Yeterince Büyük Bir Deprem Tüm Dünyada Hissedilebilir mi?

Dünya üzerinde her gün onlarca deprem oluyor ancak bunların çoğu sadece belirli bölgelerde hissediliyor.

Peki, yeterince büyük bir deprem tüm dünyada hissedilebilir mi?

Büyük depremler ne kadar genişleyebilir?

Valdivia Depremi .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }

Depremler, yer kabuğundaki kırılmalar sonucunda oluşan sismik dalgalarla yayılıyor. Bu dalgalar, yer yüzeyine doğru yayıldıkça da enerjilerini kaybediyorlar. Ancak bazı çok büyük depremler, kilometrelerce ötede bile hissedilebiliyor.

Örneğin, 1960’ta Şili'de gerçekleşen 9,5 büyüklüğündeki Valdivia Depremi, tarihin en büyük depremi olarak biliniyor ve sadece Güney Amerika'da değil, Asya'dan bile hissedildi.

Ama bu, dünya genelinde herkesin hissettiği bir olay olmadı. Sismik dalgalar oldukça güçlüydü fakat yine de dünyanın her köşesine ulaşacak kadar etkili olamadı.

Sumatra Depremi .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }

2004’teki 9,1 büyüklüğündeki Sumatra Depremi’nde de zemin, dünyanın her yerinde en az 1 cm dikey olarak yer değiştirdi. Ama böyle bir değişiklik insanlar tarafından algılanmadı çünkü saniyeler içinde meydana gelmişti ve insanlar olarak bu yer değiştirmeyi hissedecek kadar hassas değiliz.

Depremler sırasında ortaya çıkan enerjiyi anlamanın en iyi yolu, sismik dalgaların nasıl hareket ettiğini incelemek.

Bu dalgalar, yer kabuğu boyunca yayılarak insanlara kadar ulaşıyor. Ancak bu dalgaların enerjisi her noktada aynı değil. Dünyanın farklı yerlerindeki yer kabuğunun yapısı, bu dalgaların hızını ve şiddetini etkileyebiliyor.

Aslında günümüzde, tüm dünyayı etkileyen bir deprem olmasa bile dünyanın her yerindeki sismometreler en küçük sarsıntıları bile kaydedebiliyor.

Dünyanın bir ucundaki büyük bir deprem, diğer ucunda yaşayan insanlar tarafından hissedilmese de sismik dalgaların varlığı kesin olarak belirlenebiliyor.

Bilim insanları bu sayede depremin kaynağını ve gücünü oldukça hızlı bir şekilde tespit edebiliyorlar. Yani aslında gezegenimizin nabzını tutuyorlar da diyebiliriz.

Peki, herkesin aynı anda bir depremi hissetmesi mümkün mü?

Teorik olarak, gezegenimizin çekirdeği ve mantosundaki devasa hareketlenmelerle oluşan bir mega deprem, yüzeyde çok geniş bir alana yayılabiliyor.

Ancak bu dalgaların tüm dünyayı aynı anda etkilemesi oldukça zor bir senaryo. Bunun yerine, dünyanın belirli noktalarında büyük etkiler yaratırken, uzak bölgelerde sadece hassas sismometrelerle algılanabilirler.

Yani herkesin bire bir hissedeceği kadar büyük bir deprem teorik olarak mümkün olsa bile pratikte bu oldukça düşük bir ihtimal.

Bu içerikleri de inceleyebilirsiniz: