Bir tahmin yürütseniz bile belki aklınıza zar zor gelecek bir canlıdan bahsediyoruz: Salyangoz!
Salyangozlar, genellikle sessiz ve zararsız canlılar olarak düşünülse de dünya genelinde insan sağlığı için ciddi bir tehdit oluşturuyorlar. Nasıl mı?
Küçük boyutlarına rağmen salyangozlar, insan sağlığını ciddi şekilde etkileyebilen bir tehlike oluşturuyor.
Hepimizin karşılaştığında sevimli bulduğumuz bu küçük canlılar aslında dünyanın en ölümcül hastalığını yayma potansiyeline sahip. Ancak ne yazık ki insanlık bundan pek de haberdar değil.
Özellikle Asya, Afrika ve Güney Amerika'da yaklaşık 250 milyon insanı etkileyen, dünyanın en ölümcül parazitlerinden biri olarak kabul edilen şistozomiyaz hastalığına ait bir paraziti taşıyorlar. Peki bu parazit nasıl bulaşıyor?
Salyangozlar, suya girerken ya da suyun etrafında dolaşırken bile bu parazitlerin bulaşmasına neden olabilirler.
Hastalık ekolojisti Susanne Sokolow, bu parazitlerin insan vücuduna nüfuz ettiğini ve bir şekilde kan dolaşımına ulaştığını belirtiyor. Bu parazitlerin yumurtaları, insan vücuduna su yoluyla bulaşıyor ve vücutta yıllarca yaşıyor. Bu süre zarfında da çeşitli semptomlarla kendini belli ediyor.
Bu semptomlar arasında anemi ve yorgunluk başta geliyor.
Burada hastalığa neden olan asıl unsurun yumurtalar olduğunu bilmek önemli.
1970'lerin sonlarında prazikuantel adı verilen ilaç, şistozomiyazla mücadelede etkili bir çözüm olarak kabul edilse de günümüzde araştırmacılar, şistozomiyazla mücadelede sadece ilaç kullanmanın yetersiz olduğunu fark ettiler. Stanford Üniversitesinden bilim insanlarının gerçekleştirdiği yeni bir araştırma, salyangoz kontrolünde yaratıcı bir ekolojik yaklaşım kullanmanın enfeksiyon oranlarını büyük ölçüde azaltabileceğini ortaya koydu.
Oluşturıcı yollar arasında salyangozların popülasyonunu azaltmak için salyangoz avcılarını kullanmak da var.
Bu yaklaşım, özellikle Batı Afrika'daki Senegal'deki bir bölgede, yerel bir kuruluşla iş birliği yaparak uygulanıyor. Bu bölgede insan etkinliklerinin çevreyi nasıl değiştirdiğini ve salyangozların doğal düşmanları olan karideslerin nasıl geri getirilebileceği araştırılıyor.
Karideslerin salyangozların bölgelerine erişebilmeleri için barajların üzerine merdivenler inşa ediyorlar. Su ürünleri yetiştiriciliğini de artırarak bu ekosistemleri dengelemeyi amaçlıyorlar. Popülasyonu azaltmak için farklı yöntemlerin de denendiğinin altını çizmek gerek.
Kaynaklar: The World, Science Fridayİlginizi çekebilecek diğer içeriklerimiz: