İsrail’in çağrı cihazları ve telsiz üzerinden Lübnan’da Hizbullah üyelerini vurması dünyayı ‘siber savaş’ gerçeğiyle yüzleştirdi. Türkiye bu alanda uzun zamandır hazıklık yapıyor. Savunmadan, finansa kadar birçok alanda yerli ve millî ürünler geliştiriliyor. Ülkeyi dışa bağımlılıktan kurtarıp, bilgilerin yurt içinde kalmasını sağlayan ve ‘dijital vatan’ı güvenli hâle getiren sistemlerden bazıları şöyle:
PARDUS: Yerli ve millî bilgisayar işletim sistemi. Microsoft’un tekelini kırmak için TÜBİTAK tarafından geliştirildi. Geçen yıl 23.0 sürümü yayımlandı. Tamamen ücretsiz. Altyapısı daha sağlam. Pardus ile hem güvenli bir işletim sistemi imkânı sunuldu hem milyonlarca dolar ülkemizde kaldı.
TÜRKSAT 6A: Türkiye’nin ilk yerli haberleşme uydusu. Türk Havacılık ve Uzay Sanayii AŞ (TUSAŞ) tesislerinde Türk mühendisleri tarafından geliştirildi. Temmuz ayında uzaya fırlatıldı. Türkiye, kendi haberleşme uydularıyla dünya nüfusunun yüzde 65’inden fazlasına ulaşabilir hâle geldi. Türkiye’nin aralarında Göktürk-1, Göktürk-2 ve İMECE’nin de yer aldığı uzayda 9 yer gözlem uydusu bulunuyor. Uydularla, doğal kaynaklar, ulaşım ağları, şehirler ve tarım alanları en ince detayına kadar görüntülenip savunma için de önemli bilgiler elde ediliyor.
IP KAMERALAR: IP tabanlı sistemler üzerinde çalışan ASELSAN, aralarında 4K çekim kalitesiyle görüntü alabilen ve yapay zekâ desteği de kullanan 35 farklı versiyonda kamera geliştirdi. Bunlardan biri olan ODAKAN güvenlik güçlerinin üçüncü gözü oldu. Anlık tarama ile suçlu tespit ediliyor. Yerli ve millî yapay zekâ algoritmaları kullanılan kameralarla bilgiler ülke dışına çıkamıyor.
ÇAKIL: Askerî alanda millî çipin kullanılması önemli ve stratejik. ASELSAN’ın geliştirdiği millî işlemci ÇAKIL bu ihtiyaç çerçevesinde geliştirildi. Bu ürün, insansız hava araçlarında, otopilotlarda ve uçuş kontrollerinde kullanılıyor.
HAVADAKİ KESKİN GÖZ
CATS: Kanada’nın SİHA’larda kullanılan kameralara ambargo uygulaması üzerine ASELSAN tarafından geliştirildi. Yüksek performanslı elektro-optik, keşif, gözetleme ve hedefleme sistemi olan CATS ile yerli ve kaliteli gözetleme imkânı yakalandı.
AVCI: BTK’nın geliştirdiği AVCI, zararlı amaçlar için kullanılan zararlı yazılımları tespit ediyor.
AZAD: BTK’nın kullandığı AZAD yazılımı, büyük veri içerisinde hem makine öğrenmesi hem de ‘doğal dil işleme’ kullanarak zararlı alan adlarını yakalıyor. Ayrıca sahte siteleri aktif olmadan engelliyor.
KASIRGA: Bilgisayar sistemlerine saldırıları önceden tespit edebilen KASIRGA da BTK tarafından geliştirildi.
ENERJİYE YÖN VERİYOR
ZEKİ: Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığının yaptırdığı ZEKİ, enerji kaynaklarının çıkarılmasından dağıtılmasına kadar 40 bin farklı kaynaktan gerçek zamanlı veri alıp harmanlayarak karar süreçlerine aktarıyor. Böylece enerji ve yer altı kaynaklarıyla ilgili bilgiler ülkemizde kalıyor. Karadeniz gazında kararlarda millî yazılım ZEKİ kullanılıyor.
SCADA: ASELSAN’ın enerji altyapılarına yönelik geliştirdiği çözümler arasında yer alan SCADA, saha birimlerinden elde edilen gerçek zamanlı verilerin alınıp değerlendirilmesini sağlayan, tek bir merkezden bilgi akışı sunan veri toplama ve kontrol sistemi.
MİLLÎ ÖDEME SİSTEMİ TROY
URUK: Akıllı şehir yönetim platformu olan URUK ile ulaşım, trafik, güvenlik, enerji, altyapı, çevre ve sağlık gibi pek çok alana ait uygulamalardan gelen veriler, tek merkezde toplanıyor ve bu verilerin takibi ve gösterimi sağlanıyor. URUK da ASELSAN tarafından geliştirildi.
TROY: ABD merkezli firmalar Visa ve Mastercard’ın alternatifi olarak Bankalararası Kart Merkezi AŞ (BKM) tarafından kurulan yerli ve millî bir kartlı ödeme sistemi TROY ile veriler Türkiye’de tutularak güvenli alışveriş sağlanıyor.
EHKET: ASELSAN tarafından geliştirilen elektronik harp korumalı el telsizi (EHKET), elektronik harp korumalı, frekans atlamalı, kriptolu haberleşme imkânı sağlıyor. Böylece dışarıdan sızmalar engelleniyor.
SİBER GÜVENLİK TEŞKİLATI KURULACAK
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, siber güvenlik konusunda Türkiye’deki kurumlarda büyük bir farkındalık olduğunu belirterek Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığının bünyesinde bir genel müdürlük olduğunu söyledi. Fidan, MİT ve Emniyet teşkilatının da bu konuda etkili olduğuna değinerek “Müstakil bir siber güvenlik teşkilatının kurulmasıyla ilgili konu hükûmetimizin de gündemine getirildi” dedi. Bakan Fidan ayrıca Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da bunun olması yönünde irade koyduğunu ve çok yakında hayata geçeceğine işaret etti.