Beslenme ve Diyet Kliniği’nden Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, glüten alerjisi hakkında açıklamalarda bulundu.
Glütenin; buğday, arpa ve çavdar dâhil olmak üzere birçok tahılda bulunan bir tür protein grubu olduğunu söyleyen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Herhangi bir alerji ya da intolerans durumu yoksa diyetisyen eşliğinde glüten tüketim ölçüsü belirlenebilir. Glüten duyarlılığı, çölyak hastalığı ve buğday alerjisi olanlar gluten tüketimine dikkat etmelidir. Ekmek, simit, börek gibi hamur işlerinde, pasta ve hazır tatlılarda, makarna, arpa şehriye, erişte, kuskus, bulgur ve paketli yiyeceklerde glüten bulunur” dedi.
Türkiye’de temel besin kaynağı olan tahıl grubunun çoğunun içeriğinde glüten bulunduğunun altını çizen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Buğday, arpa ve çavdar, glüten içeren tahıllar olarak bilinirken, kozmetikten gıda boyalarına, şampuanlardan diş macunlarına kadar günlük hayatta kullanılan birçok ürünün içeriğinde bulunmaktadır” ifadelerini kullandı.
BELİRTİLERİ ŞİŞKİNLİK, BULANTI VE KUSMA
Glüten ağırlıklı beslenme sonrası kişide bitkinlik, şişkinlik, bulantı ve kusma gibi durumlar görülebileceğini kaydeden Uzm. Dyt. Bahadır, şunları söyledi:
“Glüten tüketimi bugüne kadar birçok farklı hastalıkla ilişkilendirilmiştir. Glütenin sebep olduğu çölyak hastalığında yaygın görülen belirti, bağırsak dokusunu zedelenmesiyle görülen emilim zorluğudur. Çölyak hastası kişilerde demir eksikliği görülür ve bu da anemiye neden olur. Çölyak dışında deri hastalıkları, nörolojik rahatsızlıklar, depresyon, migren, otizm, obezite gibi birçok farklı sağlık problemi de glüten tüketimi ile ilişkilendirilmiştir. Bu hastalıkların ortak özellikleri glüten tüketimi sonucunda bazı belirtilerin görülebilmesi ve glütensiz diyetin bu belirtileri azaltabilmesidir.”
BUĞDAY ALERJİSİ OLANLAR DİKKAT ETMELİ
Glüten tüketimine bazı bireylerin dikkat etmesi gerektiğinin altını çizen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Glüten duyarlılığı, çölyak hastalığı, buğday alerjisi olanlar glüten tüketimine dikkat etmelidir. Ekmek, simit, börek gibi hamur işlerinde, pasta ve hazır tatlılarda, makarna, arpa şehriye, erişte, kuskus, bulgur ve paketli yiyeceklerde glüten bulunur” şeklinde konuştu.
GENETİK OLABİLİR
Glüten hassasiyeti konusuna değinen Uzm. Dyt. Bahadır, şu bilgileri paylaştı:
“Sindirim sisteminin glüten içeren gıdalara alerjik reaksiyon göstermesidir. Bu protein, bazı insanlarda çölyak hastalığı yaparken bazılarında glüten hassasiyeti şeklinde ortaya çıkar. Genetik olabileceği gibi sonradan çevresel faktörlerden de oluşabilir. Glüten hassasiyetinin ülkemizde görülme oranının yüzde 4 ila 6 arasında olduğu düşünülmektedir. Tanısı konulmamış durumlar da söz konusudur.”
GENELLİKLE 5-6 YAŞ ÜSTÜ ÇOCUKLARDA GÖRÜLÜYOR
Glüten alerjisinin hangi yaşlarda ortaya çıkabileceğinden bahseden Uzm. Dyt. Bahadır, “Genellikle 5-6 yaş üstü çocuklarda rastlanabiliyor. Bazı durumlarda erişkin yaşlarda da ortaya çıkabiliyor. Gluten hassasiyeti durumlarında uygulanabilen bir diyet tedavisi vardır. Diyet dikkatli bir şekilde uygulanıldığında semptomlar kontrol altına alınabilir. Ciltte döküntü, kızarıklık, karın şişliği, gaz, ishal veya kabızlık, karın ağrısı, eklem ağrıları, aşırı yorgunluk, sürekli halsizlik gibi belirtileri vardır” açıklamasında bulundu.
BU ÖNERİLER GÖZ ARDI EDİLMEMELİ
Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, glüten alerjisi olan bireyler için beslenme önerilerini ve dikkat etmeleri gereken durumları şöyle sıraladı:
"Glüten içeren besinlerden uzak durulması gerekir. Ekmek, çavdar, arpa, yulaf, şehriye, bulgur buğday, kuskus, pizza, makarna ve pasta gibi unlu mamuller, irmik, paketli gıdalar, hazır çorba gibi ürünler, ekmek içeren köfteler, hazır salata sosları gibi gıdalardan uzak durulması gerekir.
"Sebzeler, et ürünleri, bakliyatlar, pirinç glüten içermeyen besinlerdir. Porsiyon kontrolüne dikkat edilerek tüketebilir.
"Glütensiz un ile ekmek, pasta gibi ürünler yapılabilir. Glütensiz makarna tüketilebilir.
"Dışarda yemek yerken dikkat edilmelidir.
"Etiket bilgisi mutlaka okunmalıdır.
"Buğday unu kullanılmış mutfak gereçleri güzel temizlenmelidir.
"Glüten içeren gıdaların yanında glütensiz ürünler saklanmamalıdır.
"Glütensiz beslenme lif açısından yetersiz olacağından yüksek lifli meyveler tüketilmelidir.”
GLÜTENİN FAYDALARI DA VAR
Herhangi bir duyarlılığımız yoksa glüten tüketiminin yararlı olabileceğini de sözlerine ekleyen Uzm. Dyt. Fatma Gizem Bahadır, “Glüteni kesmek kan şekeri dengesizliğine ve bağışıklık sisteminin yavaşlamasına yol açabilir. Glüten içeren tam tahıllı besinler iştah kontrolü sağlar, tokluk hissi verir, insülin direncine karşı koruyucudur. Glütene zararlı demeden önce bunları da bilmek gerekir” diye konuştu.