Dünyanın çoğu yerinde faaliyet gösteren madencilik, her ülkenin belli bölgelerinde yapılıyor. Daha sonra bu biten işlemlerin sonunda bu maden alanları, kendi kaderine teslim ediliyor.
Sahi, bir zamanlar çalışmaların odağında olan, ancak daha sonradan terk edilen bu madenlere ne oluyor?
Terk edilen madenler, uzun vadede oldukça olumsuz etkiler doğuruyor.
Madenciliğin yarattığı çevresel tahribatlara baktığımızda hem doğrudan hem de dolaylı etki bıraktıklarını görebiliyoruz. Bu etkiler, madenin çıkarılma sürecinde ortaya çıkıyor. Çevreye salınan toksik kimyasallar, özellikle ağır metaller, su kaynaklarını kirleterek canlı yaşamını tehdit ediyor. Ayrıca yer altı ve açık ocak madenciliği, büyük miktarlarda su tüketimi gerektiriyor ve bu da su kaynakları üzerinde baskı yaratıyor.
Madencilik, atmosferi kirleterek küresel ısınmaya katkıda bulunan metan ve karbon monoksit gibi gazları serbest bırakıyor. Madencilik alanlarında toprak tahribatı, yer yüzeyinde çökme ve erozyon gibi ciddi sorunlara yol açıyor.
Madencilik faaliyeti, aslında geçici bir süreci kapsıyor.
Bir madenin, en değerli kaynakları çıkarıldıktan sonra bölgede faaliyet durduruluyor ve maden sahası terk ediliyor. Tabii terk edilen madenlerin çevresel etkileri ise uzun vadede hâlâ devam ediyor. Yer altı madenlerinde suyla dolan alanlar, yapay göletler oluştururken; yüzeydeki toprak ve kaya zamanla erozyona uğruyor ve çökme riski artıyor.
Bu madenlerde kimyasal kirlilik de bitti sanıyorsanız, yanılıyorsunuz. Çevredeki su kaynakları kirlenirken ortaya asidik sular çıkabiliyor. Bu da ekosistem için ne kadar büyük bir zarar siz tahmin edin. Kirlenmiş toprak, biyolojik olarak parçalanamayan kimyasallar içerdiğinden uzun zaman boyunca çevresel bir tehdit olmaya devam ediyor.
Bu bölgeler, yerel toplumlar için ekonomik anlamda büyük bir gelir kaynağı.
Ancak ne zaman ki maden faaliyeti bölgede sona eriyor, bu topluluklar da büyük bir geçim kaynağını kaybetmiş oluyor. Avrupa’daki eski kömür madenlerinin terk edilmesi, 20. yüzyılın sonlarına doğru büyük toplumsal bir dönüşüme sebep olmuş, işsizlik ve ekonomik çöküş gibi olumsuz sonuçlar da doğurmuştu.
Tabii tüm sosyal etkilerin olumsuz olduğunu düşünmememiz gerekiyor. Bazen olumlu etkileri de olan bu madenler, tarihi sit alanlarına dönüştürülerek bölge halkı için yeni bir gelir kaynağına dönüşüyor.
Bitki örtüsünün de geri dönüşümü, terk edilmiş madenler sayesinde!
Hep olumsuz etkileri olduğunu düşünsek de aslında bu maden bölgeleri, bitki örtüsünün geri dönüşümünü de sağlıyor. Zamanla bu alanlar, yaban hayatı için yaşam alanları hâline geliyor.
1977’de, ABD’de madenciliğin çevresel etkilerini azaltmaya yönelik Yüzey Madenciliği Kontrol ve Islah Yasası kabul edildi. Bu yasa, kömür madenlerinin çevreye zarar vermemesi için çeşitli önlemleri sağlarken maden sahalarının geri kazanımını da teşvik ediyor. Ancak bu yasa ve düzenlemelere rağmen madencilik sektörü, çoğu zaman yine yetersiz kalıyor.
Özellikle küçük ölçekli ve terk edilmiş alanlar, ekolojik felaketlere yol açıyor.
“Peki bu felaketlerin önlenmesi için neler yapılabilir?” diye düşünüyorsak, bunun için en önemli ve basit çözüm, bu maden atıklarının yeniden yönetilerek bölgelerin düzenli olarak izlenmesi ve çevreye zarar veren unsurların ortadan kaldırılması olacaktır. Ayrıca terk edilmiş madenlerin geri dönüşümü, bu alanların tekrar ekosistem dostu hâline getirilmesi için oldukça önemlidir.
Bunun için gerekli çalışmaların hükûmet nazarında takip edilmesi gerekir. Birçok ülkede aslında terk edilmiş madenlerle ilgili programlar oluşturuluyor. Bu projeler ve çalışmalar, daha da genişletilerek bölgeye verilen zararın minimuma indirilmesi gerekiyor. Aksi takdirde ekolojik felaketlerin önüne geçebilmek, mümkün değil.
Kaynaklar: 1, 2, 3, 4İlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: