Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) haftalık yayımladığı veriler yurttaşın ciddi bir borçlanma içinde olduğunu gösterirken çarşı-pazarda Cumhuriyet’in sorularına verilen yanıtlar yaşanan ekonomik krizin toplum üzerinde yarattığı yıkımı ortaya koyuyor.
DÜZENLİ ARTIŞ VAR
BDDK’nin verilerine göre 18 Kasım haftası itibarıyla bireysel kredi ve bireysel kredi kartı borçları önceki haftaya göre 3 milyar lira artarak 1 trilyon 384 milyar liraya ulaştı. Bu rakam geçen yılın aynı haftasında 941.5 milyar liraydı.
Bu durumun sokaktaki yansımalarını anlatan isimlerden, iki aydır işsiz makine Mühendisi İsmail Cihan şöyle dedi: “Mecbur kaldığım için yakın zamanda normal ihtiyaçlarım için kredi çektim. İstediğimizi yiyemiyoruz, alamıyoruz, yaşanabilirlik kalmadı. Sürekli borçlanıyoruz.”
Üç çocuk babası N.K. ise kredi çekmeye mecbur kaldığını belirterek “Çocuklarımın eğitim masraflarını karşılamam gerekiyor. Maaş yetmemeye başlıyor, yetmeyince tek çare krediye başvurmak oluyor. Kimisi krediyi ticari amaçlı kullanırken, kimisi de bir ay geriden gelerek geçinmek için kullanıyor” dedi.
Yeni evlenen M.T. de, yakın zamanda kredi çektiğini ve kredi kartını da sıkça kullandığını belirtti. M.T. sözlerini şöyle sürdürdü: “Günlük harcamalarımda işim gereği kredi kartını mecburen kullandığım zamanlar oluyor. Önceden bu kullanımı daha çok taksitli alışveriş için yaparken, şimdi temel ihtiyaçlar için kullanmaya başladım. Fakat hep bir ay geriden gidiyorum. Harcadığım tutarı tekrar yerine koymakta güçlük çekiyorum. Sistem bizi mecburen krediye ve kredi kartına yönlendiriyor. Çünkü toplu para yatırımı yapamadığımız bir dönem yaşıyoruz. Dolayısıyla nakit alışveriş ve birikim yapma durumu olmuyor.”
Yaşanan süreç esnafı da önemli ölçüde etkiliyor. 32 yıldır kırtasiyecilik yapan Hıdır Alaçayır, satışlarında kâr oranları düştüğü için birikimlerinden harcamaya başladıklarını söyledi. Alaçayır, “Sattıklarımızı kiralara, maaşlara ve masraflara kullanıyoruz. Bu nedenle mal ödemelerini yapmak için krediye ihtiyaç duyuyorum” ifadesini kullandı.
(Hıdır Alaçayır)KASADA NAKİT YOK
Alaçayır ayrıca, müşterilerinin ödeme şekillerinin değiştiğini belirterek şu konuya dikkati çekti: “Önceden müşterilerin kredi kartı kullanımı daha azken şimdi neredeyse tamamı kredi kartı kullanıyor. Kasamızda nakit olmuyor.”
‘KREDİ KARTINA YÜKLENİYORLAR’
Ekonomist Cem Başlevent, artan kredi kartı harcamalarının yurttaşın yeni zamlar öncesi tüketimlerini öne çekmesiyle yorumlanabileceğini kaydetti.
(Cem Başlevent)Başlevent şöyle konuştu: “Kredi kartı faiz oranı, faizlerde üst sınır olduğu ve Merkez Bankası’nın politika faizine endeksli olduğu için şu an oldukça düşük. Bu nedenle insanlar kredi kartına yükleniyor. Harcamalarını altı ay sonra seçim yaklaşırken dolar yükselirse vergiler de artarsa diye düşünerek bir an önce yapmaya çalışıyor.”