Türkiye’de arabasını satan bir insanın ABD, Kanada gibi ülkelerde rahat bir şekilde yeni bir düzen kurabileceğini anlatan videolara illaki denk gelmişsinizdir. Videolarda, Türkiye’de satılan bir arabanın parasıyla ABD’de yeni bir araba, ev kirası, bilgisayar ve daha birçok şey alınabiliyor.
Bu senaryonun ne kadar gerçekçi olduğunu bugün hep birlikte öğreneceğiz. Böylelikle “Kurulu düzenim var” diyenlerin çektikleri ‘çileyi’ de bir miktar anlamış olabiliriz belki. Diyelim ki ABD’ye taşınacağız...
Önce şu arabamızı elimizden bir çıkartalım. Mercedes’e paramız yetmemişti, Fiat Egea’mız var.
“Ayağımızı yerden kessin yeter” diyenlerin lüks tercihi Fiat Egea’nın Türkiye’deki ikinci el satış fiyatı yaklaşık olarak 370 bin TL. Arabayı satıp parayı dolara çevirdiğimizde de elimizde 19.844 dolar oluyor.
Bu parayla önce bir pasaport, vize işlemlerimizi halledelim.
Türkiye’de ABD’ye vize almak için ödemeniz gereken miktar 160 dolar. Tabii almışken bir de 10 yıllık pasaport alalım. 10 yıl geçerli pasaport için ödemeniz gereken miktar da 1.478 TL. Bu da şu anki kurla 79,27 dolar yapıyor. Sattığımız arabanın parasından elimizde kalan 19.604 dolar.
Pasaportumuz, vizemiz tamam olduğuna göre uçak biletlerimizi de alalım.
Gidişimiz için yakın bir tarih seçersek 25 bin TL'den başlayan fiyatlarla seyahat etmemiz gerekiyor. Biraz daha ileri tarihe alalım, bir süre ailemizle vakit geçiririz diyip 1 ay kadar sonraya bilet aldığımızda ise 18 Ocak 2023 tarihi için en uygun bilet fiyatı 12.092 TL. Biletimiz de 648 dolar tuttu. Kalan paramız: 18.956 dolar. Tabii ki sadece gidiş bileti alıyoruz. Zira ne zaman döneriz bilinmez...
ABD’ye kadar gitmişken güzel bir yerde yaşayalım. Mesela Washington’da...
Washington’da şöyle güzel bir mahallede güzel bir eve taşınalım. Tabii çok da uçmamak gerekiyor; kiraya taşınacağız. Washington-Graham'da 3 yatak odalı ev için 2700 dolar kira ödememiz gerekiyor. İlk kiramızı da düştükten sonra elimizde 16.256 dolar kalıyor.
Ülkemizdekine benzer bir sistem ABD’de var ve kiraya çıkarken bir miktar depozito ödemeniz gerekiyor. Bu miktar bölgeden bölgeye değişiklik göstermekle birlikte kira bedelinizin 1-1,5 katına kadar çıkabilir. Biz biraz daha insaflı bir ev sahibine denk gelmiş olalım ve 1 kira bedeli daha depozito verdiğimizi varsayalım. Yani elimizde kalan 13.556 dolar.
Arabanın rahatlığına alışmıştık, burada da ayağımızı yerden kesecek bir araba alalım o zaman.
Fiat Egea’yı Türkiye’de yeterince kullanmıştık zaten bu kez de farklı bir araba alalım. 2014 yılında üretilmiş bir Fiat 500 L’yi 9.990 dolar aldık. Tabii arabayı da alınca paramız 3.566 dolara kadar düştü.
Bu parayı da artık hobilerimize harcayalım.
İşlerimizi yapabileceğimiz, oyun oynayabileceğimiz bir bilgisayar toplayalım. 1.299 dolar kasa, mouse ve klavyeye verdik. Monitör için de 259 dolarımız gitti. Kaldı 2.008 dolarımız.
Bir de PlayStation 5 alalım.
ABD’nin en büyük alışveriş merkezlerinden biri olan Walmart’a girdik ve bir PlayStation 5 almak istedik. Yukarıda da görmüş olduğunuz gibi hazır setler oldukça cazip görünüyor. Tüm aksesuarlarıyla birlikte PlayStation 5 aldığımızda da cebimizden çıkan para 809.99 dolar. Yani kalan paramız 1.198 dolar. Bu para da cebimizde kalsın, uzun bir süre ev alışverişlerinizi yaparız diyelim.
Her şey iyi hoş ama evimizin kirasını sonraki aylarda nasıl ödeyeceğiz?
Tabii ki bunun için çalışmamız gerekiyor. ABD'ye taşınmak ve orada yaşamak için vize almak istiyorsanız da öncelikle orada işinizin hazır olması gerekiyor. İş bulduktan sonra size gönderilen davetiye üzerinden çalışma vizesine başvuru yapabiliyorsunuz. Bunun için de ya sezonluk (tarım işçisi gibi) işlerde çalışmanız ya yaşadığınız ülkede bir işte uzman olmanız (en az lisans diploması gerekiyor) ya da Türkiye’de çalıştığınız şirketin ABD bağlantılarının olması gerekiyor.
Bu şartlardan herhangi birisini yerine getirdiğinizde vize başvurunuz onaylandığında size 3 yıl geçerli olmak koşuluyla bir geçici barınma ve çalışma vizesi veriliyor. Bu süre nadiren 1 yıl daha uzatılabiliyor.
Taşınmak da pek kolay sayılmaz.
Siz ülkede oturum izni aldıktan sonra size bir 'social security number' (sosyal güvenlik numarası) veriliyor. Bu numara üzerinden de elektrik, su, telefon faturanızdan kredi kartı ekstrelerinize kadar yaptığınız tüm ödemeler görülebiliyor. Ödemelerinizi zamanında yapıp yapmadığınız da kredi notunuzu yükseltiyor veya düşürüyor.
Bir ev bulduğunuzda "Bu evi tutuyorum" dediğiniz anda tüm evler bir anda önünüze serilmiyor. Bahsetmiş olduğumuz bu güvenlik numaranıza bakılıyor. Ancak siz ülkeye yeni giriş yapmış olduğunuz için daha önce yaptığınız herhangi bir ödeme görülmediğinde bu durum ev sahiplerinin dikkatini çekiyor. Yani kısaca size "Sen daha dün gelmişsin buraya, kredi notun bile yok. Sana nasıl güvenelim?" diyorlar. Bu durumda da (varsa) ABD'de yaşayan bir tanıdığınızın referansı işinize yarayabilir. Aksi takdirde bir ev bulmanız oldukça zor olabilir.
İş bulduk, taşındık. Peki maaşımız ne olacak?
ABD’de eyaletlere göre saatlik ücretler değişiklik gösteriyor. Örneğin biraz önce de hesaplamalarımızda kullandığımız Washington’da saatlik 14.49 dolar ödeniyor. Haftalık 40 saatlik çalışma sistemi uygulandığını düşündüğümüzde maaşınız aylık 2.318 dolar yapıyor. Yani bu durumda evinizin kirasını bile ödeyemiyorsunuz.
Ancak ABD’de pek çok meslek grubunda asgari ücretten yüksek bir maaş ödemesi yapılıyor. Bazı mesleklere ve ortalama maaşları ise şöyle:
Doktor: 2.470 - 35.200 dolar Öğretmen: 4.010 - 15.300 dolar Mimar: 3.520 - 14.100 dolar Avukat: 2.940 - 23.500 dolar arası bir maaşla çalışabilirsiniz.Doktor, öğretmen olmak zor. Biz daha basit işlerde çalışalım desek:
Çocuk Bakıcısı: 2.580 - 13.500 dolar Temizlik Görevlisi: 2.060 - 4350 dolar İşçi: 2250 - 3000 dolar arası maaş alabilirsiniz.Her ne kadar hesapladığımızda kolay gibi görünüyor olsa da farklı bir ülkeye taşınmak hem maddi hem manevi olarak yorucu olabilir. Nitekim bu hesaplamalarımız içinde yeme-içme harcalamalarınızın bulunmadığını da hatırlatalım. Bir yere taşınmadan önce tavsiyemiz önce orada yaşayan insanlarla konuşmanız olacaktır. Zira bazı şeyleri yaşamadan görmek çok da mümkün değil.