Türkiye, 27 Ekim'den itibaren Rusya'ya tereyağı ihracatına başladı. Rusya Gıda Güvenliği Kurumu'ndan yapılan açıklamaya göre 29 Ekim itibarıyla Türkiye'den toplam 20 tonluk tereyağı ithalatı gerçekleşti.
Rusya, tereyağı fiyatlarında yaşanan artışı aldığı bir dizi önlemle durdurmaya çalışıyor. Ülkede tereyağı fiyatları yıllık yüzde 26 arttı. Son zamanlarda tereyağı hırsızlıkları da artış gösterdi.
Tereyağı hırsızlıkları, enflasyonun Rusya’nın savaş ekonomisi üzerindeki çarpıcı etkisini de ortaya koyuyor.
Başkan Vladimir Putin’in silah ve mühimmat harcamaları, Moskova’nın Ukrayna’daki savaş alanında üstünlüğünü korumasına yardımcı oldu. Ancak buna karşılık günlük ihtiyaçların fiyatları arttı.
“İŞE ALACAK YETERLİ İNSAN YOK”
Rusya'nın savunma sanayisinin başkenti Yekaterinburg’da yakın zamanda iki maskeli adamın bir süt ürünleri dükkanına gizlice girmesini gösteren güvenlik görüntüleri yayımlandı. Biri kasayı boşaltırken diğeri 20 kilo tereyağıyla kaçtı.
Berlin'deki Carnegie Rusya Avrasya Merkezi araştırmacısı Alexandra Prokopenko, "Sıradan bir tereyağı üretim fabrikası bu talebi karşılamak için üç vardiya çalışmaya hazır olurdu ama işe alacak yeterli insan yok. Aynı anda hem enflasyonla hem de bir savaşla mücadele edemezsiniz" diye ekledi.
Rusya Merkez Bankası, bu yıl enflasyonun yüzde 8,5’e kadar çıkabileceğini, yani hedefinin iki katına ulaşabileceğini öngörüyor.
RUSYA'DA TEREYAĞ KİLİTLİ KUTULARA GİRDİ
Tüketim mallarının fiyatları hızla yükseliyor: Tereyağı fiyatları yıllık yüzde 26 arttı ve bazı dükkanlar tereyağını manyetik kilitli plastik kutularda satmaya başladı.
Putin, yetkililerden Rusya ekonomisini istikrara kavuşturmalarını istedi ve Merkez Bankası, ekim ayında politika faizini rekor seviyede yüzde 21’e çıkardı. Ancak başkan, gelecek yılki bütçede rekor seviyeye ulaşacak olan savunma harcamalarını kısmaya dair bir sinyal vermedi.
Peterson Uluslararası Ekonomi Enstitüsü kıdemli araştırmacısı Elina Ribakova, "Bu, ekonomiyi kapasitesinin ötesinde çalıştırmanın klasik bir örneği" dedi.
Savunma harcamalarındaki artış, sektörde işe alım dalgasına yol açtı ve birçok fabrika üç vardiya halinde çalışıyor.
Bu durum, işsizliği yüzde 2,4 gibi rekor düşük bir seviyeye indirirken, özel sektör işverenlerini maaşları artırmaya zorladı ve bu da mal ve hizmet üretimini büyük fiyat artışlarına neden olmadan artırmayı neredeyse imkansız hale getirdi.
Merkez Bankası Başkanı Elvira Nabiullina, ekim ayı sonunda parlamentoda yaptığı konuşmada, kalıcı yüksek enflasyonun "Talebin ekonominin üretim kapasitesini önemli ölçüde aştığının" bir sinyali olduğunu belirtti.
Savunma harcamalarının artması, Rusya’nın emtia ihracatından elde ettiği gelirlerin azalması, ruble ile ödeme zorlukları ve ABD baskısı nedeniyle mal fiyatlarının artmasıyla birlikte, günlük ihtiyaç maddelerinin tedarik maliyetlerini artırdı.
Bu durum, ülkenin maliyetlerini sınırlama imkanının kalmadığı bir dönemde Rusya'yı giderek daha fazla ithalata bağımlı hale getirdi.
"FİYAT İKİ KATINA ÇIKTI"
Moskova’da üç yaşında bir kızı olan Maria, "Bir yıl önce kızım için aynı kışlık termal seti, bir beden küçük olanını aldım. Fiyat iki katına çıktı" dedi.
Ek savunma harcamaları, Rusya'daki vatandaşların savunma sektörüne yakınlıklarına bağlı olarak enflasyonun etkilerini farklı şekilde hissetmelerine yol açıyor.
Rusya devlet istatistik kurumu Rosstat'a göre, son yedi yılda IT, ağır sanayi ve inşaat sektörlerindeki maaşlar yüzde 170 oranında artarken, eğitim ve belediye hizmetlerinde maaşlar yüzde 10 ila 20 oranında arttı.
Nabiullina, Devlet Duması'nda yaptığı konuşmada, "Enflasyon, vatandaşların gelirlerinden doğrudan bir kesintidir. Maaşlar ve gelirler herkes için yükselmiyor ve ciddi bir eşitsizlik var" dedi.
Yüksek faiz oranları, Ekim ayında sermaye maliyetinin şirketinin yurtdışına silah satma kabiliyetini sınırlayan bir faktör olduğunu söyleyen Rus devlet savunma sanayi devi Rostec'in CEO'su Sergey Çemezov gibi güçlü sanayi patronlarının giderek daha yüksek sesle itirazlarına yol açtı.
Putin, geçen ayki ekonomik konuşmasında bu endişelere değinerek yetkililere kurumsal kredilendirmede “yapıcı büyümeyi” sürdürmeleri çağrısında bulundu.
Ancak Nabiullina, borçlanma maliyetlerinden veya kapasite sorunlarından ziyade, harcamalara bağlı iş gücü kıtlığını Rusya'nın hızla artan enflasyonunun nedeni olarak gösterdi.