Merkez Bankası Başkanı yılın son enflasyon raporunu açıkladı. Raporda revizyona gidildi. 2023 yıl sonu enflasyon tahmini yüzde 65, 2024 yılı tahmini ise yüzde 36 olarak güncellendi.
Memur ve emeklilerin zam oranı, yılın ikinci yarısında gerçekleşecek enflasyona göre ocak ayında belli olacak. Peki emekli ve memurların maaş artışları belirlenirken neler dikkate alınacak ve ne kadar artış yapılması bekleniyor?
"Memurlara toplu sözleşmeye göre yüzde 49,46 artış yapılacak"
Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi Öğretim Görevlisi Tarkan Zengin, TRT Haber'de konuya ilişkin değerlendirmesinde şunları kaydetti;
Orta Vadeli Program'da enflasyon hedeflemesi yani 2023 yılı için beklenen enflasyon oranı yüzde 65'di. Biz o dönemde yüzde 65 üzerinden bir hesaplama yapmıştık. Şimdi de Merkez Bankası bu enflasyon hedeflemelerinde yüzde 65 rakamını açıkladı. Ancak, Merkez Bankası bir alt bant, bir orta bant bir de üst bant belirtiyor. Yüzde 65 oranının Orta Vadeli Program ile uyumlu bir şekilde gerçekleştiğini var saydığımız takdirde. SSK ve Bağkur emeklilerinin alacağı artış oranı yüzde 37,76. Memur ve memur emeklileri ise 7. Dönem Toplu Sözleşmesi'ne göre bu özellikle enflasyon farkı ile birlikte yüzde 49,46'lık bir artış gerçekleşiyor.
Bu rakamlara nasıl ulaşıyoruz? Yılın ilk 6 ayında gerçekleşen TÜFE oranı yüzde 19,77 yıl boyu bu enflasyon hedeflemesinde yüzde 65 olduğunu varsaydığımız takdirde yılın ikinci yarısında gerçekleşecek enflasyon yüzde 37,76. Yılın ikinci yarısında yüzde 65'in bu gerçekleşeceği yüzte 37,76'lık enflasyon oranı SSK ve Bağkur emeklilerinin yılın birinci ya da ikinci 6 aylarında gerçekleşen enflasyon oranında zam alacakları için SSK ve Bağkur emeklilerinin yüzde 37,76 zam alması bekleniyor. Bu yüzde 65 hedeflemesi çerçevesinde. Memur ve emeklilerinin ise enflasyon farkı ile birlikte toplu sözleşmeye göre yüzde 49,46'lık bir artış da onların alması bekleniyor.
"SSK ve Bağkur emeklilerine yüzde 40'a yakın bir artış yapılacak"
Bu rakamlar son 1-1,5 yıldır hatta 2 yıldır söyleyebiliriz. Bu sözleşmenin mevzuatın öngördüğü artışlar dışında bazen ilave artışlar da verilebiliyor. Fakat şu anda yaklaşık olarak görünen beklenen enflasyon oranlarına baktığımızda memur ve memur emeklileri için yüzde 50'ye yaklaşan bir artış, SSK ve Bağkur emeklileri için de yüzde 40'a yaklaşan bir artış. Nokta rakamlar dışında da yaklaşık beklenen artışlar bu rakamlar.
Düzenleme olup olmayacağını bilmiyoruz. Fakat geçen bir kaç dönemdir toplu sözleşmenin öngördüğünün üzerine bir refah payı denebilecek bir artış da verilebiliyor. Dolayısıyla bunun olup olmayacağını bilmiyoruz. Şu anda somut veriler üzerinden baktığımızda bu artışlar gerçekleşiyor. Yarın ekim ayı enflasyonu açıklanacak. Daha kolay tahmin etmemiz mümkün olacak. 3 aylık gerçekleşen enflasyon oranlarına baktığımızda emeklilerin, memurların cebindeki artışları da söyleyelim; Son üç aylık TÜFE oranı yüzde 25,11. Yani temmuz, ağustos ve eylül ayında somut olarak gerçekleşen TÜFE oranı yüzde 25,11. Yine ekim, kasım ve aralık enflasyonları da belli olacak. Son üç aylık belli olmadan memur ve memur emeklilerinin maaş artışları yüzde 35,73. SSK ve Bağkur emeklilerinin ise yüzde 25,11. Yani ceplerinde olan buna ne ilave edilecek? Son üç ayda gerçekleşen TÜFE oranları da buna ilave edilecek. 65 olursa bahsettiğimiz rakamlar, onun üzerine çıktığı halde bu rakamlar onun üzerine ne kadar çıkarsa artmış olacak.
"Aralık ayında asgari ücretin belirleneceğini düşünüyorum"
Asgari ücret, Asgari Ücret Tespit Komisyonu tarafından belirleniyor. Biz emekli maaşlarını konuşurken mevzuatın öngördüğü, SSK, Bağkur emeklileri için öngördüğü artışlar yılda iki defa bir önceki gerçekleşen TÜFE oranında. Memur ve memur emeklileri için ise imzalanan toplu sözleşme ile ilgili. Dolayısıyla asgari ücret ise tespit komisyonu tarafından belirleniyor. Burada üçlü bir heyet var. İşçi tarafı, işveren tarafı ve hükümet. 15 kişilik bir komisyondan oluşuyor. Şunu söyleyebiliriz, Asgari Ücret Tespit Komisyonu, asgari ücreti belirlerken neleri esas alıyor. Birincisi geçim endekslerini dikkate alıyor. İkinci, ülkenin içinde bulunduğu ekonomik sosyal durumu dikkate alıyor. Genel ücretler seviyesini dikkate alıyor. Bu çerçevede tarafların masaya getireceği müzakerelerde bu kriterler dikkate alınarak bir rakam belirleniyor. Enflasyon da, geçinme endeksi de, genel ücretler seviyesi de, ülkenin ekonomik sosyal durumu da dikkate alınarak ben aralık ayında bir asgari ücretin belirleneceğini düşünüyorum.