Rusya’nın Kapalı Şehri Zheleznogorsk

“Kapalı şehir” olarak adlandırılan bu şehirler, zamanla amacının dışına çıkarak insanlar için bir yaşam bölgesi hâline geldi.

İşte Zheleznogorsk da bu şehirlerden biriydi. Üstelik şehirde hâlâ hayat var!

Zheleznogorsk, Rusya'nın "kapalı şehri" olarak biliniyor.

Kapalı şehirler, Sovyetler Birliği döneminde askeri ve stratejik önemi yüksek bölgelerde kurulmuş, dış dünya ile bağlantıları sınırlı veya tamamen kapalı olan şehirlere verilen bir isimdi. Bu şehirlerin çoğu, savunma sanayisi, nükleer enerji, silah geliştirme gibi hassas projeler üzerinde çalışılan yerler olarak gizli tutuldu.

Zheleznogorsk da bu şehirlerden biriydi. 1950'lerde Sovyet nükleer programı çerçevesinde kurulmuş olan bu şehir, nükleer silahlar için plütonyum üretmek amacıyla inşa edildi. Şehir, 1992’ye kadar "Krasnoyarsk-26" adıyla anılıyordu, çünkü Sovyet döneminde kapalı şehirlerin gerçek isimleri ve konumları gizli tutuluyordu. Bu isimler yerine de genellikle şehre en yakın büyük kentin adı ve bir sayı kullanılırdı.

Günümüzde ise şehir, hâlâ kapalıdır.

Eğer bu şehri ziyaret etmek istiyorsanız, Atom Enerjisi Bakanlığı’ndan ve güvenlik güçlerinden izin almanız gerekir. Şehrin kurulduğu dönemde amacı plütonyum üretmekti, Rus uydularının neredeyse hepsi de burada üretiliyor. İsrail, Endonezya, Ukrayna ve Kazakistan’ın da uydularını burada yaptırdığı biliniyor.

Zheleznogorsk, günümüzde nükleer enerji ve uzay sanayisi için önemli bir merkez. Şehirde, Rosatom tarafından işletilen önemli nükleer tesisler yer alıyor. Ayrıca, uydu üretimi ve uzay araştırmaları konusunda da çalışmalar yapılıyor.

Şehrin nüfusunu genelde nükleer ve uzay endüstrilerinde çalışanlar oluşturuyor.

Dış dünya ile temasın minimum olduğu bu bölgede giriş çıkışlar Rus hükûmetinin kontrolünde. İkâmet edilen yer hakkında bilgi verilmesi kesinlikle yasaktı, bu yasağa uyulmazsa o kişinin hakkında soruşturma başlatılıyordu. Anlayacağınız, kocaman bir şehir, ajan gibi yaşamak zorundaydı.

Kulağa yaşaması çok zor gibi geliyor değil mi? Ancak insanlar, bu kapalı şehirlerde hâllerinden epey memnun. Çünkü bu bölgeler, bir zamanlar SSCB’nin en zengin ve prestijli yerleşim yerlerini oluşturuyordu.

Rusya’da yaklaşık 40 kapalı şehir olduğu tahmin ediliyor.

Bu şehirlerdeki nüfusun yaklaşık olarak 1,5 milyon olduğunu da hesaba katarsak az buz bir orandan bahsetmiyoruz. Üstelik bu sayıların dışında da Rusya sınırları içinde kapalı şehirler olduğu tahmin edilse de takdir edersiniz ki Rus hükûmeti tarafından bu bilgiler açıklanmıyor.

İlginizi çekebilir: