İnsan medeniyetinin ilk örnekleri ile milattan önce 4 binli yıllarda karşılaşıyoruz. Ancak öncesinde de insanlar vardı. Üstelik ilkel mağara adamları olarak gördüğümüz bu insanlar yalnızca bir şekilde hayatta kalmaya çalışmıyorlardı, onlar bugünün sanatının ilk adımlarını atıyorlardı. Lascaux Mağarası’nda gördüğümüz duvar resimleri bu sanatın ilk örneklerini gözler önüne seriyor ve ilk insanlar hakkında fikir sahibi olmamızı sağlıyor.
Lascaux Mağarası duvar resimleri günümüzden binlerce yıl önce yapıldı. Dönemin şartlarını düşündüğümüz zaman ve hatta bugün için bile gerçek anlamda benzersiz olan bu eserler yalnızca sanatın ilk örneklerini sunmakla kalmıyor, aynı zamanda o dönem yaşamış insanların günlük hayatları hakkında da bize önemli bilgiler aktarıyor. Gelin Lascaux Mağarası duvar resimlerini ve Lascaux Mağarası önemini gelin tüm detaylarıyla inceleyelim.
Homo Sapiens'in Rönesansı: Lascaux Mağarası
Lascaux Mağarası, Fransa’nın güneybatısında bulunan Dordogne bölgesindeki Montignac köyünün yakınlarında yer alan bir mağara. Şans eseri keşfedilmiş olan bu mağarada 600’e yakın tablo ve 1400’den fazla gravürden oluşan duvar resimleri bulunuyor. Lascaux Mağarası’nın geçmişi incelendiği zaman bu eserlerin milattan önce 17 bin ile 15 binli yıllarda yapıldığı tespit edildi.
Üst Paleolitik döneme tarihlenen Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimlerini yapanlar, ilk modern insanlar olarak kabul edilen homo sapienslerdi. Duvar resimlerinin yanı sıra dikkat çeken diğer bir ayrıntı da sayısız el aleti ve süs eşyası oldu. Lascaux Mağarası ve çevresindeki benzer dönemlerden kalma yapılar, 1979 yılında UNESCO tarafından Dünya Kültür Mirası listesine alındı.
Lascaux Mağarası nasıl ve ne zaman keşfedildi?
12 Eylül 1940 günü, okuldan kaçan dört arkadaş köpekleriyle birlikte kırsalda koşturuyorlardı. Bir tilkinin ardından koşan köpeklerinin peşine düşen dört arkadaş, Lascaux Mağarası’na girdiler ve büyülü bir manzara ile karşılaştılar. Ertesi gün aydınlatma araçlarıyla mağaraya girip her bir detayı inceleyen çocuklar, bu durumu öğretmenlerine anlattılar. Öğretmenin yetkililere haber vermesi sonrası bölgede çalışmalar başladı ve Lascaux Mağarası, 1948 yılında halka açıldı.
Lascaux Mağarası’nda neler var?
Yapılan çalışmalarda, Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimlerinin milattan sonra 40 bin yılından beri bölgede yaşayan ilk modern insan yani homo sapiens tarafından yapıldığı ortaya çıktı. Milattan önce 17 bin ile 15 bin yılları arasına tarihlenen mağara resimlerindeki figürlerde pek çoğu at olmak üzere geyik, yaban öküzü, dağ keçisi, bizon, aslan, ayı gibi bölge faunasını yansıtan sayısız hayvan ile birlikte insanlar resmedilmiştir.
İlk insanlar, Lascaux Mağarası’nı aydınlatmak için hayvan yağlı kumtaşı kandiller ve basit şömineler kullanmışlar. Mağarada bulunan pek çok alet arasında gravür çizimi için kullanılan çakmak taşından yapılma araçlar, kemik aletler, geyik boynuzları, delinmiş deniz canlısı kabukları var.
Lascaux Mağarası, kısa bir giriş ardından Boğalar Salonu adı verilen geniş bir bölüme açılıyor. İlerlediğiniz zaman Eksenel Galeri adı verilen çıkmaz bir oda ile karşılaşıyorsunuz. Bu odanın tavan resimleri o kadar etkileyici ki uzmanlar tarafından Tarih Öncesi Sistine Şapeli olarak adlandırılıyor.
Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimleri nasıl yapıldı?
Lascaux Mağarası’da yapılan incelemelerde buranın insanların yerleşim yeri olmadığı görüldü. Girişte aydınlatılan küçük alanda yerleşim yapılsa bile mağaranın derinlerinde yerleşim yapılmamıştı. Bunun anlamı, Lascaux Mağarası’nın yalnızca sanat eserleri yapmak için ya da bazı ritüeller için kullanılan bir alan olması. Belki de burası, tarih öncesi bir ressamın atölyesiydi.
Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimlerinde kırmızı, sarı ve siyah renkler ağır basıyor. İlk ressamlar; kil ve hardal kullanarak kırmızı, demir oksihidrositlerle sarı, kömür ve manganez oksit ile siyah rengi elde etti. Bunları öğütüp, karıştırıp, ısıtırarak boya haline getirdiler.
Elde edilen bu boya parmaklarla, kalem olarak kullanılan dallarla, insan saçı ya da yosundan yapıldığı düşünülen ilkel fırçalarla ve içi boş bir kemikten boyanın üflenmesi ile duvara aktarıldı. Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimleri yalnızca çizimlerden değil, oymalardan da oluşuyor. Bu da o insanların duvar üstüne gerçek anlamda sanat yaptıklarının en büyük işareti.
Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimleri neler anlatıyor?
Lascaux Mağarası’ndaki duvar resimlerinde en çok öne çıkan figür hayvanlar. Hayvanlarla beraber insanlar ve pek çok soyut figür var. Duvar resimlerinde, bölge faunasına ait tüm canlıları görmek mümkün. Bunlar arasında pek çoğunun çoktan soyu tükenmiş hayvanlar da bulunuyor.
Tablolardan birinde kaçan sığırlar ve atlar resmedilmiş. Hayvanlar yan duruyor ancak boynuzları dönmüş halde. Bu ince detay resme gerçekçilik katıyor. Figürlerden bazıları oldukça gizemli. Örneğin başında boynuzları olan hamile bir at var. Başka bir örnekte panter derili, geyik kuyruklu, bizon hörgüçlü, iki boynuzlu erkek bir hayvan var.
Eksenel Galeri odasındaki Tarih Öncesi Sistine Şapeli olarak anılan tavan resminde kırmızı yaban öküzleri, başları bir daire oluşturacak şekilde duruyorlar. Siyah bir erkek boğa ve yanındaki dişi yaban öküzünün toynaklarının birinin arkada çizilmesi resimde bir perspektif oluşturuyor. Yelesi rüzgarda savrularak koşan bir at ise en etkileyici duvar resimlerinden bir tanesi.
Lascaux Mağarası’nın arka bölümlerinde Şaft adı verilen küçük bir oda var. Burada bağırsakları dışarı fırlamış bir bizon, kürkü kabarık bir gergedan, sopa benzeri bir kuş ve yanlarında cinsel organı dik bir erkek var. Ne olduğu tam olarak anlaşılmasa da uzmanlara göre bunlar rastgele çizilmiş figürler değil. İlk ressamımız, burada bir hikaye anlatıyor.
Lascaux Mağarası’nın önemi:
Lascaux Mağarası resimlerindeki siyah rengin manganez oksit ile elde edildiğini söylemiştik. Garip olan, mağaraya en yakın manganez oksit tortusunun tam 250 kilometre uzaklıkta olması. O dönemin insanlarının malzemelerini uzaktan elde etmeleri görülen bir durum ancak bu kadar uzun bir mesafenin yalnızca duvar resmi yapmak için katedilmiş olması, ilk ressamların muazzam bir çaba harcadığının göstergesi.
Lascaux Mağarası’nda bulunan duvar resimleri, o dönem insanlarının ve bölgedeki doğal yapının durumunu gözler önüne seriyor. Üst Paleolitik dönemde yaşamış olan atalarımızın dünyasını çok daha yakından tanımamızı sağlıyor. Duvar resimlerinin yanı sıra mağarada bulunan sayısız süs eşyası ve el aleti sayesinde gelişimlerini inceleme fırsatı buluyoruz. Yani o dönem hakkında bildiklerimizin büyük bir bölümü, Lascaux Mağarası’na resim yapan atalarımızın mirası.
Lascaux Mağarası bugün ne durumda?
Lascaux Mağarası doğal bir yapı. İster istemez ziyaretçiler nedeniyle doğal yapısı zarar görüyor. Mağara duvarlarında alglerin büyümesi nedeniyle 1963 yılında ziyarete kapatıldı. Ancak hala mağara içindeki mantarların yayılımı sürüyor ve duvar resimlerine geri dönülmez hasarlar veriyor. Lascaux Mağarası’ndan 200 metre uzaklıkta 1983 yılında açılan başka bir mağarada, orijinal resimlerin kopyaları ziyaret edilebiliyor.
Homo Sapiens’in Rönesans dönemini yaşadığı Lascaux Mağarası duvar resimleri ve önemi hakkında bilmeniz gereken detaylardan bahsettik. Günümüzden binlerce yıl önce ilkel olarak adlandırdığımız insanların böylesine göz alıcı sanat eserleri yaratmaları hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda paylaşabilirsiniz.
www.idrak34.com