Çalışanlarına hisse veren şirketler, bu yöntemle hem büyük yetenekleri kadrolarına katıyorlar hem de kendileri büyüdükçe çalışan memnuniyetinin de üst seviyede kalmasını garanti altına alıyorlar. Bu konuda kendisini garantiye almak için pek de alışılagelmiş olmayan yöntemler izleyen şirketlerin olduğunu biliyoruz.
Fakat SpaceX’i bu şirketler arasında görmeyi beklemiyorduk. TechCrunch’ın incelediği, sızdırılan belgelere göre SpaceX, çalışanlarıyla imzaladığı anlaşmalarda kulağa oldukça garip gelen şartlar sunuyor. Bunların arasında, çalışanlara verilen hisselerin satılmasını önlemek bile var.
Özel bir şirket olduğundan karar yetkisi yine SpaceX’te.
Söz konusu şartların birinde SpaceX, bir çalışan herhangi bir sebeple işten ayrıldığında, sonraki 6 aylık süreçte çalışanların kazandığı hisseleri satın alma hakkına sahip olduğunu söylüyor. Ayrıca eğer SpaceX, eski veya güncel olarak devam eden çalışanın şirkete karşı aldatıcı hareketlerde bulunduğuna karar verirse veya bu çalışanlar şirket politikalarını ihlal ederlerse, hisse satmalarını engelleme hakkı olduğunu da belirtiyor.
Bu noktada çalışan illa hissesini satmak istiyorsa, SpaceX’in halka arz olmasını beklemek zorunda. Zira SpaceX özel bir şirket olduğundan şirket izni olmadan hisse satılamıyor. Tabii şirketin henüz böyle bir planı yok. Fakat çalışanlar, ellerindeki hisselerin vergisini ödemek zorunda. Eski bir SpaceX çalışanı, güncel olarak çok sayıda çalışanın, sözleşme imzaladıkları sırada “aldatıcı hareket” kısmından haberdar olmadığını söylüyor.
İşin en garip kısmı, SpaceX, spesifik sebeplerle kovulan çalışanların hisselerini, hisse başı 0 dolar olacak şekilde alma hakkı olduğunu belirtmiş. Evet, sıfır dolar (meraklıları için yaklaşık 0 TL).
Belgeler arasında risk faktörlerine de rastlandı. Şirketin kurucusu Elon Musk, risk olarak değerlendirilmiş.
Dosyalar arasında şirketin bulunduğu yerin sismik aktivitesi gibi risklerden bahsedilmiş. Bunun haricinde Elon Musk ve diğer şirketlerin büyük oranda medya dikkati çekmesinin şirket üzerinde iyi veya kötü etkiye sahip olacağı belirtilmiş.
SpaceX, çalışanların yılda iki kere hisse satmasını mümkün kılan etkinlik gerçekleştiriyor. Bu sayede çalışanlar da ellerindekini nakite çevirebiliyor.
Özel şirketlerde çalışanların şirket izni olmadan hisse satamıyor olması yeni bir şey değil. Fakat burada dikkat çeken nokta, SpaceX’in bunun yanında sunduğu diğer şartlar olsa gerek. Ayrıca TechCrunch’ın spot ışığını sürekli Elon Musk’ın üzerine tuttuğu ve ünlü milyarderi hedef aldığı iddia ediliyor. Siz ne düşünüyorsunuz?