Uzun yıllardır en güvenilir markalardan biri olan Sony, bir televizyon ile devrimini başlatarak daha sonra piyasada bilgisayar ve teknolojik aletlerle devamlılığını sürdürmüştü. Hatta VAIO markasını ortaya çıkardığı dönemlerde oldukça hitti.
Şirketin kökenleri, II. Dünya Savaşı'nın sona ermesinden sonra, Akio Morita ve Masaru Ibuka'nın bir radyo tamircisi olarak işe başladığı Tokyo Tsushin Kogyo Corporation (TTC) adlı küçük bir şirkete dayanıyor. Gelin, hikâyeyi en başa saralım.
Morita ve Ibuka, Tokyo Üniversitesinde mühendislik öğrencileriyken tanıştılar ve elektronik alanındaki ilgileriyle yakın arkadaş oldular.
II. Dünya Savaşı sonrasında bu iki girişimci, elektronik alanında iş yapma fikriyle TTC'yi kurdu. İlk girişimleri, elektrikli pirinç kaplarıydı ancak bu ürün beklenen başarıyı elde edemedi. Şirketin kaderi de 1950'lerin başında değişmeye başladı. Sony, taşınabilir transistor radyoları geliştirmeye odaklandı. Bu radyolar, o dönemde oldukça büyük bir başarıydı; hem Japonya'da hem de uluslararası arenada Sony'nin adını duyuran yegâne unsur oldu.
1960'ların ortalarında Sony, Trinitron teknolojisi ile renkli televizyonlar üretmeye başladı. Bu teknoloji, televizyon kalitesini büyük ölçüde artırdı ve Sony'yi dünya çapında bir televizyon üreticisi haline getirdi.
Bununla birlikte, marka yalnızca radyo ve televizyonla kendini sınırlamadı.
Şirket, bir dönemlerin göz bebeği Walkman müzik çalarları, Betamax ve daha sonra VHS formatlarında video kaydedicileri, PlayStation oyun konsollarını ve bunlar gibi daha birçok ürünü piyasaya sürerek elektronik endüstrisinde önemli bir atılım gösterdi.
Sony, kuruluşundan bu yana elektronik, eğlence ve medya sektörlerinde büyüdü ve potansiyelinin sınırlarını aşarak birçok farklı ürüne imza attı. Bugün Sony; televizyonlar, ses ekipmanları, oyun konsolları, kameralar, film stüdyoları ve daha pek çok alanda faaliyet göstermektedir. Şirketin başarısı, teknolojiye olan bağlılığı, kaliteye verdiği önem ve yenilikçi ürünleriyle ilişkilendiriliyor.
Gelelim hikâyemizin kahramanı VAIO'ya.
Sony, hepimizin pek yakından tanıdığı, kiminin ilk dizüstü bilgisayarlarından olan VAIO bilgisayarlarının üretimine 1996'da başladı. VAIO markası, özellikle tasarım ve performans odaklı olarak bilgisayarlar üreten bir alt marka olarak tanındı. Sony'nin VAIO dizüstü bilgisayarları, dönemine göre ince ve şık tasarımlarıyla dikkat çekti; birçok kullanıcı için tercih edilen bir seçenek haline geldi.
Sony'nin ilk VAIO PCV-90 modeli, kullanıcıların yerleşik medya özelliklerine kolayca erişmelerine izin veren bir üç boyutlu masaüstü deneyimi sunuyordu. 1997 yılında Sony, 12,1 inç TFT ekranlı VAIO PCG-707 dizüstü bilgisayarını piyasaya sürdü; bu bilgisayar, FIEE 1394 bağlantı noktası (FireWire) ve bir yerleştirme istasyonu gibi özelliklerle dikkat çekiyordu.
İlk notebook'lardan birini de Sony öne sürdü.
Şirket, 1998 yılında 8.9 inçlik bir 480p ekranı olan ilk ultra taşınabilir dizüstü bilgisayarı olan PCG-C1'i piyasaya sürdü. Bu bilgisayar sadece 1.1 kilogram ağırlığındaydı ve içinde yerleşik bir web kamerası, FireWire bağlantısı, modem ve CD-R sürücüsü gibi özelliklere sahipti. Şimdilerde kg bazında bir ağırlığı bile bulunmayan hafif bilgisayarlarımızdan bu yazıyı okumak ne kadar garip geliyor değil mi?
Ancak 2010'ların ortalarına gelindiğinde, VAIO zorlu bir dönemden geçiyordu.
Dizüstü bilgisayar pazarı, büyük rekabete sahipti. Sony'nin VAIO'su, rakip üreticilerin benzer ürünlerine karşı rekabet etmek zorundaydı ve bu da fiyatları düşürmek zorunda kaldığı anlamına geliyordu. Zamanla VAIO da daha ince, kompakt ve güçlü dizüstü bilgisayarlar üretmeye başladı.
Fakat bunlarla önemli bir pazar payı kazanamadı, özellikle Asya pazarında giderek daha fazla pazar payını kaybetti. Yerel üreticiler daha rekabetçi fiyatlarla benzer özelliklere sahip bilgisayarlar sunuyorlardı. VAIO ise oldukça pahalı geliyordu.
2014 yılında Steve Jobs’ın macOS ile VAIO’yu piyasaya sürmeyi düşündüğü haberleri yayıldı.
Sony için bir istisna yapmaya ve macOS kullanımına izin verilmeye hazırlardı. Fakat görüşmeler olumlu sonuçlanmadı. Ve bu yıldan itibaren de VAIO için aydınlık dönemler yavaşça etkisini yitirdi. marka giderek yalpalamaya başladı.
Şubat 2014'te, Sony, kişisel bilgisayar işini Japon yatırım fonu JIP'ye 40-50 milyar yen arasında bir fiyatla sattı. Sony, bu işin %5 hissesini elinde tuttu. JIP, VAIO markası altında bilgisayarlar üretmeyi Japonya pazarında planlıyordu. VAIO'nun satışı, Mobil Ürünler ve İletişim bölümünün sürekli olarak işletme zararlarına neden olmasından kaynaklanıyordu. Bu bölümün zararı sonucunda 21,3 milyar yen, bugünkü kur ile 3.911.214.630,00 TL olarak kaydedildi.
Son yıllarda VAIO cihazları, hibrit özelliklere sahip olacak şekilde evrildi ancak alıcılar bu tür ürünlere pek ilgi göstermedi.
VGN-Z598U model bilgisayar. .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
Her yerde VAIO ile ilgili yapılan açıklamada tek ortak şikâyet noktası fahiş fiyatlardı. 2008 yılından itibaren VAIO cihazlarının fiyatlarının yüksek olduğuna dikkat çekildi ve "böyle bir performans için aşırı yüksek fiyat" cümleleriyle bu konuya eleştiriler yağdı.
Mesela, 2008 yılında Sony VAIO VGN-Z598U modeli, etkileyici özelliklerinin yanı sıra dönemine göre eski bir arabayla yarışır bir fiyat etiketine sahipti. 2009'da VAIO X modeli, yüksek özelliklere sahip olmasına rağmen 1.300 dolar gibi yüksek bir fiyatla satılıyordu. Ayrıca daha uygun fiyatlı olan Vaio W netbook modelinin 500 dolarlık fiyatı bile pahalı bulunuyordu.
2010 ve 2011 yıllarında da eleştiriler değişmedi, yüksek fiyatlar da düşmedi.
VPCY218FX model bilgisayar. .via-text { background-color: rgb(0,0,0); /* Fallback color */ background-color: rgba(0,0,0, 0.4); /* Black w/opacity/see-through */ color: white; font-weight: 300; font-size: 0.75em; position: absolute; bottom: 0%; right: 0; z-index: 2; padding: 5px !important; text-align: left; }
2010’da Sony VAIO VPCY218FX modeli hafif, kompakt ve şık olsa da sunulan performansa kıyasla pahalı olarak değerlendiriliyordu. Benzer şekilde, 2011'de VAIO Y modeli, uygun bir denge sunsa da özellik seti ve performansına göre daha düşük bir fiyat bekleniyordu.
Bu nedenlerle VAIO'nun yüksek fiyatlı ürünleri, markanın rekabetçi bir şekilde ayakta durmasını zorlaştırdı ve sonuçta Sony'nin bu pazardan çekilmesine yol açtı.
Tam bu dönemde Apple, tüm dizüstü bilgisayar pazarının ciddi bir kısmını ele geçirmişti. Windows cihazlar o dönem için ortalama 500 dolar maliyete sahipken Sony’nin fazla bulunan fiyatı, kendine sıktığı bir kurşun oldu. Böylece 2014’te Sony, VAIO dizüstü bilgisayar işini kapatma kararı aldı. Sessiz sedasız ortalıktan kayboldu.
Kaynaklar: Sony, Crast, The National News, Geek Spin