Sevdiğimiz sanatçıları, oyuncuları, yayıncıları ve daha nicelerini sosyal medya platformlarından takip ediyoruz. Ancak sosyal medyada gördüğümüz her hesap gerçek olmayabiliyor. Özellikle de toplum tarafından sevilen ünlüler, sahte hesaplardan oldukça şikayetçi.
Sahte hesaplardan yapılan paylaşımlarda bazen ilginç söylemlere de denk gelebiliyoruz. Peki bu insanlar neden bir ünlünün sahte hesabını açma gereği duyuyorlar? Doğrulama platformu Malumatfuruş'un internet sitesinde ve Twitter'da paylaştığı gibi sosyal medyada bu hesaplarla sık sık karşılaşıyoruz. Gelin bir de amaçlarına yakından bakalım.
Haluk Bilginer adına açılan hesap, haberlere bile konu oldu.
Haluk Bilginer Twitter kullanmıyor olmasına rağmen sahte hesaplarıyla en çok karşılaştığımız isimlerden biri. Geçtiğimiz günlerde de KPSS 2022’de Haluk Bilginer ile ilgili soru sorulması sosyal medyanın gündemine oturmuştu.
Hatta Haluk Bilginer’in sahte hesabı tarafından yapılan (yukarıda görmüş olduğunuz) bu paylaşım, haber sitelerinde paylaşılmış ve Bilginer'in öğrencilerin ilgisine karşı teşekkür ettiği bildirilmişti. Tabii ki bunun bir sahte hesap olduğunu anlamak, dikkatli bakılmadıkça oldukça zor. Zira kullanıcı adında küçük bir harf eksikliği dışında hesabın sahte olduğu pek de belli olmuyor. Neyse ki haberlere bile çıkan bu hesap, şu anda kapatılmış durumda.
Beyazıt Öztürk’ün sahte hesabı, bir dönem adeta olay yaratmıştı.
Dışarıdan bakıldığında sahte bir Twitter hesabının olay yaratması saçma geliyor olabilir. Ancak yukarıda görmüş olduğunuz gibi, Öztürk'ün kendisiymiş gibi attığı tweetle binlerce beğeni almayı başarmıştı. Üstelik bu kadar olay yarattıktan sonra hesabın kullanıcı adı değiştirildi ve 'Bells Haber' oldu.
Beyazıt Öztürk’ün parodi hesabı olarak başlayıp “Bells Haber”e dönüşen hesap, bir süre sonra askıya alındı. Ancak askıya alınmadan önce farklı parodi hesaplardan da reklamları yapıldı.
Haluk Bilginer ve Selçuk Yöntem’in sahte hesapları üzerinden de bu reklamların yapıldığını gördük.
Bilginer ve Yöntem’in parodi hesaplarından Bells Haber’in reklamlarının yapılması akıllara bazı soru işaretlerini getirdi. Örneğin tüm hesapların aynı kişi veya kişilere ait olabileceği gibi...
Bir hesabın kullanıcı adı değiştikten sonra yeni kullanıcı adının başka parodi hesaplarından reklamının dönmeye başlaması oldukça şüpheli bir durum. Zira tweetlerin paylaşım saatleri ve yazı dilleri de birbirine epey yakın. Bu kadar arka arkaya tweet atabilmeleri için ya aynı anda reklam almış olmaları ya da aynı kişiler tarafından yönetiliyor olmalı gerekir.
Selçuk Yöntem'in sahte hesabı bir süre sonra kapatıldı. Ancak Haluk Bilginer'in sahte hesabının kullanıcı adı değiştirildi.
Beyazıt Öztürk'ün Bells Haber'e dönüştürüldüğü hesap ve reklamlar yapılmaya başlanan Selçuk Yöntem'in parodi hesabı bir süre sonra kapatıldı. Ancak Haluk Bilginer'in hesabının adı yine benzer bir şekilde haber sayfasına dönüştürüldü. İsmi ise 'foxhabercom' oldu.
Tabii ki bu hesap da kısa bir süre içinde kapatıldı. Yani aynı kişiler tarafından yönetildiğini düşündüğümüz 3 hesaptan 2'si farklı bir kullanıcı adına geçti ancak hepsinin sonu aynı oldu. Benzer durumları birçok farklı parodi veya fan hesabında görmeye devam ediyoruz. Bazıları ise yalnızca o ünlüyü taklit etmekle yetiniyor.
Celal Şengör, sosyal medya kullanmadığını defalarca kez belirtmiş olmasına rağmen sahte hesapları kendisini pek aratmıyor.
Twitter hesabı kullanmadığını söyleyen tek ünlü, Celal Şengör de değil.
Birce Akalay, Tamer Karadağlı, Türkan Şoray, Bergüzar Korel ve Oya Başar gibi isimler de Twitter kullanmadıklarını açıklamıştı. Ancak Twitter'a girip isimlerini arattığımızda isimlerine açılmış birçok hesapla karşılaşıyoruz. Bunların içinde hayranları tarafından açılan, ünlü isimle ilgili iyi niyetli paylaşımlar yapan sayfalar çoğunlukta olmasına rağmen kendisini o kişi göstererek bu hesabı bir geçim kaynağına dönüştürenler de var.
Yaptıkları retweetlerden, attıkları tweetlere kadar birçok şeyden para kazandıklarını tahmin etmek de çok zor değil. Üstelik bu reklamların birçoğu yasa dışı bahis sitelerini de içeriyor.
Bu hesaplarla baş etmekte zorlanan Sezen Aksu, resmi internet sitesi üzerinden bir bildiri de yayınlamıştı.
Peki bu insanlar sahte hesaplardan yaptıkları bu paylaşımlarla neyi amaçlıyor?
Mik Portal .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
İşin özü çok basit: toplum tarafından tanınan ve sevilen insanların ‘adını’ kullanmak. Ünlülerin isimleriyle açılan hesaplar, hayranları tarafından anında fark ediliyor. Üstelik bu hesaplarda “Twitter hesabı açtım” gibi ibareler yer aldığında gerçekten de hesabı açan kişinin o ünlü olduğuna inananlar olabiliyor. Bu sayede de takipçi sayıları hızla artıyor.
Takipçi sayıları artışa geçtikten sonra ise yapılan paylaşımların rengi bir tık değişmeye başlıyor. Örneğin reklamlarla para kazanabiliyor, toplumsal sorunlarla ilgili olumlu veya olumsuz görüşlerini paylaşarak kafa karışıklıklarına neden olabiliyorlar. Bununla birlikte Beyazıt Öztürk adına açılan hesapta da gördüğümüz gibi belirli bir takipçiye geldikten sonra bu hesapları satabiliyorlar.
Hesapları sattıklarında ise binlerce lira kazanabiliyorlar.
Bir dönem Twitter hesapları alıp satan bir içerik üreticisinin bize verdiği bilgiye göre; 200.000 takipçisi olan bir hesap yaklaşık 50 bin TL'ye satılabiliyor. Ancak aldığımız bilgide bahsi geçen hesaplar parodi hesapları kapsamıyor. Bir parodi hesabı almak veya satmak istediğinizde bu miktar değişiklik gösteriyor olabilir.
Sonuç olarak işin özünde, fazla takipçisi olan bir hesap satın alıyor olsanız da kullanıcı adı tanıdık bir isim olduğunda bu miktarın artabileceğini unutmamak gerekiyor.
Tabii hesabın kapatılabileceğini de unutmamak lazım.
Saymış olduğumuz birçok parodi hesap, şu anda aktif değil. Twitter, bot ve sahte hesaplar konusunda eskiye kıyasla çok daha sıkı bir tutum sergiliyor. Onaylı olmayan birçok hesabın kişisel bilgiler kısmında "Parodi" veya "Fan" gibi ibareler görüyoruz. Bunun nedeni de Twitter'a gidebilecek şikayetlere karşı "Ben bir kişiyi taklit etmiyorum, bu bir parodi hesap" diyebilmek.
Nitekim bu ibareler çoğu zaman yeterli olmayabiliyor. Parodi hesabını açtığınız isim tarafından şikayet edildiğinizde veya hesabınızla ilgili çok fazla şikayet gittiğinde Twitter, hesabı inceleyip askıya alabiliyor. Yani eğer bu hesabı satın aldıysanız paranızı çöpe atmış olabiliyorsunuz.
Sahte hesapları nasıl anlayacağız?
Sahte hesapları anlamanın birden fazla yolu var. Ancak toplum tarafından sevilen, her yerde fotoğraflarını bulabileceğimiz bu isimlerin sosyal medya hesaplarının gerçek olup olmadığını anlamak bir miktar daha zor. Bunun için yapabileceğiniz ilk şey kişisel bilgiler kısmında parodi veya fan gibi ifadeler olup olmadığına bakmak olmalı. 'Official' veya 'Resmi' gibi ibareler yer alıyorsa da bu hesapların büyük birçoğu o ismin kendisine ait oluyor. Zira kendisine ait değilse de kısa süre içinde Twitter tarafından tespit edilip banlandığını görebilirsiniz.
Yapabileceğiniz diğer bir şey de farklı sosyal medya hesaplarına ve varsa internet sitesine bir göz atmak olmalı. Eğer şüphelendiğiniz hesapla ilgili herhangi bir açıklamaya rastlamadıysanız küçük bir Google araması da yapabilirsiniz. Tanıdığımız bu isimler zaman zaman yaptıkları açıklamalarda sosyal medyadaki sahte veya gerçek hesaplarıyla ilgili de söylemlerde bulunabiliyor. Bununla birlikte diğer sosyal medya hesaplarıyla Twitter paylaşımları arasında bir tutarsızlık olup olmadığı da hesabın sahte olup olmadığı hakkında bilgi verebilir. Örneğin bir hesapta İstanbul konserinden yeni çıkmışken, diğer hesabında aşk acısı çekiyorsa bu yüksek ihtimalle sahte bir hesaptır.