Alışveriş etkinliklerinin kasım ayının sonlarına denk gelmesi bir tesadüf değil. Çoğu yabancı ülkede aralık ayı civarı tatil sezonu olarak adlandırılıyor. Böyle olunca da yılbaşı alışverişlerinin çoğu kasım sonu gibi yapılıyor.
İşte Siber Pazartesi de tam olarak bu sebeple Kara Cuma ile çok yakın zamanlarda gerçekleşiyor. Ancak oluşum süreci ve tarihçesi Kara Cuma ile karşılaştırılacak bir düzeyde değil. Dilerseniz anlatmaya başlayalım.
Siber Pazartesi (Cyber Monday) indirimleri ne zaman?
Yukarıda bahsettiğimiz gibi Siber Pazartesi, Kara Cuma'nın hemen ertesindeki pazartesi günü gerçekleşiyor. Bu yüzden, Siber Pazartesi 2023 yılında 27 Kasım Pazartesi günü gerçekleşiyor. Ancak indirim tarihleri Kara Cuma'da olduğu gibi esneyebiliyor.
Siber Pazartesi (Cyber Monday) gününün ilginç ortaya çıkış hikâyesi:
Siber Pazartesi, ilk olarak 2005 yılında düzenlendi. Etkinliği başlatan ve ismini veren kuruluş Shop.org oldu. O zamanlar yurt dışında bile herkesin evinde hızlı, alışveriş yapmaya müsait internet bağlantısı yoktu.
Bu zamanlarda, internet siteleri üzerinden yapılan alışverişler arttı. Özellikle de pazartesi günlerinde bir artış gözlemleniyordu. Büyük mağazalar, yalnızca internet üzerinden geçerli indirimler yapmaya başladı. Bu hareketin asıl amaçlarından birisi de Cyber Monday’in Black Friday ile yarışabilmesiydi.
Peki amaç Kara Cuma ile yarışmaksa, neden Siber Cumartesi değil de Siber Pazartesi adı verildi? Çünkü yapılan araştırmalar sonucunda, görüldü ki insanlar internet üzerinden yaptıkları alışverişleri en çok pazartesi günleri yapıyorlar.
Hatırlıyorsanız biraz önce herkesin evinde hızlı internet bağlantısı olmadığını söylemiştik. İşte insanların alışverişlerini pazartesi günü yapmalarının sebebi de bu. İnsanlar, internet üzerinden yapacakları alışverişleri hızlı bilgisayarlar ve hızlı bir internetle yapmayı tercih ediyorlardı.
İşte bu sebeple internet mağazaları için pazartesi en parlak gün olmaya başladı. Onlar da bu durumdan en yüksek seviyede faydalanmanın akıllıca bir yolunu buldular. İşte bu yolun ismi Siber Pazartesi.
Siber Pazartesi ve Kara Cuma’nın farkı:
Bu iki etkinlik arasındaki en büyük fark; Kara Cuma’nın perakende, Siber Pazartesi'nin ise internet üzerinden satış mantığını benimseyerek ortaya çıkmış olması. Yani Siber Pazartesi’nin başladığı yıllarda, insanlar cuma günleri mağazalara, pazartesi günleriyse bilgisayarının başına gidiyordu.
Şimdiyse, Kara Cuma günü de en az Siber Pazartesi kadar internet üzerinden satış yapılıyor. Her ne kadar çoğu mağazanın kapılarında binlerce insan beklemeye devam ediyor olsa da Kara Cuma internet mağazacılığının en büyük paydaşlarından biri hâline gelmiş durumda.
Hangi günün indirimleri daha iyi?
Kara Cuma, indirim oranları göz önünde bulundurulduğu zaman Siber Pazartesi’den daha yüksek oranlar sunuyor. Çünkü mağazalar insanları kapıdan içeri sokmak pahasına bazı ürünlerden zarar etmeyi bile göze alıyorlar. Tamamıyla bir satış stratejisi.
Öbür tarafta, Siber Pazartesi günü insanların indirimlerden faydalanmak için sıralarda beklemek veya insanlarla kavga etmek zorunda kalmaması, oranlarda bir yükselmeye sebep oluyor. Çünkü birkaç tuşa basmak ve mağazaya gerçekten gitmek arasındaki farkı, satıcılar da çok iyi biliyor.
Siber Pazartesi’nin geçmişten günümüze bilançosu:
Siber Pazartesi, insanların her sene daha fazla ilgi gösterdiği bir etkinlik hâline geldi. Hatta internet alışveriş istatistiklerini takip eden Adobe Digital Insights’a göre, 2009 yılında elde edilen kazanç 2018 yılında 8 katından fazlasına ulaştı.
Bu bağlamda verileri sene sene incelediğimizde, 2009 yılında 887 milyon dolar harcama yapıldığı görülüyor. 2010 yılında ise ilk defa 1 milyar dolar barajını aşarak 1 milyar 38 milyon dolarlık bir kazanç elde edildi.
Sayılar 2011 yılında da artmaya devam ederek 1,3 milyar dolara kadar çıktı. 2012 yılında elde edilen 1,5 milyar doların yüzde 12,9’unu mobil cihazlar üzerinden yapılan alışverişler oluşturuyordu.
2013 yılında Siber Pazartesi için yapılan harcamalar yüzde 20 oranında artarak 2,29 milyar dolara ulaşırken, Kara Cuma kapsamında yapılan alışverişlerde düşüş gözlemlendi. 2014 yılında ise büyük bir artış olmadı ve alışverişlerin toplamı 2,5 milyar dolarda kaldı.
2015 yılına mobil cihazlarda yapılan indirimler damga vurdu. Bu sayede yapılan harcama toplamı 3,04 milyar doları buldu. Sonrasında takip eden senelerde 2016’da 5,6, 2017 yılında ise 6,59 milyar dolar harcama yapıldı.
2018 yılı ise o ana kadar yapılan en çok harcama rekorunu bir kere daha kırdı. 2018 yılı bilançosu 7,9 milyar dolardı. Hatta bu 7,9 milyar doların 2,2 milyar doları sadece akıllı telefon satışlarından elde edildi.
Mobil teknolojinin ve sosyal medyanın Siber Pazartesi’ye etkisi:
Sosyal medyanın kullanım oranı her geçen sene artıyor. Kullanıcıların üçte biri sevdikleri mağazaların Instagram sayfalarına giderek Siber Pazartesi kampanyalarını incelediklerini söylüyor. Bu oranın iki katı kadar kullanıcı da ürünleri satın almadan önce yorumlara baktıklarını söylüyor.
Mağazalar da tüketicilerin sosyal medya kullanım alışkanlıklarını baz alarak ürün ve kampanya tanıtımlarını sosyal medyada yapmaya başladı. Bu mağazaların yarısından fazlası internet sitelerini mobil kullanım için optimize ediyor.
Bir satıcıların yüzde 20’lik kesim ise internet sitelerini tablet kullanımı için de optimize ediyor. Birçoğu da reklam panolarında ve dergilerde ürünün satış sayfasına yönlendiren karekodlar kullanıyor.
İnternet mağazacılığının perakende satışa etkisi:
İnternet üzerinden satışların yakaladığı başarı, mağazacılığın sonu olabilir. Bu konuda J. C. Penney isimli ABD şirketinin CEO’su Mike Ullman şunları söylüyor: Önümüzdeki 5 sene içerisinde ABD’de bulunan 1.200 alışveriş merkezinin yalnızca yüzde 25’i ayakta kalacak. Bunlar da içerisinde Apple ve Tesla mağazaları bulunan alışveriş merkezleri olacak.
2018 yılında ABD şirketlerinden beklenmedik iflas haberleri gelmeye başlamıştı. Nine West, Claire’s ve ülkemizde de çok bilinen Toys R Us isimli şirketler yılın ilk 4 ayında iflasını açıklamıştı. Hatta bu yüzden 200’den fazla mağazası kapatıldı.
Siber Pazartesi adı altında hangi sitelerde daha çok indirim yapıldığını didik didik araştırmanız gerekiyor.
Böyle günlerin sonunda planladığınızdan daha yüksek harcamalar yapmamak için dikkat etmeniz gerekiyor. Çoğu zaman “yılın en iyi indirimi” ya da “bu indirim bir daha tekrarlanmayacak” tarzı söylemler karşımıza çıkıyor.
Bu noktada, bilinçli bir tüketici olmak için yapmanız gereken şey, yılın diğer dönemlerinde yapılacak indirimlerin farkında olmak. İyi bir fırsatı kaçırma korkunuza yenik düşmeden, yapılan indirimin gerçekten bir daha tekrarlanamayacak bir indirim olup olmadığını iyice gözden geçirmeniz gerekiyor.