Bir süredir en çok sorulan soruların başında EYT geliyor. Uzun bir süredir kamuoyunda dile getirilen taleplerde nihayet sona yaklaşıldı.
Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Vedat Bilgin'in çalışmalarıyla belli bir noktaya gelindi.
Aralık ayı içerisinde Kanun teklifinin TBMM 'ne sunulması bekleniyor.
2023 yılı Ocak ayı itibariyle yasalaşması durumunda ise 1,5 milyon EYT'liden önemli bir kısmının Şubat ayı itibariyle emekli olması mümkün olabilecek.
1-Kimler EYT'li?
Emeklilik için yaş hariç diğer tüm şartları sağlayanlar ilk sigortalılık başlangıcı 8 Eylül 1999 ve öncesi olup kadın sigortalılarda 20 yıl, erkek sigortalılarda 25 yıl sigortalılık süresi ile 5000 prim günü şartını sağlayanlar EYT kapsamında yapılacak düzenlemeden faydalanabilecek.
2-EYT Düzenlemesinde Şartlar Ne Olacak?
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanımız Sayın Vedat Bilgin'in açıklamalarına göre, emeklilik için 8 Eylül 1999 öncesindeki emeklilik şartlarının aranacağı, bu çerçevede 5000 prim gün sayısı ile kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresini yerine getirmiş olanların yaş şartı aranmadan emekli olabileceği görülmektedir.
3-Staj Sigortası Başlangıç Olur Mu?
EYT'de çözümün yaklaşmasıyla birlikte birçok kişinin staj sigortasının dikkate alınıp alınmayacağı merak ediliyor.
Aday çırak, çırak veya stajyer sigortalılıklarında sadece kısa vadeli sigorta kolları primi ödenmekte, uzun vadeli sigorta kolları primi ise ödenmemektir.
Dolayısıyla, staj sigortasında geçen sürelerde uzun vadeli sigorta kolları primi ödenmediğinden, staj sigorta başlangıçları emeklilik şartlarının belirlenmesinde kabul edilmemekte, ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına prim ödenen çalışmanın başlangıcı sigorta başlangıcı kabul edilmektedir.
Sonuç olarak, 8 Eylül 1999 ve öncesi staj sigortası başlangıcı bulunan, ancak adına uzun vadeli sigorta kollarına ilk defa 8 Eylül 1999 tarihinden sonra prim ödenen sigortalılar çıkacak düzenlemeden yararlanamayacaktır.
4-Askerlik Borçlanması Başlangıcı Öne Çeker Mi?
Askerlik borçlanmaları askerlik hizmeti ilk sigorta başlangıcından önce ise sigorta başlangıcını askerlik süresi kadar geri çekmektedir. Yani önce askere gidilip, sonra sigortalı olunması durumunda sigorta başlangıcı askerlik süresi kadar geriye gitmektedir.
Örneğin 1995 yılında 540 gün askerlik yapmış bir sigortalının sigorta başlangıcı, 1 Aralık 1999 döneminde ise, sigortalı askerlik borçlanması yapıp prim borcunu ödediğinde, sigorta başlangıcı 1 Aralık 1999 tarihinden 540 gün geriye gidilerek bulunmaktadır.
Ancak sigortalının askerlik hizmeti ilk sigorta başlangıcından daha sonra ise bu defa sigorta başlangıcı öne çekilememektedir.
5-Eksik Günler Ödenebilir Mi?
En çok merak edilen konulardan birisi de, gün boşluğu olup 5000 prim günü dolmayanların gün sayılarını tamamlayıp tamamlayamayacakları yönündedir.
Sigortalılar ancak 5510 sayılı Kanunda yer alan sürelerin bulunması halinde hizmet borçlanmasında bulunabilmektedir. Bu haller ise aşağıdaki gibidir.
Sigortalıların;
● Ücretsiz doğum ya da analık izni süreleri, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla,
● Er veya erbaş olarak silâh altında veya yedek subay, yedek astsubay okulunda geçen süreleri,
● Eski Emekli Sandığı kapsamında olanların, personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri,
● Sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri,
● Sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj süreleri,
● Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınanlardan bu suçtan dolayı beraat edenlerin tutuklulukta veya gözaltında geçen süreleri,
● Grev ve lokavtta geçen süreleri
● Hekimlerin fahrî asistanlıkta geçen süreleri,
● Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa edenlerin, istifa ettikleri tarih ile seçimin yapıldığı tarihi takip eden aybaşına kadar açıkta geçirdikleri süreleri,
● 1 Ekim 2008 tarihinden sonra olmak üzere 4857 sayılı Kanuna göre kısmi süreli iş sözleşmesi ile çalışan sigortalıların, kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik süreleri,
● Sigortalı olmaksızın, 8/4/1929 tarihli ve 1416 sayılı Ecnebi Memleketlere Gönderilecek Talebe Hakkında Kanuna göre yurt dışına gönderilen ve öğrenimini başarıyla tamamlayarak yurda dönenlerden yükümlü bulunduğu mecburi hizmet süresini tamamlamış olanların, yurt dışında resmî öğrenci olarak geçirmiş oldukları öğrenim sürelerinin 18 yaşının tamamlanmasından sonraki döneme ait olan kısmı,
Borçlanılabilmektedir.
Aynı zamanda sigortalılar yaşlılık toptan ödemesi ve yaşlılık toptan ödemesinin ihyası ile de prim günü kazanabilmektedir.
Yasal olarak kanunda belirtilen borçlanmalar haricindeki geçmiş yıllardaki gün boşluklarının ödenmesi ve prim gününün arttırılması mümkün değildir.