Sahafların, kitap, dergi, gazete, efemera gibi birçok hobi ve kültür sanat ürünlerinin satışını elektronik ortamda yapabilmesine imkan sağlayan ticaret platformları, ‘nadirkitap.com’ ve ‘kitantik.com’ sitelerine, önceki akşam mahkeme kararınca erişim engeli getirildi.
İlgili sitelerin sosyal medya hesaplarında duyurulan karar, site kullanıcılarının ve sahafların tepkisini çekti. Şirket avukatlarının müracatları neticesinde, mahkemenin ‘sehven’ uygulanan kararı tashih ederek, site geneline uygulanan erişim yasağını kaldırdığı bilgisi paylaşıldı. Kararın hukuki ve ekonomik boyutunu uzmanlarla konuştuk.
‘DENKLEM TAMAMEN YANLIŞ’
Bilişim Hukuku Uzmanı Yaman Akdeniz, Adalet Bakanlığı’na ait yayınların ilgili sitelerde ‘telif hakkı ihlali oluşturacak şekilde’ satışa sunulması gerekçesiyle Ankara 10. Sulh Ceza Hakimliği’ne yapılan başvurunun, 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesine atıfla ‘kişilik hakkı ihlali’ kararıyla erişim engeli getirilmesini eleştirdi. Akdeniz, “Bu, başlı başına sorunlu bir karardır. Telif hakkı ihlali gerekçe gösterilen bir talepte, ‘kişilik hakları ihlali’ kararıyla erişim engeli uygulanması denklemin tamamen yanlış olduğunun göstergesi. Sehven verilmiş bir karar denilmesi, kararın hukuka aykırı olduğunu değiştirmiyor. Eğer, Adalet Bakanlığı belli yayınlarda sorun görüyorsa, o yayınların yer aldığı sayfalar hakkında bir talepte bulunmalıydı. Bir yayın, ilgili yayıncının internet sitesi üzerinden, ücretsiz bir şekilde elektronik belge olarak sunuluyor olabilir. Bir başka sitede basılı olarak satılması ciddi bir sorun teşkil etmez. Sorun telif hakları meselesiyse, telif hakları üzerinden çözülmelidir. Söz konusu talep, bir kamu kurumu tarafından oluşturulduğu için ilgili sitelerle iletişime geçilmeliydi.” ifadelerini kullandı.
Yaman Akdeniz
‘TAZMİNAT DAVASI AÇMA HAKKI VAR’
Telif hakkı ihlalinde yalnızca ürün satışının yapıldığı bağlantılara erişim engeli getirilebileceğini, tüm site yönünden erişim engelleme kararı verilemeyeceğini vurgulayan İstanbul Barosu Bilişim Hukuku Komisyonu Başkanı Fehmi Ünsal Özmestik, “Türk Milleti adına karar veren bağımsız mahkemenin kararını sehven verdiğini ve tüm site yönünden verilen erişim engelleme kararını kaldırdığını açıklamasının ardından, sitenin kapalı kaldığı süre boyunca uğradığı zarar için tazminat davası açma hakkı bulunur. Mahkemeler, temel hakları sınırlandıran bir erişim engelleme kararında ince eleyip sık dokunmalı. Yapılması gereken, telif hakkı ihlali teşkil eden içeriğin bulunduğu sayfanın yani URL adresinin erişime engellenmesidir. Tüm alan adının erişime engellenmesi değil. Bu tür olaylarda bir kişiyi tutuklamaya karar verilirken yapılması gerektiği gibi hassasiyetle yaklaşılmalıdır. Ortada yalnızca maddi zarar değil, itibar kaybı da bulunmaktadır. Hatalar, mahkemelerin ya da sulh ceza hakimliklerinin yoğunluklarından da kaynaklanabiliyor. Özellikle sulh ceza hakimlikleri tarafından verilen erişim engelleme kararlarına yine bir sonraki Sulh Ceza Hakimliği’ne itiraz edilebiliyor. Yani, tek hakimli bir mahkemeye itiraz edilebiliyor. Üst mahkemeye itiraz yolu yok. Dolayısıyla, emsal olarak tanımlanacak kararların da önü kapatılıyor. Bugün, bu sitelerin başına gelen yarın başka dijital platformların başına gelebilir. Bu sebeple, erişim engellemesi kararlarında izlenen sistemin değiştirilmesi gerekiyor ” diye konuştu.
‘TOPYEKUN KARAR VERİLMESİ HATALI’
Elektronik ticaret ve sahaflık meselelerinin tam olarak idrak edilemediğine değinen Sahaflar Derneği Başkanı Ümit Nar, “Milyonlarca ürünün satıldığı bir sitede, platformun bütün verileri kontrol etmesi mümkün değil. Bu sebeple bir sorunla karşılaşıldığında, siteye topyekûn engelleme talebinde bulunmak yerine, site yönetiminin bilgilendirilmesi gerekirdi. Adalet Bakanlığı’nın ücretsiz dağıttığı bir kitabın, satışa sunulmasıyla başlayan meselenin sitenin tamamına uygulanan bir erişim engeliyle sonuçlanmasını doğru bulmuyorum. Biz sahafız ve yasal sorunu olan yayınlar dışında birçok ürünü satabiliriz. Bir noktada büyük kamu hizmeti veren bir meslek grubuyuz. Baskısı olmayan yayınlara aracılığımızla ulaşılabiliyor. Dolayısıyla dün verilen bu karar, bizim hizmet vermemize de engel oldu” dedi.
Ümit Nar