Okyanusun yüzeyi düz değil derken dalgalardan ya da Dünya’nın eğrisinden falan bahsetmiyoruz. Okyanusun yüzeyi, kendiliğinden düz değil!
Düz Dünyacılar gibi düz okyanuscular da varsa biraz sinirlenebilir ancak hazırsanız okyanus sularının neden düz olmadığını anlatacağız.
İlk olarak, küresel deniz seviyesi yükselmesinin ne demek olduğuna bakalım.
Dünya’daki tüm okyanus havzalarının ortalama yüksekliğini ifade eden “küresel deniz seviyesi” terimini daha önce duymuş olmanız muhtemeldir.
Hatta deniz seviyelerinin yükselişine ilişkin tahminleri gösteren yukarıdaki gibi bir harita da vardır. “Küresel deniz seviyesi yükselmesi" ise ortalama küresel deniz seviyesi eğilimindeki artışı ifade eder.
Okyanus, tahmin ettiğimizin aksine düz değil.
Çoğu zaman, büyük bir su kütlesine baktığımızda küvetteki su gibi dümdüz görürüz. Muhtemelen tek yükselti dalga olabilir. Ancak aslında dalgalar olmasa bile okyanuslar, çarşaf gibi dümdüz değildir.
Aksine, karalarda olduğu gibi tepeler vardır. Karalardakinden tek farkı, maksimum 2 metre boylarıyla onlardan daha küçük olmalarıdır. Yukarıdaki görselde bu yükseklik farklarını renk skalasında görebiliyoruz.
Okyanusu şekillendiren en büyük faktör, yer çekimi.
Dünya’nın yer çekimindeki değişiklikler, onu düzensiz ve sürekli değişen bir şekle büründürüyor. Kütle, Dünya yüzeyinde yeniden dağıtıldıkça (örneğin buzulların erimesi) yer çekimi alanı da değişiyor ve bu okyanus ve deniz yüzeyinin yüksekliğini etkiliyor.
Mesela okyanusun dibinde minik bir çukur varsa bu suyun üzerinde de minik bir eğim oluşturabilir. Aynı şekilde, dipte küçük bir tepe varsa bu da su yüzeyinin şeklini etkileyebilir.
Peki bu yükseltilerin olması bir şeyi değiştirir mi?
Okyanus yüzeyindeki bu küçük yükseltiler ve çukurlar; suyun sıcaklığı, içerdiği tuz miktarı, atmosferin okyanus yüzeyi üzerindeki basıncı ve okyanus akıntıları gibi birçok faktörü etkileyebilir.
Kaynaklar: NASA, Ocean Service, CordisOkyanusların konu olduğu ilginizi çekebilecek diğer içerikler: