Uluslararası Enerji Ajansı'nın (UEA) doğal gaz piyasasındaki 2022 gelişmelerini ve 2023'e ilişkin öngörüleri içeren Gaz Piyasası 2023 - 1. Çeyrek Raporu yayımlandı.
Rapora göre, geçen yıl küresel doğal gaz tüketimindeki yüzde 1,6'lık azalışa rağmen, piyasadaki arz sıkışıklığı devam etti.
Enerji krizinin merkezindeki Avrupa'da ise doğalgaz talebi 2022'de yüzde 13 ile tarihteki en hızlı düşüşünü kaydetti. Söz konusu düşüşte, hükümetlerin enerji krizine karşı aldıkları acil önlemler, sanayi üretimindeki daralma, tüketicilerin tüketimlerini kısması ve ılıman hava koşulları etkili oldu.
Kuzey Amerika'nın doğalgaz tüketimi ise yüzde 4,4 yükseliş gösterirken, bu büyüme ABD'nin gaz tüketimindeki artış, Kanada'da gaz santrallerinin ve sanayi tüketiminin yükselmesinden kaynaklandı.
GAZ TALEBİ YÜZDE 2 GERİLEDİ
Asya'nın doğalgaz talebi ise Çin'deki Kovid-19 kısıtlamaları ve ılıman hava şartlarına bağlı olarak yüzde 2 geriledi. Çin'in doğal gaz talebi 2022'de yüzde 1 azalırken, Japonya LNG ithalatındaki yüzde 3 daralmaya rağmen dünyanın en büyük LNG ithalatçısı unvanını korudu.
Geçen yıl LNG ticareti ise yüksek fiyatların etkisiyle tüm zamanların en yüksek seviyesini gördü ve bir önceki yıla göre ikiye katlanarak 450 milyar dolara ulaştı. Avrupa, Rus gazını LNG ile ikame etmesi nedeniyle, küresel LNG ticaretindeki büyümenin itici gücü oldu. Avrupa'nın gaz ithalatı 2022'de yüzde 63 büyüdü.
Rusya'nın Avrupa Birliği'ne (AB) doğalgaz tedariki 2022'de bir önceki yıla göre yarıdan fazla, yani 78 milyar metreküp azaldı.
FİYATLAR BU YAZ SÜRDÜRÜLEMEZ SEVİYEYE ULAŞABİLİR
Avrupa'da doğalgaz fiyatları ve Asya'da LNG fiyatları geçen yıl rekor seviyeye ulaştı. Avrupa'da fiyatların artışına Rusya'dan gaz tedarikinin düşmesi ve bu açığın LNG ithalatıyla kapatılması yol açtı.
UEA'ya göre, doğalgaz fiyatları tarihi seviyeleri görmesinin ardından son aylarda düşüşe geçmesine rağmen, bu durum özellikle Çin'in LNG talebindeki artışla değişebilir.
Dünyanın en büyük doğalgaz ithalatçısı olan Çin'in LNG talebinin Kovid-19 kısıtlarının kaldırılmasıyla bu yıl yüzde 10 artması beklenirken, yine de öngörülere ilişkin belirsizlikler bulunuyor.
Fiyatların düşmeye devam etmesi ve genel ekonomik aktivitenin artması durumunda Çin'in LNG gaz talebindeki artışın yüzde 35'i bulabileceği tahmin ediliyor.
Çin'in gaz talebindeki muhtemel artışın uluslararası piyasalarda rekabetin kızışmasına ve bu yaz doğalgaz fiyatlarının sürdürülemez seviyelere ulaşmasına yol açabileceği öngörülüyor. Bu durum özellikle Avrupalı alıcılar için risk oluşturuyor.
"ÇİN, 2023'ÜN BÜYÜK BİLİNMEZİ"
Öte yandan, küresel gaz talebinin bu yıl yatay seyretmesinin beklenmesine rağmen, Rusya'dan gaz akışına yönelik belirsizlikler ve dalgalı fiyatların ekonomik etkileri nedeniyle, gaz piyasalarındaki sıkışıklığın devam edeceği öngörülüyor.
UEA Enerji Piyasaları ve Güvenliği Direktörü Keisuke Sadamori, rapora ilişkin değerlendirmesinde, geçen yılın küresel gaz piyasaları için olağanüstü bir dönem olduğunu belirterek, "Özellikle ılıman kış koşullarının ve talep düşüşünün yaşandığı Avrupa'da fiyatlar şu anda yönetilebilir seviyeye dönüyor. Çin, 2023'ün büyük bilinmezi. Küresel LNG talebinin Kovid-19 öncesi seviyesine dönmesi sadece uluslararası piyasalardaki rekabeti kızıştıracak ve kaçınılmaz şekilde fiyatları yükseltecek" ifadelerini kullandı.