Hayatımızın her anında bizimle olan stres, maalesef tüm vücudumuzu etkisi altına almakta. Beyin ise bu anlamda başı çeker durumda.
Gelin hafife aldığınız stresin beyni nasıl etkilediğine bakalım.
Stres; beynin boyutunu, yapısını ve işleyiş şeklini önemli ölçüde etkiler.
Stres, beyindeki ve böbreklerdeki iç salgı bezleri arasındaki bir dizi iletişim olan hipotalamus-hipofiz-adrenal aks ile başlar. Beyin stresli bir durum tespit ettiğinde HPA aksı, anında harekete geçer.
Devamında vücudu ani bir eyleme hazırlayan kortizol isimli bir hormon salgılar. Ancak uzun süren yüksek seviyelerdeki kortizol, beyni tabiri caizse mahvedebilir.
Şöyle ki kronik stres, beyindeki korku merkezi olarak bilinen amigdaladaki sinirsel bağlantı ve aktivite sayısını arttırır.
Kortizol seviyesi yükseldikçe beynin; öğrenme, anılar ve stres kontrolü ile bağlantılı yeri olan hipokampüsteki elektrik sinyalleri kötüleşir.
Ayrıca hipokampüs, HPA aksının aktivitesini de engeller.
Bu aktiviteler zayıfladığında ise stresi kontrol edebilme yeteneği zayıflamış olur. Dahası kortizol, beyin boyutunun ciddi anlamda küçülmesine sebep olabilir.
Bunun çoğu, nöronlar arasındaki sinaptik bağlantıların kaybolmasına ve beynin; konsantrasyon, yargılama, karar alma ve sosyal iletişim gibi davranışları yönetme güçlüğü çekmesine sebep olur.
Böylelikle hipokampüs, yeterli beyin hücresi üretemez. Sonuç olarak kronik stres öğrenmeyi ve hatırlamayı zorlaştırır. Depresyonu getirir ve nihayetinde Alzheimer hastalığı kaçınılmaz olur.
Kaynaklar: TED-Ed, Harvard Health Publishingİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: