Dünyada milyonlarca insan, gıda kriziyle mücadele ediyor. Özellikle birçok Afrika ülkesinde, içme suyu ve gıdaya ulaşılmakta zorlanılıyor. Birleşmiş Milletler (BM) raporlarına göre, Türkiye’nin de aralarında olduğu bazı ülkelerde son 10 yılda yaklaşık 10 milyar ton gıdanın çöpe gitmesi israfın boyutunu gösteriyor.
Türkiye üst sırada: Kişi başı 93 kilogram, toplam 7 milyon 700 bin ton gıda çöpe gidiyor
Birleşmiş Milletler’in (BM) hazırladığı 2021 Gıda İsraf Endeksi Raporu'na göre, dünyada her yıl 931 milyon ton gıda israf ediliyor. Kişi başına en fazla gıda israfının yapıldığı ülkeler arasında Türkiye üst sıralarda yer alıyor. Ülkemizde her yıl kişi başına 93 kilogram, toplamda ise 7 milyon 700 bin ton gıda çöpe atılıyor. Buna, gıdaların hazırlanma aşamasında harcanan su, enerji ve iş gücü de dahil olunca israfın boyutu giderek katlanıyor.
Türkiye’de sadece 1 yılda israf edilen ekmeğin mali değeriyle 500 adet okul yapılabilecek olması israfın boyutuna dikkat çekiyor. Gıda israfının önlenmesi adına; Yaşar Üniversitesi, Konak Kaymakamlığı, Konak İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu, “Gıda Dostu Mutfağım” projesini hayata geçirdi. Bu çerçevede; otel, restoran ve kafe sahipleri ile sektör çalışanlarına, gıda israfının önlenmesi için eğitimler veriliyor ve çeşitli etkinlikler düzenleniyor.
“Gıda Dostu Mutfağım” projesi ile sektördeki işletme sahipleri, istihdam edilen mühendis, tekniker, şef, aşçı, depo sorumlusu vb. çalışanlar ile tüketici bazında ev hanımlarına yönelik eğitimlere başlandı. Toplam 60 ders saati süren eğitimler ile gıda israfının önüne geçilmesi ve bu bilincin kitlelere yayılması hedeflenirken, 11 modülden oluşan eğitim, bugüne kadar 150 sektör çalışanına çevrim içi olarak verildi. “Gıda Güvenilirliği ve Gıda Hijyeni”, “Gıdaların Muhafazası”, “Stok Yönetimi”, “İzlenebilirlik”, “Etiket Okur-Yazarlığı”, “Gıdada Sürdürülebilirlik ve Döngüsel Üretim” “Atık Yönetimi”, “Gıda İsrafı”, “Sağlıklı Beslenme”, “İletişim” ve “Markalaşma” konularında aldıkları eğitim sonucunda girdikleri sınavları başarıyla tamamlayan 110 kişi sertifika almaya hak kazandı. Öte yandan, katıldıkları eğitimlerin öncesinde 150 sektör çalışanı ve 203 tüketici ile anket çalışması yapıldı. Eğitimlerin ardından sektör çalışanlarına ikinci kez yapılan aynı anketin cevaplarında bilinç düzeyinin arttığı gözlemlendi.
"Döngüsel ekonomi yaklaşımı ile kaynakları etkili bir şekilde kullanarak gıda israfı azaltılabilir"
Gıda israfının küresel ölçekte ciddi bir sorun olduğunu belirten Yaşar Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Doç. Dr. Ruhan Aşkın Uzel, “Sorunu çözmek için bilinçli tüketim ve sürdürülebilirlik ilkelerine odaklanmamız gerekiyor. Döngüsel ekonomi yaklaşımı ile kaynakları etkili bir şekilde kullanarak gıda israfı azaltılabilir. Bu süreçte kaliteli yaşamın temel taşı, gıda güvenliği ve güvencesidir. Gıda israfının azaltılması, kaynakların korunması, toplumsal farkındalığın artması, bilinçli tüketim alışkanlıkları ve sürdürülebilir gıda sistemlerini desteklenmesiyle gelecek nesiller için sağlıklı bir dünya bırakmak mümkün. ‘Gıda Dostu Mutfağım’ projesi, üreticiden tüketiciye kadar uzanan bir süreçte disiplinler arası bir yaklaşımla tarladan sofraya bütüncül eğitim anlayışını benimseyen bir başarı öyküsü. Proje, paydaşları bir araya getirerek verimli bir iş birliği ortamı oluşturmuş ve rol model olarak sektörde önemli bir örnek teşkil etti ve sektördeki standartları yükseltti” diye konuştu.