Peki Vehbi Koç hangi girişimlerde bulunarak Türkiye’nin en büyük iş insanlarından biri olmayı başardı ve Koç ailesinin kaderini değiştirdi?
Vehbi Koç başarı hikâyesinde birçok adım var. Bakalım kendisi neleri başardı ve geride nasıl bir miras bıraktı.
Vehbi Koç’un başarı öyküsünün başlangıcı ve kurumsallaşma yılları.
1901’de Ankara’da doğan Vehbi Koç, iş hayatına babasının açtığı bakkal dükkânında başladı ve ticarete olan ilgisini genç yaşta keşfetti.
1926’da dükkânı, Ankara Ticaret Odasına “Koçzade Ahmet Vehbi” adıyla kaydettirdi. Aslında bu tarih, Koç Topluluğu’nun doğuşu olarak da kabul ediliyor ancak asıl resmî ünvan daha sonrasında geliyor.
1938’de ise şahıs firmalarının uzun ömürlü olmadığını görüp Koç Ticaret Anonim Şirketi’ni kurdu. Tarihler 1963’ü gösterdiğinde de ilklere bir imza attı. Kurumsallaşmaya olan inanç ve tek bir merkezden yönetim için Türkiye’nin ilk holdingi olarak Koç Holding’i kurdu.
Holding modeli aynı zamanda iş dünyasına getirdiği disiplin ve organizasyon anlayışıyla Türkiye'deki diğer büyük girişimciler için de ilham kaynağı oldu.
Altına satırlar yetmeyecek şirket kurulum detayları ve başarıları yer alsa da tarihsel sıralamayla işte Vehbi Koç’un attığı başarı adımları:
1928-Ford’un Türkiye distribütörlüğü alındı ve otomotiv sektöründe önemli bir oyuncu hâline gelindi.1952-Generel Electric ile Türkiye’de ilk ampul firması kuruldu. Bu aynı zamanda hem Koç Topluluğu’nun ilk endüstriyel girişimiydi hem de Amerikan sermayesi ile kurulmuş ilk fabrikaydı.1954-Türk otomotiv sanayisinin ilk kuruluşu olan Türk Traktör üretime başladı.1954-Türk Demir Döküm Fabrikası kuruldu.1954-İlk özel kibrit fabrikası Türkay (şimdiki adıyla Kav) üretime geçti.1955-Türkiye’de beyaz eşya üretiminin öncüsü Arçelik kuruldu.1961-Sıvılaştırılmış petrol gazını Türk halkına tanıtan Aygaz kuruldu.1962-Türkiye'deki ilk yerli sermayeli oto lastiği Uniroyal ile üretime başlandı.1964-Alman Siemens ortaklığıyla Türkiye’nin ilk kablo fabrikası Türk Siemens kuruldu.1965-İlk cam elyafı yalıtım tesisi İzocam bünyeye dahil edildi.1966-Türkiye’nin ilk yerli otomobili olan Anadol üretildi.1967-Tarımsal yatırım düşüncesiyle ilk gıda fabrikası olarak Tat Domates Salçası Fabrikası kuruldu.1967-Büro eşyası yapımı için Bürosan kuruldu.1968-Türkiye’nin en köklü yatırımlarından biri olarak Fiat ortaklığı ile Tofaş kuruldu.1970-Türkiye’nin ilk ihracatçı sermaye şirketi Ram kuruldu.1971-Tofaş, “Murat” marka otomobillerin üretimine başlandı ve Murat 124, Türkiye'de yabancı lisansla üretilen ilk otomobil oldu.1972- Ticari soğuk hava dolapları için Mesan kuruldu.1973- Otomotiv sanayisine çeşitli döküm parçalar yapmak üzere Döktaş Fabrikası faaliyete geçirildi.1974-Migros Gıda Mağazaları zinciri bünyeye dahil oldu.1977-Ardem, Tekersan, Endiksan, Kimkat, Eko, Sedko, Takosan, Tekiz ve Tarko adlarıyla 9 kuruluş daha dahil oldu.1979-Peugeot marka araç üretmek için Karsan kuruldu.Tabii ki bu yıllardan sonra da atılan birçok adım var ancak buraya kadar sıraladıklarımız Vehbi Koç’un yönetim kurulu başkanlığı sırasında gerçekleştirildi.
Vehbi Koç, iş dünyasının yanı sıra toplumsal kalkınma konusunda da önemli adımlar attı.
1946-Vehbi Koç Öğrendi yurdu kuruldu.1963-Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Vehbi Koç Göz Bankası açıldı.1964-İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi Kardiyoloji Enstitüsü kuruldu.1967-Çelenk bağışlarının eğitime dahil edilmesi için Türk Eğitim Vakfı’nın kurulmasına öncülük etti.1968-ODTÜ Vehbi Koç Öğrenci Yurdu kuruldu.1969-Sağlıktan eğitime ve kültüre kadar sosyal hizmetlerde faaliyet gösterilmesi için Vehbi Koç Vakfı kuruldu.1985-Türkiye’nin nüfus ve aile sağlığı sorunlarına çözüm olması amacıyla Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı kuruldu.“Ülkem varsa, ben de varım.”
Vehbi Koç’un bu sözü aslında hem yaptığı adımların altındaki önemli mesajlardan biriydi hem de bununla Türkiye’ye olan bağlılığını da göstermiş oldu.
İş ahlakı konusunda titizliğiyle tanınan Koç; çalışanlarına, iş ortaklarına ve topluma karşı sorumluluklarını her zaman ön planda tuttu.
1987’de ise Uluslararası Ticaret Odası Vehbi Koç’a “Dünyanın En iyi iş adamı” ödülünü verdi.
Sosyal hayatına daha fazla odaklanmak ve kurumsallaşmaya olan inancıyla Vehbi Koç, 1984’te yönetim kurulu başkanlığı görevini oğlu Rahmi M. Koç’a devretti.
Vehbi Koç’un attığı temeller sayesinde Koç Holding bugün küresel bir oyuncu hâline geldi.
Kurduğu holding ve başarılı şirketler ile Koç Holding, bugün dünya çapında en büyük 500 şirket arasında yer alan tek Türk şirketi. 50’den fazla ülkede faaliyet gösteren holding, Türkiye’nin en büyük ihracatçılarından biri konumunu da koruyor.
Tüpraş, Ford Otosan, Arçelik ve Tofaş ise Türkiye’nin en büyük 10 sanayi kuruluşu arasında yer alıyor. Bunun yanı sıra “Dünyanın En Çok Ar-Ge Harcaması Yapan 2.500 Şirketi”nin 2020 listesinde Koç Holding ile Ford Otosan, Arçelik ve Tofaş bulunuyordu.
Bir liderin ardından: Vehbi Koç’un mirası
25 Şubat 1996’da aramızda ayrılsa da gördüğünüz gibi başarılarla mirası yaşamaya devam ediyor. Türkiye’nin kalkınmasında büyük rol oynamış bir lider olarak anılan Vehbi Koç; azim, disiplin ve ileri görüşlülüğün bir insanı nerelere taşıyabileceğinin en büyük kanıtlarından biri.
Kaynaklar: Koç Holding Tarihçe, Koç Holding Vehbi Koç, Vehbi KoçKoç Holding hakkında ilginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: