Bu sıralar gözler her ne kadar Gazze’de olsa da Rusya-Ukrayna savaşı arka planda farklı ve belki de son derece kritik gelişmelere ev sahipliği yapıyor.
Hatırlanacağı üzere savaşın ilk günlerinde Rus Donanması, Ukrayna’ya karşı belki de askeri açıdan eleştirilebilecek kadar rahat bir şekilde unsurlarıyla boy gösteriyordu. Ancak Batı’dan gelen kimi füzeler ve diğer sistemlerle bu durum tersine dönmeye başladı. Karadeniz’deki sancak gemisini kaybeden Rusya, platformlarını önce Kerç Boğazı civarında tutmaya başladı.
Bu noktada Ukrayna denklemi doğrudan etkileyen bir kabiliyete daha kavuştu ve Starlink uydu bağlantısı üzerinden kesintisiz iletişim imkanına sahip insansız deniz araçları sahada boy göstermeye başladı. Kamikaze İDA’lar Rusya’yı oldukça zorlarken Moskova yönetimi bu kez gemilerini Gürcistan’daki Abhazya Limanı’na çekme kararı aldı.
Bu kararın alınmasında en önemli etkenlerden biri de hiç şüphesiz ülkede Starlink bağlantısının olmamasıydı. Ancak işler planlandığı gibi gitmedi ve Kasım 2023 itibarıyla Starlink’in Gürcistan’da da hizmete girdiği duyuruldu.
Peki, bu gelişme ne anlama geliyor, sahaya etkisi nasıl olacak? Daha da önemlisi Karadeniz’in çoğu kısmında Starlink’in kullanılabilir olması Türkiye başta olmak üzere bölge ülkeleri için nasıl okunmalı? Tüm bu soruların yanıtını Denizlik ve Savunma Sanayii Araştırmacısı Kozan Selçuk Erkan ile konuştuk.
“STARKLİNK DENİZCİLİK İÇİN DÖNÜM NOKTALARINDAN BİRİ”
Önce Starlink ile ilgili temel bir çerçeve çiziyor Erkan ve “Uydu iletişimi sağlayan alışıldık uydulardan farklı bir sistem. Tek ana büyük iletişim uydusu yerine çok adetli yapıdan bahsediyoruz. Starlink projesi bittiğinde 12 bin adet küçük uydu yörüngede olacak. Küçük uydulardan oluşan küme şeklinde farklı, kolay ve çok hızlı olarak tanımlamak mümkün” bilgisini paylaşıyor.
Uygun fiyat ve kolay kullanımı nedeniyle Starlink’in denizcilikte de öne çıktığını söylüyor Erkan. Ülkemizde bir firmanın BTK’ya başvurduğunu, yakın gelecekte Starlink’in Türkiye’de de kullanımının söz konusu olabileceğini belirtiyor.
“RUSLAR ELEKTRONİK HARP ILE İLETİŞİMİ KESEMEDİ”
Ukraynalıların Rusya savaşında hem karada hem de denizde Starlink’i aktif olarak kullandığına dikkati çekiyor Erkan... “Denizde adeta bir güdüm sistemi olarak kullanılmaya başlaması bir dönüm noktasıydı. Bu yolla Rus donanmasına ve Kerç Köprüsü’ne büyük hasar verebildiler” hatırlatmasında bulunup devam ediyor:
“Ruslar önce elektronik harp ile iletişimi kesmeyi denediler ancak başarılı olamadılar. Sonrasında Sivastapol Limanı’nın girişini adeta Haliç'e çekilen zincir misali fiziki olarak kapatarak engellemeye başladılar. Bu durum gemilerin Ukrayna savaşında Sivastopol limanı civarında bile etkisiz kalmalarına sebep oldu.
Ukrayna’nın bu başarısında en büyük pay uydudan canlı görüntü alarak sürekli kamikaze deniz araçlarını güdümleme imkanı bulması… Liman içinde özel olarak gemiyi hedef almak günümüzün son teknolojisi füzeleri için dahi çok zordur. Ancak Ukraynalılar bunu gece vakti kamikaze İDA’larla defalarca yapabildi.
Sonunda Rusya pek çok gemisini çok daha uzaktaki Novorossiysk Limanı’na çekti. Ukrayna’nın hatta çoğu batı ülkesinin elinde o mesafeye ulaşabilecek füze yokken uydu bağlantısı sayesinde Ukrayna bu limana da Kamikaze İDA’lar ile saldırı düzenleyip gemilere zarar vermeyi başardı. Şu anda Karadeniz’in açık deniz kısmı tamamen Starlink iletişim ağı içinde.”
RUSYA’NIN GÜRCİSTAN HAMLESİNE STARLİNK YANITI
Yukarıda da bahsettiğimiz üzere Rusya tüm bu gelişmeler üzerine Gürcistan kartını oynadı. Burada bir parantez açalım ve Abhazya Limanı’nın 2008’den bu yana Ruslar tarafından kontrol edildiğini hatırlatalım.
Kozan Selçuk Erkan, Rusya’nın Abhazya Limanını kullanmaya karar verdiğini ve hızla genişletme çalışmalarına başladığını anımsatıyor. “Genişleme çalışmaları başlayana kadar Gürcistan, Starlink kullanıcısı bir ülke değildi. Abhazya Limanı’nın seçilmesindeki en büyük etkenlerden biri de buydu” bilgisini de paylaşıyor.
Ancak bu adımdan kısa süre sonra Gürcistan’ın da hemen Starlink kullanıcısı olduğuna işaret ediyor Kozan ve “Haliyle bu liman da Starlink ile güdümlenebilen insansız deniz araçlarının menziline girdi” diyor.
KARADENİZ’DE STARLİNK TÜRKİYE İÇİN NE ANLAMA GELİYOR?
Gelinen noktada aslında Starlink bir uydu haberleşme aracı olmanın ötesinde son derece stratejik bir unsur olarak da öne çıkıyor. Peki, bu gerçeklik Türkiye için ne anlam ifade ediyor? Kozan Selçuk Erkan, bu sorumuzu şöyle yanıtlıyor:
“Denizlerde bu derece farklı amaçlara hizmet edebilecek bir iletişim sistemi ülkemiz için fırsatlar kadar tehditleri de beraberinde getiriyor. Ukrayna’da silah kontrolünün kaybolduğunu, bunun sonucunda da mühimmatların ve sistemlerin yanlış ellere geçtiğini görmeye başladık.
Karadeniz’de sabit platformlarla gaz çıkaran her ülke için tehdit içeren durumlar olabilir. Sabit platformlar hareketli gemilere göre daha kolay hedefler. Herhangi bir saldırı olması halinde muhtemel can kayıplarının yanında üretime de gelebilecek zararlar ülke ekonomisini ciddi bir sıkıntıya sokabilir.
Söz konusu tehditlerin, elektronik harp ile belki yakın mesafelerden savaş gemilerine yaklaşmasını engelleyebilirsiniz. Ancak sabit duran platformlar için sadece elektronik harp ile sinyal keserek durdurmak çözüm olmaz. Çünkü platformlar büyük yapılar. Ve tehdit unsur onu bir kez gördükten sonra iletişim kopsa da hedefine ulaşabilir.
Bu noktada açık deniz karakol gemileri ile devriye gezmek en net çözümlerden biri olabilir. İnşası bitmekte olan HİSAR sınıfı açık deniz karakol gemilerimiz elimizi oldukça rahatlatacak."