İcatlarıyla hayatımızı kolaylaştıran adam olarak nitelendirilen Edison’un o kadar çok buluşu var ki saymakla bitmiyor. Ayrıca hayatı o kadar ilginç ki ünlenmesine sebep olan tek şey icatları değil. Edison ve Tesla arasındaki “gerilim” dolu savaş bu iki bilim bilim insanının tanınmasını da sağlıyor.
En üretken mucitlerden biri ve aynı zamanda patentlerin kralı diyebileceğimiz bir bilim insanı olan Edison’un hayatından tutun da Tesla ile savaşına kadar tüm hikayesinden yazımızda bahsettik.
Üretken bir hayat geçiren Edison’un hayatı Ohio’da başlıyor
Edison'un kim olduğunu açıklarken Ohio’da ailesinin son çocuğu olarak dünyaya gelmiş ve hayatını sürekli çalışarak geçirmiş bir çocuk olarak geçirdiğini bilmekte yarar var. Çocuk yaşlarda bile yerel gazetecilik, tam zamanlı telgraf operatörü gibi mesleklerde çalıştığı bilinenler arasında. Hatta öyle çalışkan olduğu söyleniyor ki bu meslekleri icra ederken aynı zamanda bilimsel ve teknik kitaplar okumaya devam etmesi bu duruma bir örnek. Bu kitaplar sayesinde bilimle tanıştığını söylemek de yalan olmaz.
Eğitim hayatı düşünüldüğünde ise algılamasının yavaş olduğu düşünüldüğü için kısa bir okul hayatının olduğu ve eğitimine evde devam ettiği biliniyor. Küçük yaşlarda bilime olan merakı kendisini fizik ve kimya kitaplarıyla buluşturduğu bilinen bir diğer gerçek. Hatta genç yaşında elektrik ve mekanik alanlarında deneyler yaptığını söylediğimizde eminim şaşırmazsınız.
Edison’un telgraf aleti üzerine çalıştığı bilinenler arasında ancak Edison’un çocukken geçirdiği bir hastalık sonucu kulaklarının daha az işittiği ve buna rağmen telgraflar üzerine çalışması mucitin sizi şaşırtacak bir diğer özelliği.
İlk buluşu ticari bir başarısızlığa yol açmasına rağmen yılmıyor
Yaptığı ilk buluşun patent aldığını ancak bu sürecin buluş satmayınca ticari bir başarısızlıkla sonuçlandığı biliniyor. Bu başarısızlık Edison’u yıldırmıyor ve telgraf konusunda bilgili olan Edison, telgrafla bağlantılı icatlar üretmeye devam ediyor
İlk başarılı icadı New York’a taşındıktan sonra üzerinde çalıştığı ve halka yönelik olacağını düşündüğü “Evrensel Stok Yazıcısı” olarak biliniyor. Evrensel stok yazıcısı “gerçek zamanlı” borsa verilerinin yatırımcılara iletilmesi amacıyla kullanılıyor.
Edison, başarılı icatlarından sonra çalışmalarına devam etmesi için büyük miktarda yatırımlar da alıyor. Hatta kurduğu ilk laboratuvarın bu yatırım sayesinde kurduğu bilinenler arasında. Bu tesisteki çalışmaları ise yine telgrafı geliştirmek üzerine. Öyle ki, çift yönlü telgraf ve elektrik sinyallerini harflere dönüştüren bir yazıcı icat etmesiyle birlikte bu alanda zirveye çıktığını söylemek mümkün hale geliyor.
Menlo Park ile Edison kariyerinde yükseliyor
Telgraf üzerine çalıştığı laboratuvarını sattıktan sonra Menlo Park’a gelerek burada çalışmalarını başlatıyor. Edison için dönüm noktası olarak sayılan Menlo Park, New Jersey’de bulunan ilk endüstriyel araştırma laboratuvarı olarak tarihe geçiyor. Amerika için önemli bir yenilik olan Menlo Park, AR-GE tesisi olarak bir ilk başlatıyor.
Edison’un patentini alacağı birçok icat bu merkezde yapılıyor. Bu laboratuvarda fonograf aletini icat ettiği biliniyor. Fonograf, ses kaydeden bir cihaz olarak biliniyor ve oldukça “ses” getiriyor. Hatta fonograf ile kaydedilen ilk mesaj “Mary’nin küçük bir kuzusu vardı.” mesajı.
Edison, Menlo Park’da telefon, elektrikli tren, elektrikli aydınlatma gibi birçok icadı geliştirmek için çalışmalar yapıyor ve büyük yatırımlar almaya devam ediyor. Bu icatları geliştirmek için o zamanlar asistanı olan William Joseph Hammer ismi özellikle önemli. Sebebi ise Hammer’ın elektrik ampulünün üretilmesindeki rolü büyük olması.
Ampul'ün keşfi ile birlikte elektrik endüstrisindeki çalışmaları devam ediyor
Elektrik ampulü icat etmesiyle başlayan serüven Swan’ın elektrik ampulü üretmesi ve iki bilim insanının güçlerini birleştirmesiyle Edison etkisi adı verilen bir deneyle devam etti. Edison etkisi “ısıtılan flamanın moleküler boşlukta elektron yayılması” olarak bilinmekte. Bu buluş ile birlikte 1883 yılında devrim yaratarak akkor ampul icat etmiş oldu.
1882 yılında Edison’un kurduğu ilk elektrik santrali devreye girdiğinde başarılarına başarı katıyordu. Öyle ki elektrik endüstrisindeki çalışmaları dahil olmak üzere 1903 patentli buluşu bulunuyor. Teknolojinin gelişip günümüzdeki halini almasını sağlaması açısından Edison önemli bir bilim insanıdır.
Edison’un ampulden düşük akım geçirerek uzun süre kullanılabilen ışık saçan bu icadı bulmasıyla birlikte elektrik jeneratörleri, santrallerden akım ileten teller, lamba ve priz gibi önemli buluşların oluşturduğu tam aydınlanma sistemi oluşturması elektrik endüstrisinde adından sıkça söz ettirmesine olanak sağlıyor.
Tesla ile Edison rekabetinin odağında “alternatif akım” bulunuyor
Tesla ve Edison arasındaki savaşı tüm bilim camiasının bildiği bir gerçek. Bu savaş Tesla’nın alternatif akım sistemini Edison’a açıklamasıyla ve Edison’un kendisine teoriyle fazla zaman harcadığını söylemesiyle başlıyor. Bilinenin üzerine Edison doğru akımın mucidi sayılmakta.
Alternatif akım teorisini yok sayan Edison, Tesla’ya bambaşka bir görev ve bu görevin sonucunda 50.000 dolar teklif ediyor. Ancak Tesla görevi bitirdiğinde Edison, böyle bir paranın ona verilmeyeceğinden bahsediyor. Aralarındaki savaşın fitilini ateşleyen bu olaydan sonra Edison’un Tesla’nın patentlerini satın alması rekabeti artırıyor.
Niagara Şelalesi’ndeki ilk hidroelektrik santrali, neon aydınlatma gibi önemli buluşlar Tesla’nın elinden çıkmış olsa da Edison’un karalama kampanyalarından etkilenerek başarılarını yeterince gösterememiş olması rekabetin ne kadar üst düzeyde olduğunun bir göstergesi. Teknolojinin geldiği noktaya baktığımızda iki mucidin de teknolojinin gelişiminde katkısının büyük olduğu tartışmasız bir gerçek.
Edison’un en çok bilinen icatlarından bazıları:
Elektrikli Oy Kaydedici/1868Elektrikli Kalem/1876Karbonlu Mikrofon/1877Akkor Flamalı Ampül/1878Geliştirilmiş Fonograf/1888Sinema Makinesi/1891Elektrikli Oy Kaydedici/1868
Elektrikli Kalem/1876
Karbonlu Mikrofon/1877
Akkor Flamalı Ampül/1878
Geliştirilmiş Fonograf/1888
Sinema Makinesi/1891
Edison Ford Elektrikli Otomobili/1914
Teknolojinin günümüzdeki gibi gelişmesinin öncülerinden biri olan Edison birçok buluş yaparak hayatımızı kolaylaştırmıştır. Sıra dışı ancak başarılarla geçmiş bir hayatı olan Edison’un birçok şirket kurduğu ve bu şirketleri yönettiği bilinenler arasında. İyi bir iş insanı olarak bilinen mucidin dünyaya kazandırdığı patentleri sayesinde bilime ışık tuttuğu görülüyor.
Diğer mucitlerin hikayelerini merak ediyorsanız aşağıdaki içerikleri de inceleyebilirsiniz: