İber Tunç Çağı'na ait parıltılı altın hazineler arasında, paslanmış bir çift nesne en değerlisi olabilir...
Araştırmacılar, donuk bir bilezik ve altınla süslenmiş paslanmış içi boş bir yarım kürenin, yerin altındaki metalden değil, gökten düşen meteorlardan elde edilen demirle dövüldüğünü keşfetti.
3 BİN YIL ÖNCESİNE AİT OLDUĞU DÜŞÜNÜLÜYOR
İspanya Ulusal Arkeoloji Müzesi'nin emekli koruma müdürü Salvador Rovira-Llorens'in öncülüğünde Ocak ayında yayınlanan bir makalede ortaya konan bu keşif, metal işleme teknolojisi ve tekniklerinin 3.000 yıl önce İberya'da sandığımızdan çok daha gelişmiş olduğunu gösteriyor.
Çoğunluğu altın 66 objeden oluşan Villena Hazinesi, 60 yıldan uzun bir süre önce 1963 yılında İspanya'nın Alicante kentinde keşfedildi ve o zamandan bu yana İber Yarımadası'nda ve tüm Avrupa'da Bronz Çağı kuyumculuğunun en önemli örneklerinden biri olarak kabul ediliyor.
İÇİ BOŞ BİR YARIM KÜRE VE MEŞALE
Ancak koleksiyonun yaşını belirlemek, iki nesne sayesinde biraz zor olmuştur: bir asa ya da kılıç kabzasının parçası olduğu düşünülen küçük, içi boş bir yarım küre; ve meşale benzeri tek bir bilezik. Her ikisi de arkeologların "demirli" olarak tanımladıkları bir görünüme sahip - yani demirden yapılmış gibi görünüyorlar.
İber Yarımadası'nda, eritilmiş karasal demirin bronzun yerini almaya başladığı Demir Çağı, M.Ö. 850'ye kadar başlamadı.
Sorun şu ki, altın malzemeler M.Ö. 1500 ile 1200 yılları arasına tarihlendirilmiştir. Bu yüzden demir görünümlü eserlerin Villena Hazinesi bağlamında nereye oturduğunu bulmak bir bilmeceye dönüşmüş durumda.
MADDELER GÖKTAŞI İLE DÜNYAYA TAŞINDI!
Göktaşlarından elde edilen demir, Dünya toprağından çıkarılan demirden çok daha yüksek nikel içeriğine sahip.
Bu nedenle araştırmacılar, iki eseri dikkatlice test etmek ve ne kadar nikel içerdiklerini belirlemek için koleksiyona ev sahipliği yapan Villena Belediye Arkeoloji Müzesi'nden izin aldılar.
Her iki eserden de dikkatlice örnekler aldılar ve bileşimlerini belirlemek için malzemeyi kütle spektrometrisine tabi tuttular. Eserin element yapısını değiştiren yüksek derecede korozyona rağmen, sonuçlar hem yarım kürenin hem de bileziğin meteoritik demirden yapıldığını güçlü bir şekilde göstermektedir.
Bu, iki eserin koleksiyonun geri kalanıyla nasıl uyumlu olduğu ikilemini düzgün bir şekilde çözmektedir: MÖ 1400 ila 1200 yıllarına tarihlenen aynı dönemde yapılmışlardır.
Araştırmacılar makalelerinde, "Eldeki veriler Villena Hazinesi'ndeki başlık ve bileziğin şu anda İber Yarımadası'nda meteoritik demire atfedilebilecek ilk iki parça olduğunu gösteriyor," diyor ve ekliyor:
"Bu da karasal demirin yaygın olarak üretilmeye başlamasından önceki Geç Bronz kronolojisiyle uyumlu." Objeler çok aşınmış olduğu için sonuçlar kesin değil.
Ancak ekip, bulguları sağlamlaştırmaya yardımcı olacak daha ayrıntılı bir veri seti elde etmek için nesnelere uygulanabilecek daha yeni, invazif olmayan teknikler olduğunu öne sürüyor.
Bulgular Trabajos de Prehistoria'da yayınlandı. Bu makalenin önceki bir versiyonu Şubat 2024'te yayınlandı.