“Bir dalga en fazla ne kadar yüksek olabilir ki?” dediğinizi duyar gibiyiz. Emin olun tahmin ettiğinizden çok daha fazla büyük.
Gelin, şimdiye dek kaydedilmiş en yüksek dalganın kaç metre olduğuna ve ayrıntılarına bakalım.
Deniz ve okyanuslardaki dalgaların başlıca kaynağı rüzgârlardır.
Dalgalar, enerjilerini azaltacak veya yok edecek herhangi bir engelle karşılaşmadığı takdirde bütün bir okyanus havzasını arşınlama potansiyeline sahiptir. Ayrıca dalgalar, okyanus boyunca suyu değil enerjiyi iletilir.
Öte yandan denizlerde ve okyanuslarda oluşan büyük dalgalar için kullandığımız tsunami sözcüğü, Japonca'da liman dalgası anlamına gelir.
Okyanus ve deniz diplerinde oluşan depremler, volkan patlamaları ve bunlara bağlı zemin kaymaları gibi tektonik olaylar sonucu, tsunamilerin hızı saatte 900 kilometreyi aşabilir.
Küçük bir karşılaştırma yapmak gerekirse tsunamilerin hızı, jet uçağı ile eşittir.
Tsunami dalgaları, denizlerin derin kısımlarında çok fazla hissedilmez fakat sığ sulara ulaştığında bu dalgaların yıkıcı etkileri olabilir. Tsunamilerin yaklaşık %80’i, Pasifik Okyanusu’nda oluşur.
Bunun nedeni ise dünyada gerçekleşen depremlerin %90’ından fazlasının, Pasifik Ateş Çemberi ismi verilen ve aktif tektonik bölgelerin oluşturduğu bir kuşakta gerçekleşmesidir.
Dünya tarihinin en büyük tsunamisi, 1968’de Alaska’nın Lituya Körfezi’nde gerçekleşmiştir.
Bu mega tsunami, Alaska’da bulunan Fairweather fayının sismik hareketi sonucu oluşan 7,7 büyüklüğündeki bir depremle tetiklenmiştir. Hacmi 40 milyon metre küpü bulan, 90 milyon ton ağırlığındaki kaya ve buzun Lituya Körfezi’ne düşmesi, 524 metre yüksekliğe ulaşan su dalgasına sebep olmuştur.
Bu yükseklik, New York’taki Empire State Binası’ndan yaklaşık 144 metre daha yüksektir. Bu mega tsunami, ağaçların neredeyse tamamını kökünden sökmüş ve nüfusun yoğun olduğu bölgede gerçekleştiği için 5 kişinin ölümüne neden olmuştur.
Kaynaklar: how stuff works, Ocean Serviceİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: