Yapay zeka, her ne kadar son yıllarda popüler olmuş bir gündem maddesi olsa da aslında uzun bir geçmişi var. Hatta öyle ki 'makineler de düşünebilir mi?' sorusu, antik Yunan mitlerinde bile kendine yer bulmuş. Bu antik ama etkileyici düşüncenin gerçeğe dönüşmesini sağlayacak yolculuk ise 1950'li yıllarda başlamış.
Şimdilerde ise her yeni günde yapay zeka çalışmaları ile ilgili yeni haberler alıyoruz. Yapay zekanın verdiğimiz birkaç kelimeye dayanarak çizdiği sanat eserlerine şaşkınlıkla bakıyoruz, bir 'insan gibi2 konuşmayı öğrenen yapay zekalara hayret ediyoruz, arabamızı kullanmalarına izin veriyoruz... Yapay zeka hayatımıza dahil oldukça 'yapay zeka tehlikeli mi, gerçekten kötü şeyler yapabilir mi, insanlığa isyan edip kötücül planlarla sonumuzu getirebilir mi?'' soruları da daha çok merak ediliyor...
Başlamadan, kısa ve net bir tanımla yapay zekayı hatırlayalım;
Yapay zeka, bir bilgisayar sisteminin öğrenme ve sorun çözme gibi insan benzeri bilişsel işlevleri taklit edebilme becerisidir.
Sıradan bir insanın yapabileceği çok sayıda çeşitli görevleri bir arada gerçekleştirebilecek hiçbir AI olmamasına rağmen, bazı AI'lar belirli görevlerde insanlarla eşit seviyede performans sağlayabilir.
Yapay zekanın sonumuzu getirip getiremeyeceğini anlamak için yapay dar zeka ve güçlü yapay zeka kavramlarını iyi anlamamız gerekiyor
Yapay zeka ile ilgili tüm tartışmalar bu iki yapay zeka türünün odağında başlıyor. Bu sebeple de yapay dar zeka ve güçlü yapay zeka kavramlarını bilmeden, bu sorulara cevap bulmak mümkün değil. O yüzden kısaca özetleyelim.
Bilgisayar sisteminin dar kapsamlı olarak tanımlanmış bir görevi tıpkı bir insan gibi yerine getirebilme becerisi 'yapay dar zeka' olarak tanımlanıyor. Günlük hayatta kullandığımız sesli asistanlardan otonom araçlara kadar tüm yapay zeka örnekleri bu sınıfa giriyor. İnsanlığın yapay zeka çalışmalarında şu an için gelebildiği tepe noktası da burası.
Yapay dar zeka ile çalışan Google Asistan'ı ya da Siri'yi düşünün. Verdiği cevaplar ya da sizin için yaptığı şeyler 'tıpkı bir insan gibi' olduğunu düşündürtse de, aslında dar kapsamlı çeşitli süreçleri koordine ediyor ve önceden belirlenmiş bir çerçeve dahilinde kararlar alıyor. Yani yapay dar zekanın bilgi işleme ve karar mekanizmasında bilinç ya da duygular yer almıyor.
Güçlü yapay zeka ise yapay genel zeka ve yapay süper zeka olarak iki alt başlıkta inceleniyor.
Yapay genel zekaya baktığımızda bilgisayar sisteminin tüm zihinsel görevlerde insanlarla eşit seviyede başarılı olduğu bir senaryo ile karşılaşıyoruz. Yapay genel zeka, ''sorunları çözme, öğrenme ve geleceği planlama yeteneğine sahip, kendinin farkında olan bir bilinci olan'' teorik bir yapay zeka olarak tanımlanıyor.
Yani aslında bilim kurgu filmlerinde sık sık karşımıza çıkan ve bilinçli düşünceleri ve duyguları olan robotlarda gördüğümüz zeka bu sınıfa üye diyebiliriz. Tüm bu beceriler, söz konusu yapay genel zekanın yaratıcılık ve hayal gücü gibi alanlarda insanlarla aynı düzeyde olacağı ve yapay dar zekaya göre çok daha fazla görevi başarıyla yapabileceği anlamına gelir.
Yapay süper zeka da tıpkı yapay genel zeka gibi henüz teorik bir yapay zeka örneği. Bu senaryoda yapay zeka insan beyninin sınırlarını aşıyor ve şimdiye kadar tanımlayamadığımız 'süper' bir zekaya ulaşıyor.
Dakikalar içinde var olan tüm bilgileri öğrenen, sonra yine dakikalar içinde bunları işleyerek insanlık tarihinde çığır açacak buluşlara imza atan akıl almaz bir zeka örneği düşünün; işte o, yapay süper zeka oluyor. Yapay süper zeka, beraberinde teknolojik tekilliği getiriyor. Teknolojik tekillik, insan zekasının önüne geçen yapay zekanın insan doğasını ve medeniyeti radikal bir şekilde değiştirmesi olarak ifade ediyor. Bunun, 'insanlığın en büyük ve son başarısı olacağı' iddia ediliyor.
Yapay zeka 'insansı robot' demek değil
Bir arama motoruna yapay zeka yazdığınızda karşınıza insansı robotlarla dolu sonuçlar çıkacak. Fakat insansı robotların yapay zeka demek olmadığını, hatta filmlerde izlediğimiz bu 'insansı ve akıllı robotların' hikayenin çok küçük bir parçası olduğunu hatırlatalım. Yapay zeka, herhangi bir insansı robot olmadan da var olabiliyor. İnsansı robotlar ise onları görsel olarak daha 'insan gibi' kılabilmek için güzel birer araç.
Güncel olarak yapay zeka neler yapabiliyor?
Yapay zekanın yapabildiklerinin ne olduğuna birkaç örnek ile göz atalım. Güncel olanlardan bahsedecek olursak, örneğin Open AI tarafından geliştirilen yapay zeka DALL-E, aklınızdan geçirdiğiniz ve yazıya döktüğünüz her şeyi adeta birer sanat eseri gibi görünen görsellere dönüşütürüyor. Bunun için minik bir kutucuğa birkaç kelime yazmanız yetiyor. Düşük gecikme süresi ve yüksek çözünürlükle sanat seriniz anında hazır oluyor.