Tüm dünyanın konuştuğu İngilizceyi dili sonradan öğrenen insanlar, neredeyse tüm dillerde aynı olan bazı kelimelerin neden İngilizcede farklı olduğunu sorguluyorlar. Örneğin ana dili İngilizce olan bir insana gidip ‘pineapple’ kelimesini söylediğinizde size bunun bir tropik meyve olduğunu sıkıntı duymadan açıklayacaktır.
Ancak ana dili İngilizce olan ve başka bir dil bilmeyen bir insana ‘ananas’ dediğinizde muhtemelen yüzü garip bir ifade alacak ve ne dediğinizi anlamayacaktır. Peki dünyanın neredeyse her yerinde ananas denilen bu meyve, İngilizcede neden ‘pineapple’ adını almış?
Soruyu yanıtlayacağız ancak önce gelin ananas meyvesinin diğer dillerdeki varyasyonlarına bakalım.
Arapça, Almanca, Fransızca, Felemenkçe, Yunanca, İbranice, Hintçe, İsveççe, Rusça, Türkçe ve hatta Latince ve Esperanto dillerinde bu meyvenin adı ‘ananas’ olarak bilinir, tabii alfabelerinden ve aksanlarından kaynaklanan yerel varyasyonları da vardır.
Ananas meyvesinin farklı telaffuz edildiği dillerden bazıları Japonca, İspanyolca ve İngilizcedir. Ancak Japoncayı bu listeye dahil etmeyebiliriz zira kendileri bu meyvenin adını direkt olarak İngilizceden kopyala yapıştır yapmışlar: パイナップル (‘painappuru’ olarak telaffuz ediliyor). Son olarak İspanyolcada bu meyve ‘piña’ olarak adlandırılır.
İngilizceye gelmeden önce bir İspanyolca kısmına göz atalım.
Avrupalılar bu meyveyle ilk olarak Güney Amerika kıtasında tanıştılar. Ananas meyvesi, 1493 yılında ilk defa Christopher Columbus tarafından, Amerika kıtasını keşfetmesinden 4 yıl önce, Karayipler’deki Guadeloupe adasına yaptığı bir gezi sırasında isimlendirildi.
Amerika’yı ilk görüşünde ‘Burası Hindistan’ diyen sevgili Columbus ağabeyimiz, bu meyveyi ilk görüşünde de benzer bir performans sergilemiş ve adına ‘Kızılderililerin çamı’ anlamına gelen ‘piña de Indes’ demiş. Sebebi ise bu meyvenin bir çam kozalağına benzemesiymiş. (Kabul edelim, o kadar da benzemiyor aslında…)
Bu sebeple bu meyveye İspanyolcada bu kelimenin kısaltılmış hali olarak ‘piña’ deniyor. Ancak hemen her Avrupa ülkesi, kendi dillerinde bu meyveye Güney Amerika’nın yerli halkı Tupí’nin verdiği isim olan ‘ananas’ adını vermiş. Ananas, yerliler arasında ‘mükemmel meyve’ anlamına geliyor.
Hadi İspanyollar Christopher Columbus’tan dolayı bu meyveye hala çam benzetmesi yapıyorlar, İngilizcede neden bu kelimeye hala ‘çam elması’, yani ‘pineapple’ diyorlar? Aslına bakarsanız durum burada biraz komikleşiyor.
‘Pineapple’ kelimesi, İngilizlerin ananas meyvesini görmesinden önce bile dilde mevcuttu.
Aslında ananas meyvesinin İngilizcedeki hikâyesi de İspanyolcayla biraz benzer, burada da bir çam kozalağı benzetmesi var. Garip bir şekilde 'pineapple' kelimesi, daha ananas meyvesiyle özdeşleşmeden önce İngilizcede var olan bir kelimeydi.
İlk olarak 1398'de kullanıldığı kaydedilen ‘pineapple’ kelimesi, İngilizlerin şimdilerde ‘pine cone’ dediği çam kozalağını tanımlıyordu. ‘Pineapple’, ilk olarak 1664 yılında ananas meyvesi için İngilizcede kullanılmaya başlandı. Komiktir ki ‘pine cone’ terimi, 1694 yılına kadar resmi olarak İngilizcede kullanılan bir kelime değildi. İnsanlar hem çam kozalağı hem de ananas için ‘pineapple’ kelimesini kullandığından dolayı ‘pine cone’ terimi türetildi.
İngilizler, bu kafa karışıklığını çam kozalağına ‘pineapple’, meyveye ise ‘ananas’ diyerek bu durumu çözebilirlerdi ancak inatla dilde yer alan bir kelimeyi yabancı bir dilden kelime ile değiştirmek istememişler. Bu sebeple de bu meyve günümüzde İngilizcede ‘pineapple’ olarak tanımlanıyor.
www.idrak34.com