Şiddetli açık hava türbülansı (CAT) gittikçe daha yaygın hâle geliyor. Kuzey Atlantik üzerindeki tipik bir uçuş rotasında, 1979 ile 2020 yılları arasında açık hava türbülansında %55'lik bir artış oldu.
Ne yazık ki bu türbülans artışı her geçen gün daha da kötü bir hâl alacak gibi duruyor. Nedeni ise el birliğiyle sebep olduğumuz bir şeyden kaynaklı. Türbülansın neden ortaya çıktığını anlattıktan sonra gittikçe artmasının sebeplerine değinelim.
İlk olarak türbülansın neden olduğunu anlatalım.
"Atmosferin düzensiz hareketleri" anlamına gelen türbülans, belli bi hızda giden ve görünmeyen hava dalgaları, başka bir hava kütlesiyle karşı karşıya geldiğinde ortaya çıkar.
4 farklı türe ayrılmasının yanı sıra yalnızca bulutlu havalarda değil, gökyüzü tamamen açıkken bile meydana gelebilir. Genellikle korkulacak bir sonuç yaratmaz, sadece sarsıntıdan dolayı kabin içinde ufak tefek kazalara neden olabilir.
Türbülans, her geçen gün artıyor.
En fazla türbülans, ABD ile Kuzey Atlantik’teki uçuş rotalarında görülse de Avrupa, Orta Doğu ve Güney Atlantik’te de ciddi artış söz konusu. Sebebi ise atmosferdeki, iklim krizi kaynaklı sıcaklık değişiklikleri ve artan hava olayları.
Jet akımları (Dünya atmosferinde yüksek enlemlerde bulunan, batıdan doğuya doğru hızlı ve dar hava akımları) ve atmosferin üst katmanlarındaki hava akımları değiştikçe türbülans da artıyor.
Önlem alınmazsa her geçen gün daha kötüsüyle karşılaşacağız.
Ayrıca küresel ısınmayla şiddetli fırtınalar ve kasırgalar gibi anormal hava olayları arttıkça yine türbülans artışı oluyor. Uçaklardan kaynaklanan karbon emisyonları ise atmosferin yapısını değiştirerek sıcaklık ve basınç dağılımını etkileyip aynı şekilde türbülansa sebep olabiliyor.
İklim krizinin sebep olduğu hızla değişen hava koşulları bu şekilde devam ederse türbülanslar, gerçekten tehlikeli bir hâl alabilir. Bu tehlikenin yanı sıra hava yolları, türbülansın önüne geçmek için her sene milyon dolarlar harcıyor. Hâlbuki iklim krizinin de sebeplerinden biri uçaklar...
Kaynaklar: AGU, Scientific AmericanUçaklarla ilgili diğer içeriklerimize göz atabilirsiniz: