Tarım ve orman kanunları ile tarımla ilgili bazı düzenlemelerde köklü değişikliklere gidiliyor. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın hazırladığı “Tarım Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı” son aşamaya geldi. EKONOMİ gazetesinin ulaştığı taslağa göre, belirlenen ürün ve ürün gruplarında üretim yapılması, bakanlığın iznine tabi olacak. İzinsiz üretime devam edilmesi halinde, bu faaliyetten elde edilecek yıllık brüt hasılanın yüzde 1’inden 5’ine kadar idari para cezası uygulanacak.
ATIL TARIM ARAZİSİ KALMAYACAKTarım arazilerinin atıl kalmasının önüne geçilecek. Bazı ürünlerde, sözleşmeli üretim zorunlu hale gelecek. Mücbir sebepler hariç olmak üzere, sözleşme kapsamında üretilen ürünün alımından veya satımından vazgeçenler, sözleşmeye konu ürün miktarı için belirlenen bedelin yüzde 20-50’si arasında cezai yaptırımla karşı karşıya kalacak.
TASLAKTAKİ DEĞİŞİKLİKLER NE GETİRİYOR?
■ Tarım ve Orman Bakanlığı’nca belirlenen ürün ve ürün gruplarının üretimi için çiftçiler bakanlıktan izin almak zorunda; izin almayanlara idari para cezası uygulanacak.
■ Bakanlık tarafından belirlenen ürünlerin sözleşmeli olarak üretilmesi zorunlu hale geliyor.
■ Üst üste iki yıl ekilmeyen tarım arazileri, bakanlıkça kiraya verilerek üretim yapılması sağlanacak. Kiralamadan elde edilen gelirden, arazi sahiplerine de ödeme yapılacak.
■ Desteklemelerde, Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) yerine bakanlıkça belirlenen kayıt sistemleri esas alınacak.
■ Lif, tohum ve sap üretimi ile tıbbi amaçlı kenevir yetiştiriciliği, bakanlığın iznine tabi olacak, üretim kotasını Cumhurbaşkanı belirleyecek.
KENEVİR ÜRETİMİNE DÜZENLEME
“Tarım Kanununda ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Taslağı” ile kenevir üretimi ve kotası ile ilgili düzenlemeler yapılması da öngörülüyor. 12/6/1933 tarihli ve 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23. maddesinin birinci fıkrası şu şekilde değiştiriliyor: “Lif, tohum ve sap üretimi ile tıbbi amaçlı kenevir yetiştiriciliği, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın iznine tabidir. Lif, tohum ve sap üretimi amacıyla izinli kenevir yetiştiriciliği ile izinsiz kenevir yetiştiriciliğine yönelik yapılacak iş ve işlemler, Tarım ve Orman Bakanlığı'nca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenir.
Tıbbi amaçlı kenevir yetiştiriciliği ve/veya işlenmesi Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü tarafından yapılır veya yaptırılır. Gerektiğinde ülke arz ve talep durumunda göre Cumhurbaşkanınca belirlenen kota doğrultusunda, Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğü kontrolünde gerçek veya tüzel kişilere yaptırılabilir. Tıbbi amaçlı kenevir yetiştiriciliğinde, münhasıran esrar elde edilmesini engelleyecek her türlü tedbirin alınması, kenevirin hasadı, işlenmesi, ihzarı, ihracı veya satışına ilişkin usul ve esaslar, Sağlık Bakanlığı’nın görüşü alınmak suretiyle Tarım ve Orman Bakanlığı’nca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”
TIBBİ AMAÇLI KENEVİR ÜRETİMİ YAYGINLAŞACAK
Taslakta tıbbi kenevir üretimi ile ilgili değişikliğin gerekçesi özetle şöyle ifade ediliyor: “ Ülkemizde 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23’üncü maddesine dayanılarak lif, tohum, sap ve benzeri amaçlarla kenevir yetiştiriciliğine izni verilebilmektedir. Bununla birlikte, son yıllarda dünyada kenevir ve kenevirden elde edilen ürünler yaygınlaşmış ve birçok ülkede lif ve tohum amacı yanında tıbbi amaçlı kenevir üretimine yönelik çalışmalar başlatılmıştır.
Bu nedenle, Dünyada yaşanan gelişmeler çerçevesinde ilaç ve gıda takviyesi ile diğer endüstriyel alanlarda kenevir üretiminin ve ürün çeşitliliğinin artırılmasına; Ülkemizin üretim potansiyeli dikkate alındığında, çiftçimizin de bundan pay alabilmesi için izinli olarak tıbbi amaçlı kenevir üretimini gerçekleştirmek üzere Kanun değişikliğine ihtiyaç duyulmaktadır.”
İKİ YIL EKİLMEYEN ARAZİLERİ BAKANLIK BAŞKASINA KİRALAYACAK
Tarım Kanunu ve bazı kanunlarda değişiklik yapılmasını öngören torba yasada en önemli değişikliklerden birisi de 5403 Sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nda yapılacak değişiklik. Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu’nun 44. maddesinde öngörülen değişiklikle iki yıl üst üste ekilmeyen tarım arazilerinin Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından başkalarına kiraya verilmesini düzenliyor.
Kanun maddesine eklenen fıkralarla yapılması öngörülen düzenleme şöyle: “Bakanlık; Hazine’nin özel mülkiyetinde veya devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan tarım arazileri hariç olmak üzere, mülkiyeti kamu kurum ve kuruluşlarına, gerçek ve tüzel kişilere ait olup, hisselilik, mülkiyet ihtilafı, parçalılık, tarımsal faaliyete son verilmesi, göç veya başka bir sebeple üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerini tespit ederek, ekonomiye kazandırılması ve kamu yararına kullanılması için bu arazileri kira geliri arazi maliklerine ait olmak üzere ve arazinin vasfının değiştirilmemesi şartıyla sezonluk olarak rayiç bedelden aşağı olmamak üzere kiraya verir.
* KİRALAMADA ÖNCELİK AYNI YERDE İKAMET EDENLERDE OLACAK
Kiralama öncelikli olarak kiraya verilecek arazinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere ya da 5488 sayılı Tarım Kanunu’nun 3’üncü maddesinde belirtilen sivil toplum kuruluşlarına (Tarımsal alanda faaliyet gösteren kooperatif, birlik, dernek ve vakıflar ile gönüllü kuruluşları)ve meslek odalarına yapılır. Bakanlık kiralama işlemlerini genel hükümlere göre taşınmaz ticareti yetki belgesine sahip işletme ve sözleşmeli işletmelere de yaptırabilir. Bu maddeye göre kiralanan araziler ÇKS’ye kaydedilir ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılır.
Kiralanacak arazilerin rayiç kira bedelleri ve kiralayanların yetiştirebilecekleri ürün veya ürün grupları bakanlık il veya ilçe müdürlükleri tarafından mahallinde veya elektronik ortamda ilan edilir. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene kiralanır. Öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralanır.
Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde kira bedelleri araziye özgülenerek bir kamu bankası nezdinde açılacak vadeli hesaba yatırılarak nemalandırılır. Mülkiyeti ihtilaflı arazilerde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine dağıtılır.
Kiralanacak arazilerin; sınıfı, parsel büyüklüğü, verimliliği gibi hususlar dikkate alınarak tespit edilmesi, kiralama usul ve esasları, kira bedellerinin ve sürelerinin belirlenmesi ile kiralamaya ve kira gelirlerinin hak sahiplerine dağıtımı ile bu maddenin uygulanmasına ilişkin diğer hususlar Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle belirlenir.”
* KAMU YARARI GÖZETİLEREK BOŞ ARAZİ BIRAKILMAYACAK
Tarım ve Orman Bakanlığı, hazırlanan kanun taslağında ekilmeyen tarım arazilerinin kiralama yöntemiyle tarıma kazandırılmasının gerekçesini şöyle açıklıyor: “Diğer yandan yine ülkemizin gıda güvenliğinin temini ve üretim için müsait olan tüm tarım arazilerinin etkin bir şekilde üretim sürecine dahil edilerek üretim imkanlarının arttırılması maksadıyla atıl kalmış tarım arazilerinden faydalanılması bir zaruret olarak karşımıza çıkmıştır. Yapılması öngörülen kanuni düzenlemeyle tarımsal üretimin sürekliliği ve artan nüfus ve ihtiyaçlar karşısında üretim artışının temini ile atıl durumda bulunan arazilerin mülkiyet hakkının özüne dokunulmaksızın, kamu yararı gözetilerek milli ekonomiye ve üretime kazandırılması için hisselilik, parçalılık, mülkiyet ihtilafları, tarımsal faaliyetin sonlandırılması, göç ve diğer nedenlerden dolayı gerçek veya tüzel kişilerin mülkiyetinde olmakla birlikte değerlendirilemeyen atıl tarım arazileri üzerinde kiralama suretiyle tarımsal faaliyet yaptırılması ve bu arazilerin sahiplerine de kiralamadan elde edilen gelirin dağıtılması öngörülmektedir.”