Lojistik sektörünün vazgeçilmezleri arasında yer alan kamyonlar, oldukça ilginç ekipmanlarla karşımıza çıkabiliyorlar. Film sahnelerindeki kamyonları hatırlayın; sürücü, kornaya basmak için başının üst kısmında yer alan bir ipi gerdirir. Standart otomobillerde direksiyonda olan korna, bazı kamyonlarda baş üstünde de olabilir.
Peki neden böyle bir şey var? Neticede kamyonlar da binek araçlar da otomotiv mühendisleri tarafından üretilmekte. Ayrıca günümüz kamyonlarının konsollarına baktığımızda, binek otomobillerden pek de farklı bir şey göremiyoruz. Gelin hep birlikte, kamyoncular için vazgeçilmezler arasında yer alan baş üstü kornalarına yakından bakalım.
Aslında kamyonlarda sadece baş üstü kornaların bulunduğunu düşünmek doğru değildir.
Görselde, Scania R serisi bir kamyonun iç tasarımını görüyorsunuz. Tıpkı otomobillerde olduğu gibi kamyonlarda da standart kornalar bulunmaktadır. Bu kornalar, binek otomobildekiler gibi çalışır ve çıkarttıkları sesler de binek otomobil kornalarına benzerdir.
Madem kamyonlarda standart korna var, baş üstünde korna olmasının sebebi nedir?
Bunlar, "havalı korna" olarak geçmektedir. Üstelik bu havalı kornalar sadece kamyonlarda değil; tren, vapur ve gemi gibi ulaşım araçlarında da bulunmaktadır. Binek otomobillerde kullanılan kornalardan çok daha fazla ses çıkaran havalı kornalar, farklı melodilere de sahip olabilmektedir.
Havalı kornaların çalışma prensibi, binek arabalardakinden farklıdır.
Havalı kornalar; bugün hepimizin arabasında bulunan elektrikli kornalar gibi çalışmaz, yüksek hava basıncına ihtiyaç duymaktadır. Yüksek basınçlı hava bir "basınç odasında" hapsedilmiş halde durur. Bu basınç odasından havanın çıkmasını sağlayan bir valf bulunmaktadır. Valf serbest bırakıldığında, kornanın iç kısmında "diyafram" olarak isimlendirilen malzeme titreşir ve ses dalgaları oluşturur. Oluşan bu ses dalgası, havalı kornanın "boğaz"ından yükselerek geçer ve çevreye dağılır. Şu an hepinizin kulağına gelen "dari dari" şeklindeki ses de tam olarak budur.
Basınçlı hava nasıl temin ediliyor? Oksijen tüpü mü var?
Teknolojinin şimdiki kadar gelişmediği yıllarda, kamyonlardaki havalı korna sistemi, araçların havalı fren sistemlerine entegre ediliyordu. Sürücü, aracın yavaşlamasını da sağlayan basınçlı havayı havalı korna için de kullanabiliyordu.
Çekilen o ipler de tam olarak burada devreye giriyor.
Yüksek basınçlı hava bir valf yardımı ile diyaframa ulaşır, demiştik; buradan da ses açığa çıkar. İşte filmlerde sıklıkla gördüğümüz ip gerdirme işlemi de tam olarak bu valfin açılmasını sağlamaktadır.
Bundan yıllar önce otomobillerde de kamyonlarda da mekanik sistemler ağırlıktaydı. Her şey şimdi olduğu gibi dijital ve elektronik değildi. İşlevsel direksiyonlar da yoktu. İşte iple çalışan havalı kornalar, o dönemlerde özellikle de Amerika'da bir kültür haline geldi. O kültür, günümüze kadar ulaştı ve kamyon sürücüleri, araçlarına kullanmak yasak olsa da havalı korna taktırabiliyorlar.