Bunlar, hayatımızın bir parçası hâline gelmiş durumda. Ancak fark etmeden kendimize zarar veriyor olabilir miyiz?
Dijital detoks yaparak cihaz bağımlılığına karşı yeniden bir doğuş fırsatı sunmak mümkün. Peki bu süreci nasıl yönetebiliriz?
Beynimizi ele geçiren dopamin döngüsü
Temelinde beynimizin ödül mekanizmasıyla yakından ilişkili bir şey varsa o da cihaz bağımlılığı. Telefon bildirimleri, sosyal medyada bir gönderimizin beğenilmesi vs. beynimizin dopamin salgılamasını sağlıyor. Ancak sürekli bu ödül peşinde koşmak, beynimizi tüketme noktasına getiriyor ve bağımlılık yaratıyor.
Bağımlılık demişken gerçekten ne kadar bağımlı olduğumuzu rakamlarla açıklayalım. Ortalama olarak günde telefona 2617 kez dokunuyoruz. Bu rakam bile tek başına cihazların hayatımızı ne kadar kontrol ettiğini gösteriyor.
Dijital detoksun faydaları: Zihinsel özgürlük ve daha sağlıklı bir hayat
Cihazlarla geçirdiğimiz zamanı azaltmanın pek çok faydası var. Sadece mental sağlığımız iyileşmekle kalmıyor, uyku kalitemiz artıyor, sosyal ilişkilerimiz güçleniyor ve odaklanmamız artıyor.
Dijital detoks yapan kişilerin stres seviyelerinde yüzde 30’a varan düşüş gözlemlendiği de bir diğer gerçek. Yani telefondan uzak kaldığımızda sadece gözlerimiz değil ruhumuz da dinleniyor.
Başarılı bir dijital detoks için neler yapabiliriz?
Sınırları belirleyin: Cihazlarınızı ne kadar kullandığınız konusunda farkında olun ve ekran süresi uygulamalarını kullanın. Haftalık bir hedef belirleyerek telefon kullanımını kademeli olarak azaltabilirsiniz.
Bildirimleri susturun: Bildirimler, beynimizi sürekli alarma geçiren küçük tuzaklar. Önemli olmayan uygulamaların bildirimlerini kapatarak detoks sürecinizi kolaylaştırabilirsiniz.
Ekransız saatler yaratın: Günün belirli saatlerini tamamen cihazlardan uzak geçirin. Mesela sabah uyandıktan sonra ilk bir saat ve uyumadan önceki son bir saati telefona bakmadan geçirerek zihinsel rahatlama sağlayın.
Alternatif alışkanlıklar bulun: Cihaz kullanımını azaltmak istiyorsanız, yerine koyabileceğiniz aktiviteler gerçekleştirin. Kitap okumak, yemek yapmak veya pilates gibi hobiler edinebilirsiniz. Bu sayede dopamin ihtiyacınızı da başka bir aktivite ile karşılayabilirsiniz.
Sosyal destek alın: Dijital detoksu bir arkadaş grubunuzla beraber yaparak bunu hem eğlenceli hem de sürdürülebilir hâle getirebilirsiniz. Bunun yanı sıra yine sosyal çevrenizi kullanın ve beraber başka programlar yapın. Kısacası sosyalleşin ama dijital ortamda değil.
Cihazların esiri değil, hakimi olun.
Dijital detoksu bir trend olarak görmeyi bırakın ve sağlıklı bir yaşamın anahtarı hâline getirin. Cihazlar hayatımızın bir parçası olmaya devam edecek ki sayesinde birçok işimiz kolaylaşıyor ancak onların bizi yönetmesine izin vermek zorunda değiliz.
İlk adım zor gelebilir ancak unutmayın: Hayatınızın kontrolü sizin elinizde. Şimdi bir karar verin ve cihaz bağımlılığınıza elveda demek için ilk adımı atın.
Kaynaklar: The Conversation, Help Guide, Left LineBunları da inceleyebilirsiniz: