Bu test, tıpkı hipnoz olurcasına dakikalarca kilitlenip kaldıklarımızdan çok da farklı değil. Tabii noktalar ve ilginç cisimler de bu testlerin olmazsa olmazlarından.
Peki optik bir illüzyon testi, otizm rahatsızlığında nasıl belirleyici olabilir?
Otizm Spektrum Bozukluğu’nun teşhisinde elbette birçok faktör rol oynamakta. Ancak rahatsızlığın tespiti noktasında geliştirilen bu test, 2018 yılından beri oldukça önemli bir adım niteliğinde.
Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip olduğu düşülen hastalara, üç boyutlu bir silindirin optik yanılsaması izletildi ve göz bebeklerinin ne şekilde hareket ettiği gözlemlendi. Aslında bu optik yanılsama esnasında göz bebeklerinin büyüklüğündeki değişiklikler, otistik özelliklere sahip olma olasılığı ile ilişkiliydi.
Bu tespit, kişinin otistik olduğu noktasında kesin bir kanıt olarak gösterilemez fakat değerlendirmelere büyük oranda ışık tutuyor.
Bahsi geçen bu test, kişinin aydınlık veya karanlık görüntülere baktığında göz bebeklerinin boyutunun nasıl değiştiğinden yola çıkarak tasarlandı.
Bu da kişinin ekranın hangi bölümüne odaklandığına dair aşağı yukarı bir fikir verir ve birinin dikkatini izlemek için de tercih edilebilir. Çalışmada kullanılan bu optik yanılsamanın temelini oluşturan da aslında görmüş olduğumuz bu cisim.
Bu şekil; bir tarafta bir yönde hareket eden beyaz noktalardan oluşan bir sayfa, diğer tarafta ise tam zıttı yönünde hareket eden siyah noktalardan oluşan bir sayfanın olduğu bir görüntüden oluşur. Aslında çoğu insan için, üç boyutlu dönen bir silindirden başka bir şey değildir.
Fakat silindirin nasıl gözüktüğü, kişiden kişiye değişir.
Bazı insanlar, silindiri görebilmek için cismin önündeki noktalara odaklanma ihtiyacı hisseder. Beyaz noktalara odaklanmak, silindirin sola dönmesine; siyah noktalara odaklanmak ise sağa dönmesine sebep olur. Ancak bazı insanlar da aynı anda tüm noktalara odaklanmayı başarabilir ve bir bütün olarak bakabildiğinde, şekli üç boyutlu olarak görebilir.
Daha fazla ayrıntıya odaklanmayı başarabilen kişiler, tek seferde sadece bir noktanın rengine bakma ve aralarında geçiş yapma eğilimindedir. Bu durum da göz bebeklerinin büyümesine neden olur. Fakat resme bir bütün olarak bakmayı başaranların göz bebekleri ise sabit kalır.
Özetle otistik insanların veya birtakım otistik özellikler taşıyan kişilerin, basitçe daha fazla ayrıntıya odaklandıklarını söyleyebiliriz. Bu sebeple karşılarındaki görüntüye bir bütün yerine tek tek nokta halindeki kümelerle dikkat kesilen kişilerin, Otizm Spektrum Bozukluğu’na sahip olma ihtimali daha yüksektir. Uzmanlar hastalığın teşhisi noktasında, bu testten yararlanmayı sürdürüyor.
Ancak şunu da belirtmekte fayda var. Bu testin sonucu, kesin olarak Otizm Spektrum Bozukluğu'na sahip olduğumuzu göstermez. Bu test ve bunun gibi durumlar, yalnızca bu rahatsızlığa yönelik özellikler taşıdığımızı gösterir. Kesin bir sonuç için mutlaka doktor kontrolü gerekli.
Kaynaklar: Science Alert, IFL Science