dünya’dan Naki Bakır’ın haberine göre, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verileri, tüketici kredileri ile kredi kartı borçlarından oluşan toplam bireysel borç bakiyesi, yılbaşından 12 Mayıs’a kadar olan dönemde yüzde 32,5 artışla 2 trilyon 28 milyar liraya ulaştığını gösteriyor.
BİREYSEL BORÇ BAKİYESİNDE ‘BORÇ KAPAMA’ ARTIŞI
Buna göre, bireysel borçlanmadaki hızlı artış özellikle yurttaşların “nakit avans” da dahil “taksitli kredi kartı” harcamaları ile “ihtiyaç kredisi” kullanımlarından kaynaklandı.
Toplam bireysel borç bakiyesinde, bu dönemdeki net 498 milyar liralık artışın 178,5 milyar liralık bölümü, yurttaşların son dönemde dayanıklı tüketim malı alımlarının yanında birikmiş kredi kartı borçlarını kapamak ya da diğer nakit borçları için başvurduğu ihtiyaç kredileri kaleminde gerçekleşti. Bankaların 12 Mayıs itibarıyla 852,1 milyar liraya ulaşan ihtiyaç kredisi alacak bakiyesi, toplam tüketici kredilerinin yüzde 62,8’i, toplam bireysel borç bakiyesinin de yüzde 42 ile en büyük bölümünü oluşturdu.
TÜKETİCİ KREDİLERİNDE YÜZDE 50 ARTIŞ
Bireysel kredi kartı borçları ise yılbaşından 12 Mayıs’a kadar olan dönemde tüketici kredilerine göre oransal bazda çok daha hızlı bir büyüme kaydetti. Söz konusu borçlar anılan dönemde yüzde 50,1 oranında net 223,7 milyar lira büyüyerek 670,3 milyar liraya ulaştı.
Bu artışın da 142,6 milyar liralık bölümü 12 Mayıs itibarıyla 360,4 milyar liraya ulaşan taksitli kredi kartı borçlarından kaynaklandı. Taksitli kart borçları anılan dönemde yüzde 65,5’le bireysel borçlanma kanalları içinde en hızlı artan kalem oldu. Taksitsiz/ peşin yapılan kart borçlarının tutarı da bu dönemde yüzde 35,4 oranında 81 milyar liralık net artışla 309,9 milyar liraya çıktı.
İHTİYAÇ KREDİLERİ YÜZDE 68 ARTTI
Toplam bireysel borç bakiyesinin son 1 yılda ise neredeyse bir kat büyüdüğü dikkati çekti. Söz konusu borçlar 12 Mayıs itibarıyla son bir yılda yüzde 83,9 oranında net 925,4 milyar lira artış kaydetti. Son bir yıldaki büyümenin net 504,1 milyarı tüketici kredilerinden, 421,3 milyarı bireysel kredi kartlarından kaynaklandı.
Tüketici kredileri içinde son 1 yılda da en fazla artan 343,9 milyar lira ile ihtiyaç kredileri oldu. İhtiyaç kredilerinin hacmi bu dönemde yüzde 67,7 büyüdü. Konut kredilerinde yıllık artış oranı ise yüzde 31’le yıllık enflasyonun çok altında kaldı. Başka deyişle konut kredilerinde reel bazda düşüş yaşandı.
Bu kredilerin hacmi son bir yılda net 101 milyar lira büyüdü. Son 1 yılda oransal bazda en hızlı artış yüzde 303’le taşıt kredilerinde yaşandı, ancak toplamdaki payı düşük olan bu kalem, toplam bireysel borç bakiyesini miktar bazında net büyüme 59 milyar lira büyüttü. Son 1 yılda bireysel borçlar içinde ihtiyaç kredilerinden sonra en büyük net artışı yüzde 253,3 oranında net 258,4 milyar lira ile taksitli kredi kartı borçları kaydetti. Taksitsiz kart borçları da bu dönemde yüzde 110,9 oranında net 162,9 milyar lira arttı.
KREDİLERİN DÖRTTE BİRİ BİREYSEL
Toplam bireysel borçların neredeyse ikiye katlandığı son 1 yılda, toplam kredi pastasında en büyük paya sahip olan ticari ve diğer kredilerdeki büyüme ise yüzde 46,8’de kaldı. Geçen yılın 20’inci haftası (20 Mayıs) itibarıyla bireysel borçların toplam bankacılık kredileri içinde yüzde 18,7 olan payı, bu yıl aynı dönemde yüzde 22,4’e çıktı. Başka deyişle bankacılık sektörünün her 100 liralık kredi alacağının 22,4 TL ile yaklaşık dörtte biri, tüketimin fonlanması şeklinde yurttaşlara kullandırılan borçlardan oluşuyor.