Biz onu beyaz bir duman olarak görüyoruz, ancak bu yakıt, nasıl oluyor da yeryüzüne bir damla bile düşmüyor?
Bu durumu anlamlandırmak için bazı temel durumları da bilmemiz gerek… Bu durumlar neymiş, hemen anlatıyoruz.
Uçaklar, özellikle uzun mesafe uçuşları için fazla miktarda yakıt alırlar.
Ancak bazı durumlarda acil iniş veya başka operasyonel sebeplerden dolayı uçak, iniş ağırlığını azaltmak zorunda kalabiliyor. Bu durumda ise konuya giriş yaparken bahsettiğimiz yakıt tahliye işlemi gerçekleştiriliyor.
Neden tahliye edildiğine gelecek olursak, yolcu uçaklarının maksimum kalkış ve iniş ağırlıkları birbirinden farklıdır. Kalkış için gereken yakıt miktarı fazla olduğu için iniş ağırlığını azaltmak için yakıt tahliye ediliyor.
Hangi uçaklarda yakıt tahliyesi yapılabilir?
Genelde geniş gövdeli büyük yolcu uçaklarında yakıt tahliye sistemleri bulunuyor. Ancak daha dar gövdeli uçaklarda bu sistem yoktur. Çünkü bu uçaklar, fazla yakıt almadığı için acil durumlarda yakıtı yakarak iniş ağırlığını azaltırlar.
Gelelim bu yakıtın yere nasıl inmediğine… Uçaktan tahliye edilen yakıt, yerçekimi etkisiyle düşerken yere ulaşmıyor. Bunun öncelikli sebebi yüksek irtifa ve düşük hava basıncıdır.
Yakıt tahliye işlemi genelde 7.620-12.192 metre yüksekliklerde gerçekleştiriliyor.
Bu irtifalarda hava çok soğuk olduğu gibi basınç da çok düşüktür. Yakıt püskürtüldüğünde doğal olarak küçük damlacıklar hâlinde dağılır ve hızla buharlaşır. Öncelikli olsa da tek sebep bu değil elbette.
Yakıtın kimyasal özellikleri de burada devreye giriyor. Ticari jetlerde kullanılan Jet A-1 yakıtı, düşük sıcaklıklarda bile uçucu özelliğe sahip. Ayrıca bu yakıt, düşük kaynama noktasına sahip olduğu için hızla buharlaşma gösterir.
Havada, ince zerrecikler hâlinde yayıldığı için buharlaşma yüzeyi artarak gaz hâline dönüşür.
Aerodinamik faktörler de etkili.
Yakıt, uçağın gövdesinden belirli bir hızla püskürtülüyor. Uçak 900 km/saat gibi yüksek hızlarda seyrettiğinden yakıt zerrecikleri hava akımıyla hızla dağılmış oluyor. Rüzgâr ve atmosferik karışım sayesinde yakıt molekülleri hızla buharlaşarak atmosferde çözünüyor.
Peki yakıtın yere ulaşma ihtimali var mı?
Teorik olarak çok alçak irtifada tahliye edilen yakıtın bir kısmı yere ulaşabilirken bu durumun oldukça nadir görüldüğünün de altını çizmek gerek. Düşük irtifada yakıt tahliyesi ise çevre kirliliğinden ötürü genellikle yapılmaz.
Dolayısıyla yere ulaşan yakıt ya bizim göremeyeceğimiz kadar azdır ya da hiç yoktur.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4Uçaklarla ilgili diğer içeriklerimiz: